İzmir’in ilk ve tek tezhip atölyesinde bir müzehhibe

Ülkenin sayılı müzehhibelerinden olan Özarı, sanatını yurtdışında da tanıtmak için defalarca bakanlığa mektuplar yazmış ama cevap bile gelmemiş.
Çeşme Marina’nın tüm duvar süslemelerini de gerçekleştiren Özlem Özarı ile müthiş bir huzur ve dinginliğin hakim olduğu atölyesinde, Kızlarağası’nın o enfes Türk kahveleri eşliğinde, sohbet ettik. Zaten, bu müthiş sabır ve özveri isteyen sanat, başka türlü bir ortamda icra edilemez.�

?Tezhip üzerine eğitim almak nereden aklınıza geldi?
?Osmanlı sanatını çok seviyordum. Lisede resim eğitimi aldım, öğretmenim detaya çok önem verdiğini söylerdi. ‘Tezhip bölümünü seçsen ne güzel olur’ deyince araştırdım ve Güzel Sanatlar Fakültesi’nin Tezhip Bölümü’nü 4’ncülükle kazandım.
?Kaç kişi mezun oluyor her yıl? Mezun olunca neler yapıyorlar?
?Bu sanata gönül veren Ord. Prof. Süheyl Ünver sayesinde üniversitelere girmiş tezhip bölümü. 4 yıllık fakülte eğitimine genelde 10 kişi giriyor ama yılda 5-6 kişi mezun oluyor. Genel mezun olanlar atölye açmıyor çünkü bu çok riskli bir şey. Ya okulda kalıyor, ya da grafik, desenleme gibi işler yapıyorlar.
?Atölye açmaya nasıl karar verdiniz?
?Evde çalıştığım dönem birçok sergi açtım. Ama sonra, ‘Karanlıkta göz kırparsan kim görebilir’ dedim ve İzmir’deki ilk ve tek tezhip atölyesini açtım. İstanbul’da atölyeler var ama İzmir’de yok.

Bence Gustav
Klimmt bile tezhib
sanatından etkilenmiş
?Amerika’da ne eğitimi aldınız?
?Renge çok ilgim vardı. Amerika’da O’more College of Design Üniversitesi’nde grafik tasarımı, renk teorisi ve sanat tarihi gibi dersler aldım. Bu eğitimler sonucu gördüğüm her rengi birebir yapabiliyorum, formülleri oluşturabiliyorum. Belki bu nedenle renkleri bu kadar cesur kullanabiliyorum.
?Etkilendiğiniz sanatçılar var mı?
?Gustav Klimmt’i çok beğenirim. O, detaylara çok önem verir, altın kullanır, helezonlar çalışır. Bu üç ögeyi ben kendi eserlerimde de buluyorum. O da Osmanlı sanatını çok severmiş. İstanbul’a da gelmiş ve bence Klimmt bizim sanatımızın etkisinde kalmış ve bunu sanatına yansıtmış.

Çeşme Marina’nın tüm duvarlarını süsledik

?Çeşme Marina’nın duvarlarını siz süslemişsiniz. Bu nasıl oldu?
?Seramik sanatçısı bir arkadaşım çizimlerimi çok beğendiğini, bunlarla mekan süslemesi yapıp yapamayacağını sordu. O dönem Çeşme Marina inşaat halindeydi. Ben birkaç eskiz çalışması yaptım ve hemen başlamamı istediler. Fırçayı iyi kullanmayı, renkleri iyi bilmeyi ve yaratıcılığı gerektiren bir çalışmaydı.
?Çeşme Marina’daki süslemeleri yaparken nelerden etkilendiniz?
?Alaçatı ve Ege konsepti olmasına karar verdik. Günlerce Alaçatı sokaklarında dolaştım. Ege’ye özgü her kitabı okudum, inceledim. Böğürtlenler, nar ağaçları, zeytin dalları çalıştık. Güzel sanatlar mezunu arkadaşlarımdan 8 kişilik bir ekip kurdum ve 2,5 ayda tatilsiz çalışarak Çeşme Marina’yı süsledik.
?Bu çalışmayı farklı mekanlarda da yapabilirsiniz değil mi?
?Başka birçok marina açılacakmış. Ben açıkçası ekibimle bu marinalara da talibim. Çeşme Marina’da ortaya çıkan çalışmayı herkes çok beğendi, ben de beğendim. Zaten sanatın girdiği mimari mutlaka güzel oluyor. Bu çalışmalarıma başka yerlerde de devam etmek istiyorum.

