AK Parti kurnaz ‘Mister No’!

Yani AK Parti tek başına iktidara gelemezse... Ne olur?

ERSİN KALAYCIOĞLU: 7 Haziran’dan sonra izledikleri politikalara bakarak partileri iki gruba ayırmamız mümkün. Uyuşmazlık stratejisi izleyen partiler: AK Parti ve MHP... Daha uyumlu bir strateji izleyen partiler: CHP ve HDP...

* * *

AK Parti’yi neden uyuşmazlık stratejisi izleyen partiler kategorisine koyuyorsunuz? Koalisyon görüşmeleri yapmadı mı?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Yaptı ama yaptığı tiyatrodan ibaretti. İçerik yoktu görüşmede. Aslında AK Parti de tıpkı MHP gibi “Mister No” pozisyonundaydı ama MHP’ye göre daha kurnaz bir “Mister No”...

* * *

Neden böyle düşünüyorsunuz?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Uyuşmaya niyetli değildi AK Parti... Uyuşmaya imkânı yoktu, yetkisi yoktu, izni de yoktu. İzni kimin vermediği malum...

* * *

CHP ve HDP için neden “uyuşmaya daha yatkın” diyorsunuz?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Bu iki parti de çeşitli koalisyon formülleri içinde olabileceklerini açıkladılar, bu yönde girişimde bulundular. Hatta CHP, Devlet Bahçeli’ye başbakanlık bile teklif etti, “HDP dışarıdan desteklesin” dedi.

* * *

7 Haziran’dan sonra partilerin izlediği politikaların 1 Kasım’a etkisi ne olacak?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Eğer seçmen, AK Parti ile MHP’nin oyunu düşürür, CHP ile HDP’nin oyunu bir miktar artırırsa... Koalisyon istediğini göstermiş olacak. Bu mesaj görülmez ve yeniden seçime gidilirse... İşte o zaman yer yerinden oynayabilir. Seçmen o zaman uyuşmazlık stratejisini izleyen partileri cezalandırabilir.

* * *

Peki ya sizin tabirinizle “uyuşmazlık stratejisi izleyen” partilerin oyu artarsa ne olur?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Artar ama yine AK Parti tek başına iktidara gelemezse tam bir fetret dönemi başlar... Sürünceme dönemi... AK Parti işte o zaman kaos stratejisinin işe yaradığını görmüş olur ve bunu sürdürür. Yani “Bakın, yeterince oy vermediniz, alın işte size kaos” diyebilir.

* * *

Bu sürünceme süreci ne kadar sürer? Yine beş ay falan mı?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Benim tahminim bir-iki yıl sürer... Uzun olmak durumunda çünkü beş ayın büyük oy değişimine yol açmadığı görülmüş olacak. O nedenle daha uzun bir sürenin geçmesini bekleyecekler. O arada oyu artıracak nitelikte bir takım olumlu gelişmelerin olmasını sağlamaya çalışacaklar.

* * *

Peki ama bir–iki yıllık sürünceme süreci, yasal açıdan mümkün olamaz. İşin bu kısmı ne olacak?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Doğru. Bu yasal da değil, hukuki de... Ama fiili durum yaratılacak. “Ne yapalım, hükümet kurulamıyor” diyecekler.

Ersin Hoca’ya çok tuhaf gelen slogan

ERSİN Kalaycıoğlu, AK Parti’nin “Sen, ben yok, Türkiye var” sloganına itirazı var.İşte gerekçeleri:

* * *

AKP, çoğunluk yaratmak amacıyla sürekli bölüp ayrıştırıp çatıştıran bir strateji izler. Bunu bilmeyen yok. Ama bakıyoruz seçimdeki sloganına: “Sen, ben yok, Türkiye var.”

* * *

E hani sizin dışınızdakilerin hepsi kötüydü, şeytandı? Hepsi size karşı birleşmişti. Hepsi teröristti. E hani CHP’nin arkasında DHKP-C vardı, MHP’nin arkasında FETÖ vardı, öbürünün arkasında PKK vardı ve hepsi AKP’nin üzerine gidiyordu?

* * *

Böyle diyen bir parti, birdenbire “Sen, ben yok, Türkiye var” diyor. Bu bana çok tuhaf geliyor. Bana seçmen olarak dokunuyor bu slogan. Tüylerim diken diken oluyor.

