Trenin uÄŸramadığı dünyadaki tek istasyon, Dalaman’dadır

Mısır’ın son hıdivi yani valisi olan Abbas Hilmi PaÅŸa, sahibi bulunduÄŸu Dalaman’a 20. yüzyılın baÅŸlarında bir köşk, Ä°skenderiye’ye de bir istasyon binası inÅŸa ettirmek istemiÅŸ ve projeleri Fransızlara hazırlatmıştı. Ancak Fransa’dan malzemeleri getiren gemiler güzergáhı karıştırınca Ä°skenderiye’de mükemmel bir köşk yapıldı, Dalaman da dünyanın tren yolu baÄŸlantısı olmayan ilk ve tek istasyon binasına kavuÅŸtu.Demiryolları, icadından çok kısa bir süre sonra Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’na da geldi ve imparatorluÄŸun birçok yerine demiryolu hatları döşendi. Bu hatları süsleyen istasyonlar bugün birçok yerde hálá kullanılıyor. Ä°stasyonların en ilginci ise, demiryolunun hiç uÄŸramadığı Dalaman’a yanlışlıkla yapılan bir bina idi.Kavalalı Mehmed Ali PaÅŸa’nın 19. yüzyılın baÅŸlarında Mısır’a hákim olmasıyla, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun bölgedeki nüfuzu giderek azaldı. Mısır ile yetinmeyen Kavalalı, Suriye’ye de göz dikti ve Mısır ordusu 1831’de girdiÄŸi Suriye’ye kısa sürede hákim oldu. Daha sonra Mehmed PaÅŸa’nın oÄŸlu Ä°brahim PaÅŸa, Osmanlı ordularını maÄŸlup ederek Kütahya’ya kadar ilerledi. Avrupa’nın büyük devletleri ve Rusya araya girmeselerdi, Mısır ordusu belki de Ä°stanbul kapılarına dayanacaktı.Üçüncü Selim, 18. yüzyılın sonlarında annesi MihriÅŸah Kadın’a Dalaman’da çok büyük bir çiftlik hediye etmiÅŸti. Çiftlik bugünkü Tepearası, Eskiköy, Dalyan, Ortaca, Akıncı, Güzelyurt ve Dalaman’ın tamamını kapsayan uçsuz bucaksız bir arazi idi. Mısır’ın idaresinin Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu ile yaptığı antlaÅŸma sayesinde babadan oÄŸula geçmesini saÄŸlayan Kavalalı, zamanla bu çiftliÄŸe sahip oldu ve çiftlik, Mehmet Ali PaÅŸa’nın ölümünden sonra ailenin mülkü olarak kaldı. En nihayet 1874’te, Mısır’a hıdiv olan Ä°kinci Abbas Hilmi PaÅŸa’nın mülkiyetine geçti.Abbas Hilmi PaÅŸa, 1905’te ‘Nimetullah’ isimli yatıyla Dalaman’a 12 kilometre mesafedeki Sarsıla Koyu’na gitti. Bugün MuÄŸla’nın ilçesi olan Dalaman, o günlerde henüz yoktu, sadece deniz kenarında sazlardan yapılmış 30 evlik Söğüt isimli bir köy vardı ve Dalaman verimli bir ovadan ibaretti. Av hayvanlarının cirit attığı uçsuz bucaksız ovayı gören av meraklısı Hıdiv, bölgeyi çok beÄŸendi.Hıdiv, Sarsıla Koyu’na iskele ile depo inÅŸa ettirdi ve koydan çiftliÄŸe uzanan bir de yol yaptırttı. Yolun her iki tarafına Mısır’dan getirttiÄŸi okaliptüs aÄŸaçlarını diktirirken çevredeki bataklıkları da kurutturdu.Abbas Hilmi PaÅŸa, ikinci aÅŸama olarak çiftliÄŸinin bulunduÄŸu Dalaman’a bir av köşkü ve aynı anda Ä°skenderiye’ye de bir tren istasyonu inÅŸa ettirmeyi planladı. Binaların yapımını Fransız mimarlara havale etmiÅŸti. Fransa’dan yola çıkan ve av köşkünün malzemeleri ile binanın projesini taşıyan gemi Dalaman’a, tren istasyonunun malzemeleri ile projesini taşıyan diÄŸer gemi ise Mısır’a gidecekti. Ancak yolda bir karışıklık oldu ve Mısır’a gitmesi gereken gemi, yükünü Sarsala Koyu’ndaki iskeleye boÅŸalttı.Hıdiv’in Dalaman’daki işçileri, karışıklığın farkında olmadan malzemeleri develere ve katırlara yükleyerek, Abbas Hilmi’nin köşkünün bulunduÄŸu yere götürdüler. Gemiyle gelen ustalar ve Hıdiv’in adamları da, efendilerine sürpriz yapmak için hemen binanın yapımına giriÅŸtiler. Fakat son derece garip bir karışıklık yaÅŸanmış, Dalaman’da planlanan av köşkü deÄŸil, istasyon binası inÅŸa edilmiÅŸ, Mısır’a giden diÄŸer gemideki malzeme ile de mükemmel bir av köşkü yapılmıştı.Eksikler de kısa sürede tamamlandı ve Dalaman’daki binanın etrafına Mısır’dan getirilen palmiyelerle hurma aÄŸaçları dikildi. Tren yolunun bulunmadığı Dalaman’a istasyon binası yapılması Hıdiv’i hayli ÅŸaşırttı ama binayı yıktırmadı ve istasyonun yanına bir de cami inÅŸa ettirdi.1928’e kadar Hıdiv Abbas Hilmi PaÅŸa’nın mülkiyetinde kalan çiftliÄŸe, Türk Sanayi Bankası’ndan alınan bir kredi ödenemeyince, devlet tarafından el kondu. Bina 1930’dan 1958’e kadar Jandarma Karakolu olarak kullanıldı, sonra Devlet Ãœretme Çiftlikleri’ne tahsis edildi. Dalaman-KöyceÄŸiz yolu üzerinde, Dalaman Çayı’na 10 kilometre uzaklıkta bulunan Devlet Ãœretme ÇiftliÄŸi trenle tanışamadı ama bölgedeki tarımın geliÅŸmesinde büyük katkısı oldu.Abbas Hilmi PaÅŸa ise, 30 yıl hıdivlik yaptıktan sonra, 1914’te ‘Türkiye yanlısı olduÄŸu’ gerekçesiyle Ä°ngilizler tarafından Mısır’ın yönetiminden uzaklaÅŸtırıldı. PaÅŸa, ömrünün kalan kısmını genellikle Avrupa’da geçirdi ve 20 Aralık 1944’te Cenevre’de vefat etti.Â