Tekstil kimyasallarından nasıl korunmalı?
Alışveriş hayatında haftanın en önemli gelişmesi, Stefanel’in sağlığa zararlı boyar madde içeren tişörtleri geri çağırmasıydı.Giydiğimiz, üzerinde yattığımız, örtündüğümüz, yüzümüzü-vücudumuzu kuruladığımız kumaşlarda kullanılan tek sağlığa zararlı kimyasal madde azo boyarlar değil.
Stefanel’in İstanbul Nişantaşı mağazasında sattığı, sağlığa zararlı boyar madde içeren ve içerme ihtimali bulunduğu için geri çağırdığı 62 tişört, Nisan-Mayıs döneminde satılmış. Umarım satın alanlar fazla giymemiştir bu tişörtleri.
Tabii bir de işin şu tarafı var, bizler acaba bugüne kadar neler giydik ve giymeye devam ediyoruz.
Stefanel olayında, sağlığa zararlı boyar madde dedikleri şey, bazı azo boyalar.
Azo boyalar sadece tekstilde değil, gıda, oyuncak pek çok alanda kullanılıyor.
Tercih edilmelerinin sebebi, sayelerinde son derece canlı, parlak renkler edilebilmesi. Özellikle sarıdan kırmızıya giden renk skalasında sıklıkla kullanılıyorlar. Hepsi kanserojen değil ama bazıları öyle.
Peki ‘azo’ adı nereden geliyor biliyor musunuz? Azottan... Azot Fransızların nitrojene verdiği isim. Kökü ise Yunanca: a + zoe. Yani ‘yaşamayan’.
Giydiğimiz, üzerinde yattığımız, örtündüğümüz, yüzümüzü-vücudumuzu kuruladığımız kumaşlarda kullanılan tek sağlığa zararlı kimyasal madde azo boyarlar değil.
Kumaşta pek çok devrime imza atmış olan Dupont’un logosunda bundan olanca yıl evvel şöyle yazardı: “Kimya sayesinde daha iyi bir yaşam”.
Şimdi işler biraz tersine dönmüş görünüyor...
En büyük organımız olan derimize doğrudan temas eden tekstil ürünleri, bugün pek çok kimyasal madde içeriyor. Üstelik pek çoğu dünyaca ünlü markalar için, ucuz malzeme ve işgücü nedeniyle, denetimlerin son derece zayıf olduğu Uzakdoğu ülkelerinde üretiliyor.
Peki hangi kimyasallar var giydiklerimizin üzerinde?
Örneğin formaldehit, yani apre. Giysilerin nakliyat sırasında kırışmasını engelleyen madde. Dozunda kullanıldığında sağlığa zararlı bir madde değil. Ancak maddeye karşı alerjik olanları bir kenara ayırmak lazım. Bununla birlikte Çin’de üretilen giysilerde güvenli sınırın 500 kat üzerinde kullanıldığını belgeleyen araştırmalar olduğu söyleniyor.
Bir diğer sık kullanılan kimyasal ise NPE. Pek çok marka tarafından kullanımı yasaklanmış durumda. Ama yine Çin ve Güneydoğu Asya ülkelerinde yapılan üretimlerin sıkı denetlendiği pek söylenemez.
Bir giysinin üzerinde ‘buruşmaz’, ‘ütü istemez’ yazıyorsa, bu pek hayra alamet değil aslında. Bu ibare, içinde çok büyük ihtimalle PFC grubu kimyasallar barındırdığı anlamına gelir.
Siyah kumaşlarda ve deri ürünlerde kullanılan PPD, alerjik reaksiyona neden olabilir.
KORUNMAK İÇİN BUNLARI YAPIN
Böyle sıralayınca kabus gibi görünüyor ama peki korunmak için ne yapmalıyız?
-Öncelikle tıpkı market alışverişinde olduğu gibi tekstil alışverişinde de etiketleri okuyun. Rayon, naylon, polyester, akrilik, asetat gibi sentetik maddeleri barındıran ürünleri mümkün olduğunca az alın.
-Ütü istemez, buruşmaz ibarelerinden uzak durun.
-Yine de bu tip ürünlerden satın aldıysanız giymeden ya da kullanmadan evvel üç kere yıkayıp kurutun.
-Hangi tekstil ürününü satın alırsanız alın, kullanmadan evvel bir kez yıkayın.
-Mümkünse organik, doğal içerikli çamaşır deterjanı alın.
-Perchlorethylene kullanan kuru temizleyicileri tercih etmeyin.
http://twitter.com/alısveriscadisi
Yazarın son yazıları |
26 Temmuz 2013 Haftasonu parklara gidin bir takas pazarı mutlaka vardır
#18 Temmuz 2013 Yedikule bostanının yaşamasına izin verin market yerine bostandan alışveriş yapalım
#16 Temmuz 2013 Hayvanseverler AVM’ye karşı
#12 Temmuz 2013 Pazar günü giysi takasında buluşalım
#5 Temmuz 2013 İhtiyacın yoksa Verrr gitsin
#2 Temmuz 2013 Bunlar insanı alışverişten soğutur
#28 Haziran 2013 Alışveriş yapmadan yaşamak mümkün