Ersin Hoca’nın kişisel tahmini

ERSİN Kalaycıoğlu’na “Bizim için bir seçim tahmini yapar mısınız” dedim. İşte aldığım yanıt:

Ben pek tahmin yapmam. Elimde veri olmadıkça konuşmam. Zaten elde veri olmadan konuşmak pek akıl kârı bir iş değildir.

Ama yine de bir öngörüde bulunabilirim.

Bir siyaset bilimci olarak çeşitli değişkenleri göz önünde bulundurduğumda... AK Parti’nin aldığı 18 milyon 867 bin civarındaki oy, 18 milyona ya da 17 milyon küsura düşerse hiç şaşırmam.

MHP’nin oyu da 8 milyona doğru bir iniş gösterirse yine şaşırmam.

Çünkü bu iki partinin izledikleri stratejinin halk nezdinde çok muteber olduğunu düşünmüyorum. 

KİMDİR?

64 yaşında.k Baba memleketi Kayseri... İstanbul’da doğup büyümüş.

Eşi Sema Kalaycıoğlu iktisat profesörü.

İki kızı var: Öykü ve Petek.k Üç torunu var: Ersin Aksel... Aydın... Deniz...

Sabancı Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olarak görev yapıyor.

Tek parti demek istikrar demek değildir

İSTİKRAR için oylarını AK Parti’ye vermeyi düşünenler var. Özellikle iş çevrelerinden... Ne diyorsunuz bu yaklaşıma?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Doğru bir yaklaşım değil bu. İstikrar hükümetlerde, insanlarda aranmaz. Önemli olan hukuk sistemindeki istikrardır. İstikrarı orada arayacaksınız.

* * *

AK Parti tek başına iktidara gelse... Türkiye’de hukuk sisteminde bir istikrar sağlanamaz mı?

ERSİN KALAYCIOĞLU: AK Parti zaten iktidarda... Her sabah kalktığımızda o gün Türkiye’de hangi kuralların geçerli olacağını bilemeyecek noktaya geldik. Bu istikrarsızlıktır. Kurumların çalışmasında öngörülebilirlik yok. Türkiye, hukuk devleti ölçülerinde yapılan sıralamada 66 ülke arasında 59’uncu sırada. Bunun adı istikrarsızlıktır. Buna yol açan partinin daha fazla oy alarak tek başına iktidara gelmesi istikrara mı, yoksa istikrarsızlığa mı yol açar?

* * *

Bu yaklaşımınıza baktığımızda... Türkiye’de istikrarın yanlış anlaşıldığını görüyoruz... Türkiye’de istikrar denilince tek parti iktidarı anlaşılıyor.

ERSİN KALAYCIOĞLU: Tek parti iktidarı, her zaman istikrarı sağlamaz. Türkiye’de AK Parti, tek başına iktidar olsa da çift başlı olacak. Çift başlılıkta istikrar olmaz. Cumhurbaşkanı bir yana çekecek, Başbakan başka yana... Devamlı patinaj... İstikrarı yanlış yerde ararsanız, umduğunuzu bulamazsınız.

Artış hata payı içinde

ARAŞTIRMALARDA AK Parti oylarının bir miktar artış gösterdiği görülüyor. Ne diyorsunuz buna?

ERSİN KALAYCIOĞLU:  Bizdeki araştırmaların tümü yüzde 2’lik hata payı barındırır. AK Parti oylarındaki artış da bu hata payı içinde. “AK Parti oyları yükselişte” diyebilmemiz için yükselişin hata payının üzerinde olması gerekir. Milletvekili sayısı açısından duruma bakarsak... Orada durum daha da karmaşık ve zor... AK Parti’nin Erzurum, Konya ve Kayseri gibi illerde oyunu bir miktar artırması milletvekili sayısını artırmaz. Ama az oyla milletvekili kaybettiği illerdeki küçük artışlar, AK Parti’nin çıkaracağı milletvekili sayısını artırır. Yani artışın hangi illerde olduğu önemli.

Beşinci parti 

AK Parti içinden yeni bir parti çıkması neye bağlı?

ERSİN KALAYCIOĞLU: AK Parti’nin oy ve sandalye sayısının düşmesine bağlı.

Bir düşüş yaşanırsa... Mutlaka çıkar mı beşinci parti?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Mutlaka çıkar demek zor. Çünkü AK Parti’de kristalize olmuş klikler, gruplar yok. Eskiden vardı, şimdi kalmadı.

