Maske takmayanlara kesilen cezalara af yok

2020’de ise vadesinde ödenmeyen vergi borçlarına, aylık yüzde 1.6 oranında gecikme zammı işliyor. Meclis’te komisyonda kabul edilen yasa teklifine göre; devlete olan borçlarını yapılandıranlar için bu faizler silinecek... Çok daha uygun Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ ÜFE) oranları üzerinden hesaplama yapılacak. Hesaplanan (daha düşük) yeni borcun ödemesi üç yıla kadar yayılabilecek. (2 ayda bir ödemeli, 6 ila 18 taksitle ödeme imkânı)

ANAPARA SİLİNMİYOR

Her ne kadar birçok kişi bu borç yapılandırmasını ‘vergi affı’ olarak adlandırsa da, aslında devlete olan borcun anaparası silinmiyor. Anaparada bir azalma olmadan yalnızca faiz tutarı düşürülerek (gecikme zammı silinerek ) daha düşük oranlarla Yİ-ÜFE (1 Kasım 2016’dan itibaren 0,35 sabit oran) dikkate alınarak, borç ileri vadelere yayılarak taksitlendirilmesi yapılıyor. Eğer devlete olan borcun tamamı peşin ödenirse, anapara hariç tutarın yüzde 90’nı da siliniyor. İlk 2 taksit ödeme süresi içinde borcunu tamamen ödeyen borçlulara Yİ-ÜFE’de yüzde 50 oranında indirim yapılıyor. Taksitle ödemeyi seçen borçlular için taksit süresine göre değişen katsayılar uygulanacak. Yıllık faiz oranı yine çok uygun: yüzde 4.5.

MASKE DETAYI

Yapılandırma; vergi borçları dışında öğrenim ve katkı kredisi borçları, trafik cezaları, köprü-otoyol geçiş ihlali cezaları, sosyal güvenlik sigorta primleri gibi devlete olan gecikmiş çok sayıda borç türünü kapsıyor. Ancak maske takmama cezası kesilenlere ise herhangi bir kolaylık sağlanmıyor. COVID-19’la mücadele kapsamında Hıfzıssıhha Kanunu çerçevesinde kesilen para cezaları yapılandırma kapsamı dışında tutuluyor. Yasa teklifine göre; yapılandırmadan yararlanmak isteyenler 31 Aralık 2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunması, ilk taksitin 31 Ocak 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekiyor. (Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksiti 28 Şubat 2021 tarihine kadar ödenebiliyor.) Diğer taksitler ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde en fazla on sekiz eşit taksitte ödenebiliyor.

İLK 2 TAKSİT ÖNEMLİ

İlk iki taksitin kesinlikle süresinde ödenmesi gerekiyor. Ayrıca her takvim yılında da en fazla iki taksit aksatılabiliyor. Aksatılabilecek bu iki taksitin de en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar (gecikme zammı da hesaplanarak) ödenmesi gerekiyor. Aksi durumda yapılandırma bozuluyor ve gecikme zammına (aylık 1,60) göre oldukça uygun belirlenmiş oranların (Yİ-ÜFE) geçerliliği kalmıyor. Yapılandırma yasası kapsamında Maliye’nin tahsil ettiği alacaklar dışında; Sosyal Güvenlik Kurumu’nun, Belediyelerin, Gümrük İdaresi gibi başkaca kurumların alacakları da var. Yasa teklifinin komisyondan sonra, Meclis genel kurulu ve Cumhurbaşkanı onayı sonrası Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra ilgili kurumlar, uygulamaya yönelik tebliğleri de yayımlayacaklardır. Bu tebliğdeki açıklamalar ve süreler de dikkate alınarak borçluların yapılandırma için başvuru ve taksitlendirme-ödeme takvimini sıkı takip etmelerinde yarar var.

 DAHA ÖNCEKİ YAPILANDIRMALARIN SONUÇLARI

YASA teklifi geçtiğimiz Cuma günü gece yarısına kadar süren görüşmeler sonrasında komisyonda kabul edildi. Komisyon üyelerine; yapılandırmanın içeriği hakkında merak edilen tüm ayrıntıları, Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı Ayşe Dilbay açıkladı. En çok merak edilen konu da önceki yapılandırma yasaları ile ne kadar tahsilat yapıldığı hususuydu... Ayşe Dilbay’ın açıklamaları şöyle: “6736 sayılı Kanun (2016): Yapılandırılan 80.4 milyar lira, tahsilat 41 milyar lira, oran yüzde 51. 7020 sayılı Kanun (2017): Yapılandırılan 13.8 milyar lira, tahsilat 5.6 milyar lira, oran yüzde 40.8. Hâlen ödemesi devam eden 7143 sayılı Kanun (2018): Yapılandırılan 49.6 milyar lira, tahsilat 25.8 milyar lira, bugün için ödeme oranı yüzde 37.1.” Önceki yapılandırma yasalarında SGK kapsamına giren alacak miktarını da SGK Başkanı İsmail Yılmaz açıkladı: “6736 sayılı Kanun kapsamındaki yapılandırma 43.7 milyar lira, 10 milyar 137 milyon lira tahsilat, tahsilat oranımız yaklaşık yüzde 24. 7020 sayılı Kanun kapsamında 7 milyar 649 milyon liralık bir yapılandırma, burada da 1 milyar 747 milyon liralık bir tahsilat, tahsilat oranımız burada yüzde 22,45. 7143 sayılı Kanun kapsamındaki yapılandırma tutarımız 48,6 milyar lira, şu ana kadar tahsil edilen tutar 6,6 milyar lira, bu da yaklaşık yüzde 16 civarında.”

VERGİ BARIŞI-MATRAH ARTTIRIMI TEKLİFTE YER ALIYOR MU?

VARLIK barışı yasa teklifinin (Md. 17) Meclis’e sunulan ilk halinde vardı. Borçların yapılandırılmasını içeren hükümlerse Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yasa teklifine önerge ile ilave edildi. Bir diğer merak edilen konu vergi barışının-matrah artırımının, stok ve kasa affının da torba yasaya dâhil edilip edilmeyeceği hususu idi... Ancak komisyondaki görüşmelerde Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Dinçbaş ‘Stok affı, kasa affı gibi konuları kayıt dışı ekonomiye yardım eden elementler’ olarak tarif ederek torba yasa içinde yer almadığını belirtti.