24 ayar altın varak ve guaj boya kullanıyorum
?Hangi teknikleri kullanıyorsunuz?
?Osmanlı zamanında “murakka” denen kartonlara hattı meşk ederlermiş. Kağıdın arasına pişirdikleri mısır nişastasını koyuyorlar, presleyip bizim şu an maket kartonu dediğimiz kartonları yapıyorlarmış. Beyaz renk gözü yormasın diye bitki ve çaylarla boyuyorlarmış. Müzehhip de tezhiplermiş. Ben şu an maket kartonuna çalışıp, paspartu ve çerçeve içine koyuyorum. 24 ayar altın varak ve guaj boya kullanıyorum.
?Klasik eserler mi çalışıyorsunuz?
?Koleksiyoncu müşterilerimin siparişleri üzerine klasik tezhipler çalışıyorum. Ayrıca kendi yorumumla modern tasarımlar yapıyorum. Eski kitapçılardan el yazması Kur’an sayfalarını topluyorum. Bunları bir konu ile süslüyorum.
Tıp ve vücut sıvılarını inceleyerek doku geliştirdim
?Sizin diğer sanatçılardan en büyük farkınız ne?
?Özelliğim çok cesur renkler kullanmam. Klasik renkler standarttır. Bordolar, lacivertler, limon küflerinin yanısıra parlak yeşiller, maviler gibi cesur renkleri kullanıyorum. Buna pek rastlanmıyor. Klasiği çok sevmeme rağmen mutlaka dışına çıkıyorum.
?Farklı dokularda kullanıyorsunuz sanırım..
?Kullandıklarım bana yetmemeye başlayınca doku araştırmasına giriştim. Tıpta kullanılan şeyler, vücut sıvılarını inceledim. Bunların mikroskobik görüntülerini doku olarak kullanmaya başladım. Ortaya çok enteresan şeyler çıktı. 3.0 fırça ile bir kuyumcunun pırlantayı mıhlaması gibi sabırla, bazen büyüteçle dokuyu işliyorum.

Bakanlığa defalarca yazı yazdım cevap bile gelmedi
?Yurtdışına ya da yabancılara bu sanatı tanıtma şansı bulabildiniz mi?
?Sesimi yabancılara duyurmak, Türkiye’yi ve tezhip sanatını yurtdışında tanıtmayı çok isterim. Hatta bununla ilgili Ankara’ya, bakanlığa yazılar yazdım ama hiçbir cevap alamadım. Oysa yabancı başkanlara, cumhurbaşkanlara verilen hediyeleri hazırlayabilirim, gerekirse sergi yapabilirim dedim ama cevap bile vermediler.
?Nerelerde sergiler açtınız?
?Bodrum’daki ilk sergimden sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun 700. kuruluş yıldönümü etkinlikleri çerçevesinde İngiliz-Türk Kültür Sergisi’ne katıldım. Kur’an-ı Kerim sayfalarını ve tefsirleri içeren metinleri tezhipledim. Bunlar İlahiyat Fakültesi’nde sergilendi. ABD’nin Tennessee kentinde Greenhills Gallery’de eserlerim sergilendi.
Sadece üreterek varolmaya çalışıyorum
?Kurs veriyor musunuz?�
?Kurs vermiyorum, sadece sanatımı icra etmeye, üretmeye çalışıyorum. Benim gibi çalışan başka sanatçı olmadığını düşünüyorum. Burada kendi yağımla kavruluyorum. Sadece bu sanatı yaparak varolmaya çalışıyorum.
?Bundan sonra neler yapmayı düşünüyorsunuz?
?Çeşme’de saksı boyama çalışması yaparken has ipek kumaşa kupon kıyafet çalışan bir firma benden kumaş üzerine desen çalışması istedi. Şimdi o firmaya da kumaş ve desen çalışmaları yapıyorum.

Her eserim tektir ve ‘sanat eseridir’ belgelidir

?Tezhib sanatını olduğu gibi uyguluyor musunuz yoksa kendi yorumunuzu katıyor musunuz?
?Tezhip, el yazması eserleri klasik üslupta süslediğimiz eserlerdir. Bunun dışındaki bazı çalışmalara dekoratif resim diyebiliriz. Ben bazı çalışmalarımda hepsini harmanlıyorum. Ebru çalışmıyorum. Ama ebru ustalarından aldığım çalışmaları kendi tasarımlarımda kolaj olarak kullanıyorum.
?Eserlerinizi genelde kimler alıyor?
?Genelde koleksiyoncular alıyor. Benim yaptığım her esere Sanat Eserleri Komisyonu tarafından ‘Sanat Eseridir’ belgesi verilmiştir. Hiçbir tasarımımın eşi yoktur, her biri tektir. Bu da onları koleksiyon parçası yapıyor. En az üç haftayla 1,5 ay arasında değişiyor. Eseri de harcadığım zaman ve emeğe göre fiyatlandırıyorum.