Defterini gizleyene hapis cezası

’Aksi durumda ağır cezaları var. Peki ne kadar süre saklayacaksın? Beş yıl. Evet, beş yıllık saklama süresini hemen her işletmeci bilir, doğru. Ancak bu beş yıl vergi yasasının kuralı. (Vergi Usul Kanunu-VUK, Madde 253.)

Peki diğer yasalar. Yani; Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Sosyal Sigortalar Mevzuatı... İşletmeciler, yalnız vergi yasalarını değil diğer yasaları da dikkate almak zorunda. Nitekim TTK’ya (Md. 82) göre de, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na (Md. 86) göre de saklama süresi beş yıl değil, 10 yıl.

Dolayısıyla defter belgesini nasıl olsa beş yıl geçti diye imha edenler, TTK ve Sosyal Sigortalar mevzuatı açısından büyük bir risk alır.


YAPTIRIMI NE?
- VUK hapis cezası öngörüyor.

En ağır yaptırım vergi de. 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Maliye’ye defterini ibraz etmemek ‘gizleme’ sayılıyor ve ‘Kaçakçılık suçu’ kapsamına dahil olduğundan hapis cezası öngörülüyor.(VUK Md. 359/a)

- TTK’ya göre ceza

Tutulmakla veya muhafaza edilmekle yükümlü olunan defter, kayıt ve belgeleri denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler veya eksik verenler ya da denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler, (fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde) 300 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır.
(TTK Md. 562)

- Sigorta mevzuatında ceza

İşverenler; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etmek zorundalar. (5510 Sayılı Kanun, Md. 86)

Kurumca yapılan yazılı ihtara rağmen onbeş gün içinde mücbir sebep olmaksızın ibraz yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmeyenlere;

1-) Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin 12 katı tutarında,
2-) Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı tutarında,
3-) Defter tutmakla yükümlü değil iseler, asgari ücretin üç katı tutarında, cezalar öngörülmekte. (5510 Sayılı Kanun, Md. 102)

- Vergi barışından sonra defter saklama

“Geçmiş beş yıl için matrah artırımı yaptım. Artık 2011’den, 2015’e kadar vergi (incelenme) riskim kalmadı. Defterlerimi saklamak zorunda mıyım?” Bu şekilde sorular alıyoruz. Matrah artırımı yapıp geçmiş beş yıl için ( vergi incelemesi açısından) rahatlayanlar yanılmasın. Defter ve belge saklama yükümlülükleri devam ediyor. Vergi incelemesi riskinin kalkması, defter ve belgelerin saklama ve ibraz yükümlülüklerini kaldırmıyor. (6736 Sayılı Yasa, Madde 5/4)

Vergi yasalarına göre; İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar için ‘İşletme Defteri’ , serbest meslek faaliyeti yürütenlerin ise ‘Serbest Meslek Kazanç Defteri’ zorunluluğu olduğunu da ayrıca belirmeliyim. Mükelleflerin yaptığı iş türüne göre; ilaveten, imalat defteri, kombine imalatta imalat defteri, bitim işleri defteri, damga resmi defteri, yabancı nakliyatta kurumların hasılat defteri, ambar defteri, çiftçi işletme defteri gibi defterlerin de VUK’a göre tutulması gerekebilmektedir. (VUK Md. 197 ila 213)

Elektronik ortamda defter tutmaya zorunlu olan işletmeler için, defterlerin saklama koşullarını da bir başka yazımızda ayrıca ele alıyor olacağız.