Abdullah Gül’ün adı, bu tür tartışmaların odağında... Bülent Arınç’ın çıkışını da unutmamak gerekir.

ERSİN KALAYCIOĞLU: Abdullah Gül, Bülent Arınç... Başkaları da vardır... Bilemiyoruz.

Tek başına iktidara gelseler bile işleri zor

AK Parti tek başına iktidara gelirse... Ne yapabilir? 

ERSİN KALAYCIOĞLU: Yapabileceği fazla bir şey yok. Diyelim ki sandalye sayısı 258’den 278’e çıktı. Ne yapacaklar? Sadece statükoyu koruyacaklar. Bunun dışında girişebilecekleri bir atılım söz konusu değil. Anayasa değiştirmek türünden önemli adımlarda daha geniş koalisyona ihtiyaç duyacaklar. Bir çift başlılık problemi var, bu sorun devam edecek. Bir tarafta hükümet kendi planını, programını götürmeye çalışacak, öbür tarafta Cumhurbaşkanı’nın kendi öncelikleri olacak. O zaman patinaj kaçınılmaz olacak. Ayrıca Cumhurbaşkanı, Meclis’teki çoğunluğu bir şekilde kontrol etmeye çalışacak. Bu da hem çift başlılığa hem de hukuk devletiyle ilgili sorunlara yol açacak. Yani Türkiye, meşruiyet krizini aşamamış olacak.

AKP, CHP’yi taklit etti

AK Parti kampanyasının CHP’den etkilendiğini öne süren Kalaycıoğlu, şu örnekleri veriyor:G“CHP’nin 7 Haziran kampanyasındaki vaatlerinin tamamı, AKP tarafından kabul edilmiş durumda. AKP, ‘Asgari ücreti yükseltemezsiniz, kaynak yok’ diyordu ama bu seçimde kendisi de yükseltti. CHP ‘Taşeron işçiliği kaldıracağım’ diyordu. Bu seçimde AKP, onu da söylemeye başladı.” 

3 kritik soru 3 kritik yanıt

SORU 1: Bu zamana kadar AK Parti, şehit cenazelerinin gelmemesi nedeniyle oyunu artırdı. Bu seçimde şehit cenazeleri geliyor ama AK Parti oylarında düşüş yok gibi... Neden?

YANIT 1: Burada seçmenin olaya bakışı etkili... Seçmen olayı “kaçınılmaz bir boğuşma” olarak mı görüyor, yoksa durup dururken AKP’nin çıkardığı bir çatışma olarak mı görüyor? Eğer birincisi söz konusuysa... AK Parti’nin oyları düşmez. Ama ikincisi söz konusu olursa... İşte o zaman AK Parti’nin oylarında düşüş olabilir.

* * *

SORU 2:  Şehit cenazeleri gelirse MHP’nin oyları artar diye bir efsane vardır. Şehit cenazeleri geliyor ama MHP’nin oyları artmıyor. Neden?

YANIT 2:  Orada MHP’nin izlediği uzlaşmazlık politikasının etkisi rol oynuyor olabilir. Ama şunu da unutmayın: MHP’nin imajı, uzun dönemli bir politika sonucunda ortaya çıkmış bir imajdır. İşin bu kısmını da atlamamak gerekir.

* * *

SORU 3:  Seçimden bir ya da iki gün önce tıpkı Diyarbakır patlaması gibi bir olay yaşanırsa... Seçmenin davranışında önemli bir değişiklik olur mu?

YANIT 3: Büyük bir etki yapabileceğini düşünmüyorum. 

Feodalite hâlâ Kürtleri etkiliyor mu, onu göreceğiz

AK Parti Güneydoğu’daki aday listelerini önemli ölçüde değiştirdi. Bölgedeki aşiret büyüklerini, önemli ailelerin temsilcilerini aday gösterdi. Bu tutar mı?

ERSİN KALAYCIOĞLU: Bölgede eskiden beri süren aşiret dayanışmalarının bir miktar etkisi olabilir. Eğer olmazsa işte bu çok ilginç bir sonuca işaret etmiş olur. O zaman bu türden feodal ilişkilerin, bölgede hiçbir öneminin kalmadığı sonucu ortaya çıkar. 7 Haziran’da bölgede “din faktörü”nün rol oynamadığını gördük. Eğer AK Parti, bu seçimde de bölgede oy artışı sağlayamazsa... Feodalite bitmiş demektir.

Fotoğraflar: Emre YUNUSOĞLU