Havva'nın kızları

Biri Cook Adaları'nda yaşayan bir balıkçı; diğeri ise Galler'de okul hademesi. Her ikisi de 140 bin yıl önce yaşamış bir kadının soyundan geliyor. Bizler de dahil olmak üzere, şu anda yaşayan bütün dünyalılar ise balıkçıyla hademeye göre daha yakın akrabayız. Hepimiz tarih öncesinde yaşamış yedi kadının torunlarıyız.

BEŞ bin yıl önce İtalyan Alpleri'nde rahmetli olan Buzadam Ötzi'nin halen yaşayan akrabalarını bulan da o, 9 bin yıllık Cheddar Adamı iskeletini torunuyla buluşturan da o. Ekaterinburg'un köylerinden birinde bulunan kemiklerin, Rus Çarı İkinci Nikola ve ailesine ait olduğunu yüzde yüz kesinlikle tespit eden de aynı kişi. Oxford Üniversitesi Moleküler Tıp Enstitüsü'nden genetikçi Bryan Sykes.

Sykes, DNA ve insan evrimi alanında önde gelen otoritelerden. İnsan genetiğinde mitokondrial DNA'nın (mtDNA) izini sürüyor. Mitokondrial DNA, hücre çekirdeğindeki DNA'nın aksine, sadece anneden çocuğa geçiyor. Erkek çocuklar da bu DNA'yı anneden alıyor, ancak bir sonraki kuşağa devretmiyor. Mitokondrialar, yaşayan her hücrede barınan ve oksijenin işlemden geçmesini kolaylaştıran minik yapılar.

Bu yapıların içindeki DNA'nın, insanın görüntüsü ya da evrimi üzerinde herhangi bir etkisi yok. Ancak çok geniş kitleler üzerinda araştırma yapıldığı takdirde, anne tarafından akrabalıklara ilişkin bir harita çıkarılmasına yardımcı oluyor.

İşte Cook Adaları'nda yaşayan balıkçı Teri Tupuaki ile Galler'deki küçük bir kasaba okulunda hademelik yapan Gwyneth Roberts arasında, 140 bin yıl öncesine dayanan çok çok uzak akrabalık ilişkisi de bu mtDNA testi sayesinde ortaya çıkıyor. Polinezya yerlilerinden Afrikalı kabile mensuplarına kadar binlerce kişiden kan örneği alıp test eden Sykes, araştırmaları sonunda, şu anda dünya üzerinde yaşayan herkesin yedi ayrı kadının soyundan gelen akrabalar olduğu sonucuna varıyor. Ve araştırmasının sonuçlarını ‘‘Havva'nın Yedi Kızı’’ adlı kitaba aktarıyor.

SADECE AVRUPA DEMİŞTİ

Uzak ve yakın akrabalıklar, mtDNA'da kuşaklar boyu meydana gelen mutasyonlar sayesinde belirleniyor. Örneğin şu anda yaşayan iki kişinin mtDNA'sı tek bir mutasyonla farklılık gösteriyorsa, ikisinin anne tarafından ortak atası (ata deyince erkek gibi duruyor ama, aslında kadın) yaklaşık 10 bin yıl önce yaşamış olarak hesaplanıyor. İki mutasyonlu farklılık, 20 bin yıl önceki ortak ataya işaret ediyor. Bu böyle katlanarak gidiyor. Hesaptan kolaylıkla anlaşılacağı gibi, Teri ile Gwyneth'in mtDNA'larında 14 mutasyon bulunuyor.

Araştırmanın ilk sonuçları geçen yılın nisan ayında açıklandığında bütün Avrupalıların, Afrika kökenli yedi ayrı kadının soyundan geldiğini öğrenmiştik. Ancak o tarihten bu yana çalışmalarına devam eden Sykes sonunda herkesi akraba çıkardı.

Afrika'dan çıkıp Ortadoğu üzerinden Avrupa'ya, oradan yeryüzüne yayılan kadınların soyundan gelen sürpriz akrabalar, farklı iklimlerin farklı renklerin insanları. Sykes bir Polinezyalı ile Edinburgh'lu bir öğretmende ortak DNA tespit ediyor. Sonra da bir Koreli'yle Norveçli balıkçı arasında. Bir Afrikalı'yla bir İngiliz çiftçide de ortak DNA buluyor. İskoçya'nın ıssız bir adasında yaşayan iki balıkçının ortak atalarının da Sibiryalı olduğu anlaşılıyor. Ancak tuhaf bir durum; biri Finlandiya, diğeri ise Brezilya üzerinden Sibiryalı çıkıyor.

Kızlardan ikisi, BB ve JLo'nun aynısı

BUGÜN dünya üzerinde yaşayan bütün insanların yedi kadının soyundan geldiği tezini ortaya atan İngiliz genetikçi Bryan Sykes, bu kadınların hepsine birer isim vermiş. Ursula, Xenia, Tara, Helena, Katrine, Valda ve Jasmine. Sykes, efsane kahramanlarını andıran bu kadın isimlerini kişileştirmek için, kimini ünlü aktrislerle özdeşleştiriyor, kimine de kişisel özellikler yüklüyor. Örneğin Helena, Brigitte Bardot endamına ve gülümsemesine sahip. 42 yaşında ölmüş. Velda da aynı Jennifer Lopez. Ayrıca annesi fazla horlarmış. Parnassus Dağı'nda doğan Ursula esmer ve güçlü, yapılı bir kadınmış. Xenia 25 bin yıl önce yaşamış. Tara flüt çalar, Katrine kurtlarla avlanırmış. Jasmine ise tarım devriminin başlamasına katkıda bulunmuş. Sykes bu öykülerin tamamen kurmaca olduğunu itiraf ediyor, yaşadıkları yer ve zamanla ilgili bilgilerin de tartışmaya açık olduğunu belirtiyor.

220 pounda herkesin atasını buluyor

OXFORD Üniversitesi'nden Bryan Sykes, genetik alanındaki bilimsel çalışmalarıyla sadece insanoğlunun soyağacına ışık tutmakla kalmıyor, bulgularını paraya dönüştürmeyi de çok iyi başarıyor. Sykes'e başvurarak, Havva'nın yedi kızından hangisinin soyundan geldiğinizi tespit ettirmeniz mümkün. Bunun için ‘‘www.oxfordancestors.com’’ sitesine girmek ve 220 pound ödemek gerekiyor. Bir çekle birlikte, yanak derisinden keseleyerek alınmış minik parçaları gönderiyorsunuz.Sykes bu örnek üzerinde mtDNA testi yapıyor ve binlerce yıl önceki büyük-büyük-büyük annenizi buluyor.

Çeki aldıktan sonraki 28 gün içinde de hangi soydan geldiğinizi bildiren resmi sertifikayı yolluyor. Sykes'in bu işte çok usta olduğu kesin. Çünkü, İngiltere'nin Cheddar Gorge bölgesinde bulunduğu için Cheddar Adamı denilen 9 bin yıllık iskeletin bugün yaşayan torununu ortaya çıkarmıştı. Aynı bölgeden DNA örnekleri topladıktan sonra, 42 yaşındaki tarih öğretmeni Adrian Targett'in Cheddar Adamı'nın torunu olduğunu tespit etmişti.