Ronaldo’ya şok vergi baskını ve Türkiye’deki uygulama

Ronaldo için hassas bir süreç... Vergi idarelerinin tabii ki her zaman vergi mükelleflerini denetleme, inceleme hakkı var. Ancak haberdeki denetim yöntemi diğerlerinden farklı... Yani Ronaldo’ya önceden haber ve süre vermeksizin ‘ani denetim’... Denetlenen kişi için de tedirgin edici... Herhangi bir vergisel riski olmasa bile; hiç bir vatandaş, yaşadığı özel alanın ani bir şekilde gelen müfettişlerce, didik didik edildiği anı yaşamak istemez. 

Haliyle şu da merak edilecektir... İspanyol Maliye’sinin bu şok denetim yönteminin Türkiye’deki karşılığı nedir? ‘Aramalı İnceleme’. İstisnai başvurulan bu inceleme yöntemi Vergi Usul Kanunu’nda (VUK) yer almakta. (Md. 142 ila 147)

Kısaca özetleyelim içeriğini:

Öncelikle vergi incelemesine yetkili olanların ‘Aramalı İncelemeye’ ihtiyaç olduğuna kanaat getirip gerekçeli bir yazı ile Sulh Yargıcından ‘Arama Kararı Vermesini’ istemesi gerekiyor. Sulh yargıcının da bu isteğe uygun olarak ‘arama yapılmasına karar vermesi’ gerekiyor. 

Yasa ayrıca; ihbar ve yapılan incelemeler dolayısıyla bir mükellefin ‘vergi kaçırdığına işaret eden ipuçları’ bulunmasını da şart koşuyor. ‘Aramalı İnceleme’ konusunun diğer öne çıkan detayları da şöyle...  

İncelemeye yetkililer: Vergi Müfettişleri, Vergi Müfettiş Yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar da vergi incelemesine yetkililer.

İhbarcının ismi: Eğer ihbar üzerine arama yapılmışsa ve ihbar sabit olmazsa nezdinde arama yapılan kimse muhbirin adının bildirilmesini isteyebilir, bu takdirde vergi dairesi muhbirin ismini bildirmek zorunda.

Tutanak: Aramada bulunan ve incelenmesine lüzum görülen defter ve belgeler ayrıntılı olarak bir tutanakla tespit olunur.

İnceleme süresi: Aramalı incelemede alınan defter ve belgeler üzerindeki incelemeler en geç üç ay içinde bitirilerek sahibine bir tutanakla geri verilir. İncelemelerin haklı sebeplere binaen üç ay içinde bitirilmesine imkân olmayan hallerde sulh yargıcının vereceği karar üzerine bu süre uzatılabilir.

Ancak bu üç aylık süre; incelenen evrakların sahibine teslimine ilişkin kıstı ifade ediyor. Vergi incelemesinin tamamen sonlanması ise; ‘sınırlı incelemede 6 ayda’, ‘tam incelemede bir yılda’ tamamlanması gerekiyor. İlgili yönetmelikte altı ayı geçmemek üzere ek süre alınabileceği hususu da belirtiliyor.

VERGİ İNCELEMESİNDE MÜKELLEF LEHİNE DEĞİŞİKLİKLER

VERGİ Denetim Kurulu’nun (VDK) 27.4.2017 Tarihli ve 2017/1 sayılı İç Genelgesi ile mükellef lehine değişiklikler yapıldı. Genelgenin en önemli kısmını belirtelim... Zamanaşımının dolmasına bazen bir ay, bazen daha da kısa bir süre kala vergi dairesine inceleme raporları gelebiliyordu. Genelge ile “Tarh zamanaşımının son yılında yürütülen vergi incelemelerinin içinde bulunulan yılın ekim ayının son gününe kadar vergi dairesi kayıtlarına girmesinin sağlanması gerektiği” düzenlendi. 2012 yılı vergi dönemi örneğinden yola çıkarsak; inceleme raporunun en geç 31 Ekim 2017 tarihine kadar vergi dairesi kayıtlarına girmesi gerektiğini söyleyebiliriz. 

Ayrıca zaman aşımı dolacakken takdire sevk işlemiyle mükellef aleyhine ilave zaman kazanılıyordu... “O yılın sonu itibarıyla tarh zamanaşımına uğrayacak dönemlere ilişkin vergi incelemeleriyle ilgili olarak takdire sevk işleminin de yapılmayacağı da” genelge ile düzenlendi.

Geçtiğimiz yıl yayımlanan (25 Ekim 2016 Tarihli Resmi Gazete) yönetmelik değişiklikleri ile mükellef lehine yapılan değişiklikleri de hatırlatalım...  (Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik,  Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği, Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.)

Yönetmeliklerdeki değişikliklerin öne çıkan kısımları şöyle:

- İsteyen mükelleflere; tutanak imzalanmadan önce, tutanağa geçirilmesi istenen itirazlar konusunda hazırlık yapmak üzere iki gün süre verildi,

- Vergi incelemesi sırasında, Rapor Değerlendirme Komisyonu’ndan sözlü olarak dinlenilme talebinde bulunan mükelleflere, komisyona gelmeden önce rapor özeti edinme imkânı sağlandı,

- İnceleme konusu dışında mükelleften bilgi ve belge talebinde bulunulamayacağı konusu düzenlendi,

- Defter ve belgelerin istenmesine ilişkin yazıda, on beş günden az olmamak üzere mükellefin ibraz süresi olduğu düzenlendi,

- Yapılan vergi incelemesi sonucunda eleştiriyi gerektirecek herhangi bir konu yoksa da, bu durumun mükellefe yazı ile bildirileceği konusu düzenlendi.