Türkiye’nin en iyi 10 küçük müzesi

Ait olduğu topraklardan sökülen buluntular yabancı metropollerde sergilenir. Berlin Pergamon müzesinde bulunan ve buraya Bergama’dan götürülen Zeus Altarı en ünlülerinden biridir. Türkiye’den bunca değerli eserin çıkarılabilmiş olmasında bir dönem kazıların hep yabancı arkeologlar tarafından yürütülmüş olmasının da payı büyüktür. Bir de küçük müzeler vardır. Çoğunlukla bulundukları yöreden çıkan eserlerin sergilendiği, küçük ama içerik açısından zengin müzelerdir bunlar. İşte biz de bu hafta büyük jürimize Türkiye’nin en iyi 10 küçük müzesini sorduk. İlk sıraya Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi yerleşti. Bakmayın siz müzelerin küçük olduğuna, kimi Avrupa Konseyi tarafından en iyi müze seçilmiş, kiminin içinde ise mumyalar var.

EN İYİ

10

1. Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi - Muğla

2. Afrodisyas - Aydın

3. Amasya Müzesi - Amasya

4. Edirne Sağlık Müzesi - Edirne

5. İznik Müzesi - Bursa

6. Hatay Arkeoloji Müzesi - Hatay

7. Van Müzesi - Van

8. Amasra Müzesi - Bartın

9. Mevlana Müzesi - Konya

10. Trabzon Müzesi - Trabzon

BODRUM SUALTI ARKEOLOJİ MÜZESİ

Özel Övgü Ödülü aldı

Çağdaş müzecilikte Avrupa’nın en iyi sekiz müzesi arasında gösteriliyor. Saint Jean Şövalyeleri’nin 1406-1522 yılları arasında inşa ettiği Bodrum Kalesi içinde bulunuyor. Kale, 1964 yılında müzeye dönüştürüldü. 1998 yılında Avrupa Özel Övgü Ödülü aldı. 2 bin 400 yıllık Kayralı Prenses Salonu, Doğu Roma Batığı, Uluburun Batığı, Cam Batığı Salonu, Forsaların Toplu Mezarı, Genç Tunç Çağı Batıkları, İngiliz Kulesi, Yılanlı Kule, Alman Kulesi, Türk Hamamı, Gelidonya Burnu Batığı, Gölcük Kayığı ve Amphora Sergilemeleri, ziyaretçilerin büyük ilgisini çeken eserler arasında. Bunların dışında, ‘Tanrıların bulunmadığı yer’ yazılı zindanlar, işkence odası, darağacı çukuru gibi bölümler var. Pazartesi hariç her gün ziyarete açık. Geçen yıl 147 bin 645 yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği müzeye giriş ücreti yabancı turistler için 10, yerli turistler için üç milyon lira. İlköğretim öğrencilerinden ücret alınmıyor. Tel: (0252)-316 10 95.

AFRODİSYAS

Truva Savaşı’nın kabartmaları

Antik kent, Aydın’ın Karacasu İlçesi’nde yer alıyor. Müze ise 1979 yılında şimdiki binasına taşındı. Geyre Köyü yakınlarındaki Afrodisyas ören yerinden çıkan eserler bulunuyor. Bronz Çağı’nın erken, orta ve geç dönem eserleri, höyüklerde ve Afrodit Tapınağı çevresinde bulunan Lidyalılar’dan kalma seramikler, Arkaik, Klasik, Helenistik dönem eserleri, Roma, Bizans ve Erken İslami devir eserleri sergileniyor. MÖ 1. Yüzyıl’da Geç Helenistik Dönem’de faaliyete başlayıp, MS 5. Yüzyıl Erken Bizans dönemine kadar varlığını sürdüren Afrodisyas Heykeltıraşlık Okulu’nda yapılan çok sayıda heykel, kabartma ve lahitler de var. Akhilleus (Aşil) ve Penthesilenia Heykel Grubu Truva Savaşı’nda geçen mücadeleyi anlatıyor. Müze her gün 08.00’den, kışın 17.00, yazın 18.30’a kadar açık. Yabancı turistler yedi, yerli turistler üç milyon lira giriş ücreti ödüyor. Tel: (0256)-448 80 03.

