Evde beslediğimiz korsanlara dikkat

Ya bu bedeli ödeyecek, ya da mahkemeye düşecekti. Hayatında hiç bilgisayar başına oturmamıştı. O sadece çalışıyor ve faturaları ödüyordu. Ancak kızı reşit olmadığı için yasaların muhatabıydı. 53 yaşındaki Sylvia Price, evlerdeki korsanların kurbanı olan ilk anne değil. Sonuncusu da olmayacak. Müzik endüstrisi de internetten illegal müzik indirme yüzünden yılda 2.5 milyar dolar zarara uğradığı için asıl kendisinin kurban olduğunu düşünüyor. İşte bu nedenle, AB Komisyonu’nun da desteğiyle 19 ülkede anne ve babaları bilinçlendirmek amacıyla kampanya başlatıldı.

Joe Dassin’den ‘Et si tu n’existais pas’, Barry White’dan ‘You’re The First, The Last, My Everything’, Barry Manilow’dan Copa Cabana... Genç kız, annesinin sevdiği 70’lerden kalma ne kadar şarkı varsa hepsini indirdi, sonra CD’ye kaydetti.

Şahane bir doğumgünü hediyesiydi.

Ama illegaldi. Ha gidip müzik dükkanından CD çalmış, ha internetten illegal indirmiş, aynı şey.

Suç duyurusunda bulunmuş olmamak için anneyle kızının adını vermiyorum,

Çünkü müzik endüstrisi artık anne-kızların, ya da baba-oğulların ensesinde. Çünkü, illegal download’lar yüzünden bir yılda uğradıkları zarar tam 2.5 milyar dolar. İşte bu nedenle illegal müzik indiren kullanıcıların izini sürmeye başlamış durumdalar. Sektörün çıkarlarını temsil eden International Federation for the Phonographic Industry (IFPI) kanalıyla telif hakları yasasına dayanarak cezayı kesiyorlar. Daha bu ay başında Richard French adlı İngiliz’e, 10 ve 15 yaşındaki iki çocuğuyla birlikte indirdiği şarkılar yüzünden 2500 sterlin tutarında fatura geldiği İngiliz basınına yansıdı. Çok geçmedi, geçen hafta 53 yaşında, hayatında bilgisayar ekranı açmamış Sylvia Price adlı anneye aynı meblağ yazılı fatura geldi. İki hafta içinde ödenmediği takdirde bedel 4 bin sterline çıkacak, yine ödenmediyse mahkemeyi boylayacaktı. Kadının bu parayı bulmasına imkan yoktu, yani ufukta hapis yolu görünüyordu.

Bu iki İngiliz, ‘Başımıza gelenler herkese ibret olsun’ türünden açıklamalar yapıyor, çocuklar yaptıkları işin yasadışı olduğu konusunda hiçbir fikirleri olmadığına yeminler ediyorlardı. Mali müşavir olan Richard French’in durumu biraz farklıydı. Dosya paylaşımını sağlayan yazılımı edindikten sonra müzik indirmeyi çocuklardan öğrenip işin keyfine varmış ve o da ‘çeteye’ katılmıştı.

İngiltere’de geçen yıl da 90 kişi, evlerdeki çocuk odalarında üslenen müzik korsanlarının kurbanı olmuş, bunlardan otuzu mahkemeye düşmek yerine cezayı ödemeyi tercih etmişti. Hatta caz şarkıcısı Gina Harkell de, oğlunun indirdiği 1330 şarkının bedelini cezasıyla ödemek zorunda kalmıştı.

Amerika’dan Singapur’a daha birçok ülkede, evlerdeki korsanların velileri aleyhinde açılmış davalar kabardıkça kabarıyor.

Hatta ABD’de yargı anne-babaların değil, bizzat korsanların yakasına yapışıp da el kadar çocuklar hakkında soruşturmalar başlatılınca ülkede kıyamet kopuyor. Bunun üzerine Temsilciler Meclisi geçen yıl, FBI’ın servis sağlayıcılar kanalıyla illegal müzik ve film indirilen kullanıcı hesaplarına uyarı mektupları göndermesini öngören bir yasa çıkarıyor. Bu önlem doğrudan anne ve babaları hedef alıyor.

