Evden çalışmanın püf noktaları

Nedeni de belli... Tatilde de olsa; akıllı telefonundan, bilgisayarından e-posta kutusuna, mesajlarına bakmak zorunda kalıyorlar... Yılın sayılı birkaç tatil gününde de olsa, işinden tam olarak kopamıyorlar... Uzaktan takip etmek zorunda hissediyorlar geride kalan işleri...

Tatil dışında da; işlerini uzaktan takip edenler var... Hatta takipten de öte işlerini bizzat uzaktan yürütenler de var... Tatil dışı normal zamanlarda da iş yeriyle fiziki bağını tamamen (veya belirli günlerde) koparanların sayısı her geçen gün artıyor. Yazılımcılar, mimarlar, hukukçular, mali müşavirler, farklı alanlarda danışmanlık hizmeti verenler gibi...

Uzaktan-evden çalışmanın, patron için de, çalışan için de yasal boyutu da var tabii ki... Gerek vergi mevzuatı yönünden gerek iş mevzuatı yönünden...

Yaygın kullanımıyla ‘home ofis’ çalışmanın iş mevzuatı ve vergi mevzuatı yönünden, merak edilen kritik noktalarına birlikte göz atalım...

İŞ YASASI AÇISINDAN
Uzaktan çalışma: ‘Evden Çalışma’ İş Yasası’nda ‘Uzaktan çalışma’ olarak adlandırılıyor. (Md.14)  Yasada; ‘İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir’ şeklinde tanımlanıyor.  

İş sözleşmesi: Uzaktan çalışanın iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almak zorunda.

Farklı işlem yapılamaz: Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamıyor.

İş güvenliği: İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü tutuluyor.

VERGİ MEVZUATI AÇISINDAN
Evden çalışan vergi mükellefleri büyük çoğunlukla avukat, mimar, mali müşavir gibi serbest meslek faaliyeti yürütenler için home ofis çalışmanın önemli vergisel yönlerini de şöyle sıralayabiliriz...

Home ofis kira giderleri: İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamını vergi hesabında indirebiliyorlar. Kiralanan bir yerin aynı zamanda işyeri olarak kullanılması halinde, kira bedelinin tamamı üzerinden stopaj hesaplanması gerekiyor. 

İkametgahı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabiliyorlar.

Elektrik, doğalgaz, su faturaları: İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ısıtma ve aydınlatma gibi giderlerin ancak yarısını indirebiliyorlar.  Söz konusu faturalarda abone ismi olarak, serbest meslek erbabının isminin yazması da önemli.

Home-Ofis olarak kullanılan yerde kiracı olarak mülk sahibi adına fatura ödenmesi durumunda ise; ödemenin kiracı serbest meslek erbabı tarafından bizzat yapılmış olması gerekiyor. Bu durumda kiracının kendi banka hesabı üzerinden otomatik ödeme talimatı vermesi, ödemelerde banka dekontuna açıklama yazılması gider yazabilmek için ödemelerin işyerine ait olduğunu delillendirecektir. İlgili faturalarda yazan katma değer vergisi ise, fatura bedelinin gider yazılan kısma isabet eden tutarı kadar ancak indirim konusu yapılabilir.