Lütfiye Teyze’nin naylon poşet çözümü

Fileyle de taşımıyordu... Lütfiye Teyze, alışverişe çıkarken yanında hep poşet bulunduruyormuş. Evde biriken poşetleri katlayıp, istifleyip, alışverişe çıkarken de ihtiyacı kadarını yanına alıyormuş.

5-6 yıl önce şahit olmuştum Lütfiye Teyze’nin yanında getirdiği poşetlerle yaptığı alışverişe. Yani paralı poşet mevzuatı çıkmadan çok daha öncesinde. Lütfiye Teyze, yıllar öncesinden el atmıştı, ‘aşırı naylon tüketimine’...

Kasiyer, Lütfiye Teyze’ye birkaç kez “Poşet vereyim” diye teklifte de bulunmuş. Her seferinde aynı cevabı işitmiş ama: “Ne gerek var oğlum, sonuçta aynı poşet, aynı işi görüyor, gereksiz sarfiyatın kime ne faydası var.”

Basit ve genel bir kuraldan hareket ediyor Lütfiye Teyze, ‘gereksiz sarfiyatın kime ne faydası var’ diyerek poşet sarfiyatını düşürüyor.

Lütfiye Teyze; aşırı poşet tüketimi sorununa yıllar önce kendiliğinden ‘ücretsiz’ çözüm üretirken, ancak yasal yaptırımlarla ve yıllar sonra ‘ücretli’ çözüm yolu aranması, kuşak değişikliğini de akla getiriyor. Eskilerde ‘azla yetinme’ özendirilirken, şimdilerde ise (sosyal medyanın da katkısıyla) ‘aşırı tüketim’ özendirilmiyor mu? Ne dersiniz? Aşırı poşet tüketimi de, aşırı lüks tüketim de ve hatta sıkça şikâyet edilen cari açık da, özendirilen şeylerin zaman içinde taban tabana değişmesinden kaynaklı değil mi?

Lütfiye Teyze’nin öteden beri uyguladığı çözümden sonra, şimdi bugüne gelip, yeni yasal düzenlemeye göz atalım. 7153 sayılı yasa ile, Çevre Kanunu’na yeni maddeler eklendi. (2872 Sayılı Kanun, Ek madde 11 - 13) Yeni mevzuata göre; kapsam dâhilindeki satış noktaları, yılbaşından itibaren poşet isteyen müşterilerinden en az (KDV dâhil) 25 kuruş tahsil edecekler.  Fiş ve fatura belgelerinde tahsil edilen poşet ücretleri, adet bazında da gösterilmek zorunda. Tahsil edilen tutarın 15 kuruşluk kısmı ‘geri kazanım katılım payı tutarı’ olarak bakanlığın hesabına yatırılacak.

Satış noktaları; plastik poşet satışlarını, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na beyanda bulunacaklar. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen bilgi sistemi üzerinden, plastik poşetlerin satışının gerçekleştiği ayı takip eden ayın 15’ne kadar beyanın yapılması gerekiyor. Ödeme içinse; beyan dönemini takip eden ikinci ayın son gününe kadar süre tanınıyor. Süresinde yapılmayan ödemeler için aylık yüzde 2 gecikme zammı işletilecek. Yükümlülüklerin ihlali durumunda öngörülen cezalar da şu şekilde:

Bildirim ve beyan yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere; 18.037 TL idari para cezası,

Geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere; katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası,

Plastik poşetleri ücretsiz verdiği, promosyona ve/veya kampanyaya tabi tuttuğu tespit edilenlere; satış alanının her metrekaresi için 12,37 Türk lirası idari para cezası,

Yapılacak bildirim ve beyanlarda yanlış ve yanıltıcı beyanda bulunanlar hakkında; altı aydan bir yıla kadar hapis cezası, öngörülmekte.

POŞETİN MUHASEBE KAYDI

Alışveriş sırasında ücretsiz olarak müşterilere verilen poşetlerin ücretli hale gelmesiyle birlikte marketler için ‘poşet giderleri’ artık ortadan kalktı. Müşteriye ücretli teslim edilen poşetler artık bir ‘gelir kalemi’ olacak. Dileyen işletmeler; poşet başına 25 kuruştan daha yüksek bir tutarda ücret de belirleyebilecek.

Not: Poşetlerin ücretli satışına ilişkin tüm mevzuat vergidoktoru.com.tr adresinden görülebilir.