AİLE Mİ, ÇETE Mİ?

Peki şimdi adalet bu mu? Ailelerin organize suç işlemiş çete muamelesi görmesi doğru mu?

Kapatıldıktan sonra legale çıkmak zorunda kalan Napster ile Yahoo’dan her biri 99 cent’e müzik indirmek dururken, i-mesh benzeri adreslerden şarkı çeken küçük müzik obezlerinin muhtemelen tamamı illegalitenin farkında.

Anne ve babalar farkında mı, işte orası şüpheli. Muhtemelen büyük çoğunluğu, Napster vakasından beri internetten inen bedava şarkıların yasal olmadığını bilmiyor.

Son iki yıl içinde 300 kadar legal müzik sitesinin devreye girmesi üzerine illegal müzik dosyalarının sayısı 2 milyardan 800 milyona indi. Ancak hedef, sayıyı daha da indirmek.

İşte bu nedenle müzik endüstrisi, Avrupa Komisyonu’nun da desteğiyle, anne-babaları bilinçlendirmek için 19 ülkede kampanya başlatıyor. Müzik sektörünü temsil eden IFPI ile internet ortamında çocukları korumak amacıyla kurulan Childnet’in ortak girişimiyle basılan uyarıcı nitelikte broşürler ilk etapta ABD, İngiltere, Almanya, İtalya, İspanya ve Singapur’daki müzik marketlerle, süpermarket, okul ve kütüphanelerde bu ay dağıtılmaya başlanacak. Sonra da diğer 13 ülkede.

Daha önce de okul ve üniversite kampuslarındaki bilgisayarların korsanlığa alet edildiği ortaya çıkınca, eğitim kadrolarına yönelik kampanyalar düzenlenmişti.

Bilinçlendirme operasyonundaki strateji, London School of Economics’in yaptığı bir araştırma temel alınarak çiziliyor. Bu araştırmaya göre İngiltere’de 9-19 yaş grubundakilerin yüzde 84’ü internet kullanıyor ve bunların yüzde 50’si müzik indiriyor. Ve ailelerin büyük çoğunluğu illegal sitelerden indirilen malzemenin yarattığı güvenlik riskinden haberdar değil. Sadece 10 kişiden biri durumun bilincinde.

İşte bu yüzden, evlere postalanan faturaların altındaki dev imzaları görünce şok geçiriyorlar: Universal, Polydor, EMI, Capitol, Virgin, Mercury, Sony... Cezalı fatura ödemek zorunda kalanlar tabii ki müzik sektörünü oburlukla, fahiş fiyata CD satmakla suçluyor. Ancak endüstri de kendini şöyle savunuyor:

‘Müziğe para ödemezseniz, bu sektör ölür, yeni topluluklar ve şarkılar da çıkmaz. Peki o zaman internetten ne indireceksiniz?’

PİYASA LİDERİ iTunes

Shawn Fanning adlı 18 yaşındaki Amerikalı öğrenci 1999 yılında, internetten dijital müzik dosyaları indirilmesini sağlayan Napster adlı yazılımı yarattığında bu tam bir devrim olmuştu. Çok geçmeden İngiliz ve Amerikan plak şirketleri alarm verdi. Telif hakları yasaları yerle bir olmuştu, kullanıcılar arasında yüz milyonlarca şarkı değiş tokuş ediliyordu. ABD mahkemesi 2001 yılında Napster’i kapatıp, telif haklarıyla satış yapmasını karara bağladı. Ancak bu sefer de yenileri çıktı: KaZaA, Grokster, BearShare, Limewire, Gnutella, WinMX... Ancak şu anda milyonlarca insanın legal müzik indirdiği siteler mevcut. Piyasa lideri olan Apple’ın kurduğu iTunes, 2003 yılının nisan ayından bu yana 400 milyon şarkı sattı.

Plak şirketleri çıkardıkları en yeni albümlerin iTunes’da görünmesini artık bir prestij sayıyor. www.napster.co.uk ; www.hmv.co.uk ; www.wippit.com ; ve www.virgin.com/downloads da legal sitelerden bazıları.