AMASYA MÜZESİ

Bahçesinde altı mumya var

1925 yılında kurulan müzede toplam 26 bin eser var. Eski Tunç Devri, Hitit, Frig, İskit, Yunan, Roma, Pontus, Bizans, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı Dönemi’ne ait 11 ayrı medeniyetin izleri bulunabilir. 1962 yılında Selçuklu dönemine ait Gökmedrese Camii’ne taşınan müze, 1980 yılından beri bugünkü üç katlı yerinde bulunuyor. Üst katında arkeolojik parçalar, sikke ve etnografik eserler bulunuyor. Bahçesinde taş eserler ile Sultan I. Mesud Türbesi içerisinde 6 tane İlhanlı Dönemi’ne ait mumya var. Pazartesi hariç her gün 08.00-17.00 arasında açık. Yerli turist bileti bir, yabancı turist bileti iki milyon lira. Tel: (0358)-218 45 13.

EDİRNE SAĞLIK MÜZESİ

Avrupa Konseyi en iyi müze seçti

Sultan 2. Bayezid Külliyesi Darüşşifa bölümünde 1997’de kurulan müze, Avrupa Konseyi tarafından 2004 yılının en iyi müzesi seçildi. Geçen sene 57 bin kişi gezdi. 500 senelik tarihi bir Darüşşifa’nın (Hastane) içinde kurulu. Yapıldığı dönemde tedavi amaçlı bir musiki bölümü ve şadırvan da bulunuyordu. Hastaların su ve müzik sesi ile tedavi edileceğine inanılıyordu. Restorasyon bittikten sonra Trakya Üniversitesi’nin ve İstanbul Ruh Hastalarını Readaptasyon Derneği’nin işbirliğiyle, aslına sadık kalınarak cansız mankenlerle bir canlandırma gerçekleştirildi. Tıp ve Edirne Tarihi ile ilgili sergi odaları da var. Giriş ücreti 1 milyon 500 bin lira. Her gün açık olan müzeyi 09.00-18.00 arasında gezebilirsiniz. Tel: (0284)-212 09 22.

İZNİK MÜZESİ

616 yıllık binada bulunuyor

İznik Müzesi, I. Murad’ın 1388 yılında, annesi Nilüfer Hatun’a yaptırdığı tarihi binada yer alıyor. 1960 yılında açılan müzede, Roma, Bizans, Osmanlı dönemine ait mimari eserler, sütun başlıkları, lahitler, mezar taşları, küpler ile etnografik malzemeler bulunuyor. Ayrıca 18. Yüzyıl’a kadar yapılan tiyatro kazısı ile Ilıpınar Höyük Kazısı’ndan gelen pişmiş toprak, taş ve kemik eserleri de görülebilir. Toplam bine yakın eser mevcut. Giriş ücreti iki milyon lira. İlköğretim öğrencileri ücretsiz gezebilir. Pazartesi hariç, her gün 08.00-12.00 ile 13.00-17.00 saatleri arasında açık. (0224)-757 10 27.

HATAY ARKEOLOJİ MÜZESİ

En büyük ikinci mozaik müzesi

Roma İmparatorluğu’nun üç büyük kentinden biri olan Hatay’da bulunan müzede, 34 bin civarında küçük ve büyük eser sergileniyor. Hatay Müzesi, dünyanın mozaik sergileme kapasitesi bakımından en büyük ikinci müzesi. 1932 yılından bu yana çıkarılan eserler muhafaza ediliyor. Binanın en büyük özelliği çıkarılan eserlere göre planlanmış olması. 1939 yılında inşa edilen müzenin 1973 yılında ek inşaatı da tamamlandı. Sekiz teşhir salonu var. Hitit, Asur dönemi eserleri ile altın ve küçük eserler ayrı ayrı sergileniyor. Pazartesi hariç her gün 8.30-11.30 ve 13.00-16.30 saatleri arasında açık. Yerli turistler iki, yabancı turistler beş milyon giriş ücreti ödüyor. Tel: (0326)-214 61 68.

VAN MÜZESİ

En zengin Urartu koleksiyonu

1975 yılında açılan iki katlı Van Müzesi’nde, Neolitik ve Kalkolitik dönemler, Tunç Devri, Demir Çağı, Urartu, Roma, Bizans, Artuklu, Selçuklu, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Osmanlı dönemlerine ait 50 bini aşkın eser var. Bunların 1400’ü sergilenirken, müzenin yetersiz olması nedeniyle diğerleri depoda saklanıyor. Urartu dönemi açısından dünyadaki en zengin koleksiyona sahip. Önemli eserler arasında Aynis Kalesi’nden çıkan kalkanlar var. Roma altınları ile Fenike boncukları da görmeye değer. Haftanın yedi günü 08.00-17.00 arası açık. Giriş ücreti tam iki, indirimli bir milyon lira. Tel: (0432)-216 11 39.

