Nafakaya hangi şartlarda vergi yok?

Teklife göre; beş yılın sonunda nafaka alan tarafın yoksunluk şartları ortadan kalkmamışsa, bu kez devlet (durumu tespit edip) ödemeyi üstlenecek. Ekonomik şartların iyileşmesi konusunda devlet takipçi olacak. Yoğun seçim trafiğinin ardından nafaka sınırlaması düzenlemesinin kısa sürede mecliste gündeme getirileceği anlaşılıyor.  Nafaka son dönemde hep gündemde. Özellikle ünlü eşlerine ödenen yüklü nafakalardan dolayı. Sosyal medyanın da katkısıyla, aylıkta 100 bin lirayı, yıllıkta 1 milyon lirayı aşan nafakalar duyulunca haliyle gündemin ön sıralarında tartışılıyor. 

Nafakanın bir diğer tartışılan yönü ise vergisiz olması. Normalde eşler arasında da olsa her türlü taşınır-taşınmaz varlık geçişleri, bağışlar, hediyeler, yardımlar vergiye tabi. Nakit olsun, gayrimenkul olsun, hediyeyi-bağışı alan taraf istisnayı (5.760 TL) aşan tutar üzerinden vergi ödemek zorunda. 

Ancak boşanma sırasında eşe tazminat olarak verilen mal ve paralar için, nafakayı alanın herhangi bir vergi ödemesi gerekmiyor. Nafaka tutarının ne kadar olduğu da önemli değil, tutar sınırı olmaksızın nafakalar vergiye tabi değil. Gelir Vergisi Yasası’na göre nafaka, istisnalar arasında sayılıyor. Veraset İntikal Vergisi (VİV) mevzuatına göre de, boşanma karşılığı ödenen tazminatlar, ivazlı (karşılığı olan) intikal olarak değerlendirildiğinden vergi aranmıyor.

Ancak burada kritik bir nokta var. Nafakanın mahkeme kararıyla da kesinleşmiş olması gerekiyor. Her ne kadar eşler boşanma kararı almış olsa da, bunun için mahkemeye gitmiş olsa da ve protokol de imzalamış olsalar eğer bu protokol mahkemece onaylanmamışsa veya mahkeme kararı kesinleşmeden varlık geçişi (nakdi varlıklar veya taşınmaz varlıklar) yapılmışsa, nafakayı alanın vergi ödemesi gerekiyor.  

Nitekim bu konuda tereddüt yaşayan bir vatandaş Maliye’ye başvurmuş. Nafaka tutarı eşler arasında mutabık kalınmış bir işlem için “protokolün mahkemece onaylanmamasından dolayı” ayrılan eşe verilen gayrimenkul için veraset intikal vergisi ödenmesi gerektiği belirtilmiş.

Maliye, bu varlık geçişinin neden vergisiz olamayacağını özet olarak şu şekilde açıklamış:

“...protokolün mahkemece onaylanmamasından, tapudaki devrin boşanma kararının kesinleştirilmesinden önce yapılmasından, yapılan bağışın eşler arası mal intikali olarak değerlendirildiği, dolayısıyla verginin ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranlar üzerinden hesaplanması gerektiği” belirtilmiş. (Gelir İdaresi Başkanlığı, 7 Kasım 2013 tarih ve 656 sayılı özelge)

HEDİYE, BAĞIŞ GİBİ İNTİKALLERDE VERGİ

Hediye ve bağışın alındığı kişi eğer eş, kardeş, anne, baba değilse verginin oranı yüzde 10’dan başlayıp, yüzde 30’a kadar çıkabiliyor. Hibeyi, hediyeyi alan kişinin, söz konusu intikale konu varlığın (nakit, gayrimenkul vb…) değeri üzerinden önce istisnayı (2019 için 5.760 TL) düşüp, kalan tutar üzerinden artan oranlı olarak vergi ödemesi gerekiyor.

Bağışı-Hediyeyi alanların, bir ay içinde beyanname vermesi gerekiyor. Sonrasında üç yılda ve altı taksitte (Mayıs ve Kasım aylarında) vergi ödemesi yapılabiliyor. 

Hediye veya bağış eğer anne, baba, eş ve çocuklardan alınıyorsa verginin oranı yarı yarıya düşüyor. Hediyeyi alan kişi söz konusu intikale konu varlığın (nakit, gayrimenkul vb...) değeri üzerinden önce istisnayı (2019 için 5.760 TL) düşüp kalan tutar üzerinden artan oranlı olarak vergi ödemesi gerekiyor.

Her durumda istisna tutarı olan 5.760 liranın altında kalan bağış-hediye için vergi hesaplanmıyor.