Türkiye'nin ilk özel müzesi: Sadberk Hanım Müzesi

23 Kasım 1973 tarihinde hayata gözlerini yuman Sadberk Koç’un kişisel koleksiyonunda yer alan geleneksel kıyafet, işleme, tuğralı gümüş ve porselen gibi eserlerden oluşan müze koleksiyonu, zaman içinde hibe ve satın alma yoluyla zenginleşmiş. Türkiye’nin önemli koleksiyonerleri arasında yer alan Hüseyin Kocabaş’ın vefatından sonra, koleksiyonu Sadberk Hanım Müzesi koleksiyonuna katılmıştı. Bu koleksiyonda yer alan arkeolojik eserlerin sergilenebilmesi için mevcut binanın hemen yanındaki 20. yüzyıl başlarında inşa edildiği sanılan yalı da satın alınmış ve ön cephesi aslına uygun olarak restore edilmişti. Restorasyon projesi Mimar İbrahim Yalçın tarafından hazırlanan bu yalı, 24 Ekim 1988 tarihinde “Sevgi Gönül Binası” adıyla ek müze binası olarak hizmete açılmıştı. Sergileme düzeni bakımından çağdaş bir müze uygulamasına örnek olarak değerlendirildiği için 1988 “Europa Nostra Ödülü"ne layık görülmüştü.

Sadberk Hanım Müzesi, kuruluşunda yaklaşık 3 bin esere sahipken bugün 20 bine yakın eseri bünyesinde toplamakta. MÖ 6. bin yıllarından Bizans dönemi sonuna kadar Anadolu’da yaşayan uygarlıkların maddi kültür kalıntılarını yansıtan arkeolojik eserler Sevgi Gönül Binası’nda, Osmanlı ağırlıklı İslam eserleri, Osmanlılar için yapılmış Avrupa, Uzak ve Yakın Doğu eserleri ile Osmanlı dönemi dokumaları, kıyafetleri ve işlemeleri Azaryan Yalısı’nda sergilenmekte. Müze yönetimi, Osmanlı Dönemi ve Türk sanatının nadide örneklerini Müze bünyesinde toplamaya ağırlık vermekte. Özellikle İznik çini ve seramikleri, Osmanlı Dönemi kadın kıyafetleri ile işleme koleksiyonu niteliği bakımından dünya koleksiyonları içerisinde hatırı sayılır bir yer edinen Müze koleksiyonu, hibeler, yurtiçi ve yurtdışından satın alınan eserlerle hızla büyümeye devam etmekte.

Sadberk Hanım Müzesi, Arkeoloji ve Erken İslam Dönemi eserleri yanında hat sanatından ipekli dokumalara kadar 600 yıllık bir imparatorluğun eserleri olan Osmanlı sanatının en seçkin örneklerini toplayarak ve gerekli koruma koşullarını sağlayarak Müze bünyesindeki kültürel mirası gelecek kuşaklara aktarmayı hedeflemekte. Bununla birlikte daimi sergilemenin yanı sıra düzenlediği geçici temalı sergiler, bilimsel yayınlar ve eğitim programları ile toplumun her kesimi ile bütünleşmeyi amaçlamakta, çağdaş müzecilik anlayışı içerisinde toplumun sanatsal ve bilimsel gelişimine katkıda bulunan, insanların bilgilenirken keyif almalarını da sağlayan eğitim ve kültür kurumu olarak hizmet vermektedir.

Sadberk Hanım Müzesi, MÖ. 6. Binden günümüze kadar Anadolu ve Türk kültürüne ait eserleri kronolojik düzenlemesiyle ziyaretçilere sunuyor. Osmanlı evini ve Osmanlı adetlerini yansıtan vitrinleriyle, müze olarak kendi türünün iyi bir örneğini oluşturmuş. Ulusal ve uluslararası bilimsel dünyada, ICOM üyesi olarak müzecilik camiasında, Dünya kültürüne vâkıf yerli, yabancı kişiler arasında iyi tanınan ve değer verilen bir kurum olarak yer edinen Müze, bilimsel araştırmaya olanak tanımakta, yurt içi ve yurt dışı pek çok sergiye ödünç eser verme yoluyla Türkiye’nin tanıtımına yardımcı olmakta.