CEO’lar üzülecek mi, sevinecek mi?

Tek bir işyerinden maaş alan tüm ücretlilerin vergisel hesapları işverenlerince yapılır. Bordroda hesaplanan vergileri işverenlerince Maliye’ye ödenir. Çalışanlar ne kadar çok kazansa da tek bir işverenden maaş aldıkları sürece beyanname vermelerine gerek yoktur. Şimdi kural değişti. Bu yıl ilk defa; birçok CEO da, yüksek ücretli yöneticiler de, beyanname verecekler. Tek işverenden alınan ücretler için kriter 600 bin lira. Bu tutarın üzerinde yıllık gelir (matrah) elde edenler mart (haftaya çarşamba günü) sonuna kadar beyanname vermek zorunda.

Konuya yabancı olan birçok yönetici ‘Peki ne kadar vergi ödemem gerekecek?’ diyecektir. Enteresan olan beyanname verecek çok sayıda yönetici, beyanname vermesine rağmen vergi ödemeyecek, bilakis devletten vergi iadesi alacak.

OTOMATİK SİSTEM 

İade almak için, beyanname doldurmak için, biraz zaman ayrılması gerekiyor yalnız. CEO’lar; çocuklarının okul faturalarını, varsa hastane faturalarını, beyannamenin ilgili satırlarına yazdıklarında beyannamenin en alt satırlarında sistem otomatik olarak ne kadar iade alınabileceğini de hesaplıyor. Dolayısıyla beyanname verecek CEO’lar, ‘iş yoğunluğunun arasında bir de beyanname mi dolduracağım’ diyerek ilk başta üzülürken, aslında vergi ödemeyip üste vergi iadesi alacaklarını gördüklerinde ise bu kez sevineceklerdir.

ÜCRET GELİRİ 

Beyanname doldurulurken; eğitim-sağlık masraflarından önce ücret gelirlerinin yazılması gerekiyor. Geçen yılki ücret bordrolarında yer alan toplam brüt ücretin, kesilen sigorta primlerinin ve stopaj-vergi tutarlarının öncelikle yazılması gerekiyor. Bu bilgileri de pek tabi yöneticisi oldukları şirketlerin insan kaynakları-personel departmanlarından edineceklerdir. Sonra okul faturalarının ve hastane faturalarının üzerlerinde yazan bilgilerin (kimden alındığı, tarihi, numarası, tutarı vb.) beyannameye yazılması gerekiyor. Özel sağlık ve hayat sigorta primleri de sınırlar dahilinde beyannamenin ‘indirimler‘ satırlarına yazılabiliyor. Aynı şekilde; 2020 yılı içinde yapılan bağışlar da beyannamenin indirimler satırına yazılabiliyor.

Eğer internetten beyanname dolduruluyorsa ‘indirimler’ satırlarına yazılan harcamalar toplamı otomatikman ücret gelirinden düşülüyor. Hatta iade edilecek gelir vergisi de otomatikman hesaplanıyor.

MASRAFLARIN SINIRLARI

Beyan edilecek gelirin yüzde 10’u ve yüzde 15’i oranındaki sınırlara tabi söz konusu masraflar... Eğitim ve sağlık harcamaları yüzde 10’la, sigorta poliçeleri yüzde 15’le sınırlı. Hayat sigorta primlerinin yarısı vergi hesabında dikkate alınabiliyor. Özel sağlık sigortası poliçelerininse tamamı indirim konusu yapılabiliyor. Her durumda indirim yapılabilecek poliçe tutarları; ücretin yüzde 15’ni ve asgari ücretin yıllık tutarını (2020 için; 35.316 lirayı) geçemiyor. Beyanname verecek ücretliler kendileri, eşi ve küçük çocukları adına ödedikleri masrafları beyannamede indirim olarak dikkate alabiliyor. Özel sigorta primlerinin; gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin yıl içinde (işvereninin hesapladığı) ücret hesabında dikkate alınmamış (indirilmemiş) olması da gerekiyor. 

 Kızılay ve Yeşilay gibi yardım kuruluşlarına yapılan bağışlar için herhangi bir sınırlama yokken, vergiye tabi kazancın yüzde 5’ine kadar sınır tanınmış bağış türleri de var. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 89)

DÄ°ÄžER BEYANNAME VERECEK ÃœCRETLÄ°LER

BİRDEN fazla işverenden ücret alıp toplam ücret tutarı 600 bin lirayı geçenler de beyanname vermek zorunda. Geçen yıl birden fazla işverenden ücret almış çalışanlardan, birinci işverenden aldıkları ücret 600 bin lirayı aşmamasına rağmen, ikinci (ve varsa daha fazla) işverenden aldığı ücretin brüt tutarı 49 bin lirayı aşanlar da beyanname vermek zorunda. Birinci işverenden ve ikinci (varsa üçüncü) işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenebiliyor. Örneğin 2020 yılında üç ayrı işverenden; 100 bin lira, 25 bin lira ve 10 bin lira gelir elde edildiğini varsayalım. İlk işveren olarak; 100 bin lira gelir elde edilen işyeri düşünüldüğünde, ikinci ve üçüncü işverenden elde edilen ücret toplamı 49 bin lirayı geçmediği için (25.000 + 10.000 = 35.000) beyanname verilmesi de gerekmeyecek.