AMASRA MÜZESİ

Athena Heykeli’ni mutlaka görün

Bartın’ın Amasra İlçesi’nde bulunan müzede Helen, Roma, Bizans, Ceneviz, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserler var. Batı Karadeniz’in tek arkeolojik müzesi. 1870’te deniz mektebi olarak inşa edilen binası tarihi eser olarak tescillenerek müzeye dönüştürüldü. Müzedeki en önemli eserler arasında Hadryanus Heykeli bulunuyor. Bu heykelde savaş tanrısı Athena’nın bir kurt üzerinde savaştan zaferle dönüşü temsil ediliyor. Tasvirdeki kurt, Roma’yı kurduğu varsayılan Romus ve Romulus kardeşlerin emzirdiği kurt. Müzede ayrıca şifa tanrısı Askletios’u temsil eden yılan yer alıyor. Alman, Fransız, İngiliz, Japon ve Rus turistler müzeye daha fazla ilgi gösteriyor. Pazartesi hariç her gün 8.00-17.00 arası açık. Bilet fiyatı yerli turist bir, yabancı turist iki milyon lira. Tel: (0378)-315 10 06.

MEVLANA MÜZESİ

En çok ziyaret edilen müzelerden

1926 yılında ziyarete açılan ve 1954 yılında müzeye dönüştürülen Mevlana Müzesi’nde, dergahta yaşayan düşünürlere ait 64 sandukanın yanısıra 1126 parça da tarihi eser yer alıyor. Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin türbesi de burada. Geçtiğimiz yıl 402 bin yabancı, 664 bin yerli turist ziyaret etti. Müze alanı bahçesi ile birlikte 18 bin metrekare. Tarihi de bir hayli eski. Selçuklu Sarayı’nın Gül Bahçesi’yken Alaeddin Keykubad tarafından Mevlana’nın ailesine hediye edilmiş. Kubbe-i Hadra’ (Yeşil Kubbe) dört fil ayağı üzerine yapılıp, 19. yüzyıla kadar çeşitli parçalar eklenerek inşasına devam edilmiş. Ana binada, Kuran okuma odası, türbe odası, semahane ve mescit bölümleri, derviş hüreleri ve matbah bölümü bulunuyor. Kuran okuma odasında Mesnevi’nin en eski nüshaları sergileniyor. Her gün 09.00-17.00 arası açık. Giriş fiyatı iki ve dört milyon lira. Tel: (0332)-351 12 15.

TRABZON MÜZESİ

Eserler kadar bina da meşhur

Bugün Trabzon Müzesi olarak düzenlenen ve Kostaki Konağı olarak bilinen yapı, 1898-1913 tarihleri arasında banker Kostaki Teophylaktos tarafından konut olarak yaptırıldı. Dış cephesinde İtalyan mimarisinin izleri görülürken, iç duvarlarda kalem işiyle yapılan süslemeler bulunuyor. Ahşap işçiliğinde Rus sanatının etkilerini görmek mümkün. Müzakere yıllarında karargah binası olarak kullanılmış. Atatürk ve Latife Hanım’ı ağırlamış. 2001’de Trabzon Müzesi olarak ziyarete açıldı. Müzede sergilenen eserler Tunç, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait. 797’si arkeolojik, 1186’sı sikke, 1172’si etnografik olmak üzere toplam 3 bin 800 eser var. Müzeyi 2003 yılında 6 bin 571 yerli ve yabancı turist ziyaret etti. Pazartesi hariç her gün 08.00-17.00 arasında açık. Yerli turistten bir, yabancı turistten iki milyon lira giriş ücreti alınıyor. Tel: (0462)-332 38 22.

Mimar, arkeolog, müzeci, sanat tarihçisi ve gazetecilerden oluşan büyük jüri seçti

Eski Ayasofya Müdürü

Erdem Yücel

Şerif Yenen

Nadir Avcı

Mehmet Yaşin

Reyan Tuvi

Gürol Sözen

Günsel Renda

Nail Çakırhan

Sevan Nişanyan

Ümit Serdaroğlu

Rehberler Odası Başkanı

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü

Gezgin, yazar

Gezgin, gazeteci

Sanat tarihçisi ve ressam

Hacettepe Sanat Tarihi Bölüm Başkanı

Mimar

Yazar, gezgin

Maltepe Üni.’de Prof, arkeolog