Sanatçı doÄŸduÄŸu köye dönerse müze kurar

Marmara Ãœniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı ve ressam Prof. Dr. Hüsamettin Koçan geçen hafta doÄŸum yeri olan Bayburt’un Bayraktar Köyü’nde Baksı Müzesi Halk Sanatları AraÅŸtırma Uygulama Merkezi’nin açılışını yaptı. Anadolu’nun ücra bir köşesindeki müzeye kim gider demeyin, köylüler oraya ÅŸimdiden sahip çıktı bile. Geleneksel sanatlarla çaÄŸdaÅŸ sanat burada el ele olacak. Müze, kurulacak olan bir vakıf aracılığı ile yönetilecek.Bir köye dönüş projesini hayata geçirdi geçtiÄŸimiz hafta Marmara Ãœniversitesi Dekanı Prof. Dr. Hüsamettin Koçan. Ama onunki terör nedeniyle köylerinden göç etmek zorunda kalan GüneydoÄŸu köylülerinin geriye dönüşü gibi deÄŸil, sanatın kaynağına dönüşüydü.Bayburt’un Baksı (Bugünkü adıyla Bayraktar) köyünde doÄŸan Koçan’ın yıllardır hayalini kurduÄŸu bu müzenin açılışına geçtiÄŸimiz hafta bir grup gazeteciyle birlikte gittik. Uçakla Erzurum’a ve ardından üç saatlik bir kara yolculuÄŸu... Kararan havada git git bitmeyen bir yol. Kaç kilometre kaldı yönündeki sorulara verilen cevaplar, kilometre üzerinden deÄŸil köy sayısına göre oldu hep. BeÅŸ köy kaldı, üç köy kaldı...MÄ°SAFÄ°RSÄ°Z EVLER BURUK KALDIGecenin karanlığında vardık Baksı Müzesi Halk Sanatları AraÅŸtırma Uygulama Merkezi’ne. Bizi karşılayan, yöresel yemeklerle donatılmış uzun bir masa oldu. Hem yapı hem yiyecek içecek olarak bir vahaya gelmiÅŸ gibiydik. Köyün gençleri lüks bir lokantanın garsonlarını aratmayacak kadar pratikti serviste. Gece bir kısmımız müzenin konuk evine bir kısmımız köylerdeki evlere dağıldık. Kendilerine misafir kalmayan köylülerin yüzünde ise bir burukluk...Sabah olduÄŸunda tam olarak farkına vardık nerede olduÄŸumuzun. Burası Çoruh’a bakan bir tepede on dönümlük arazi üzerine kurulmuÅŸ bir müze.Yerel sanatların korunması ve üretimi için kurulmuÅŸ atölye çalışmaya hazır hale getirilmiÅŸ. Ä°nÅŸaatı tamamlanan diÄŸer iki atölye ise seramik ve çaÄŸdaÅŸ sanat atölyesi.Buraya gelen sanatçıların rahatça konaklamaları için önce atölyelerle konuk evleri yapılmış. Suna-Ä°nan Kıraç tarafından desteklendiÄŸi için bunlardan birine Kıraç Ev adı verilmiÅŸ. Bir butik otelden daha fazlası var burada. Geleneksel dokuma sanatının örnekleri sergileniyor aynı zamanda. Büyük bir kütüphanenin, konferans salonlarının ve sergi mekanlarının yer alacağı ara bina ise 2006 Mayıs’ında tamamlanacak.KÖYLÃœLER İÇİN GELÄ°R KAYNAÄžIAçılış için fazla bir ÅŸey söylemeye gerek yok. Bölge politikacılarının, devlet erkanının katıldığı folklor gösterili klasik bir açılış oldu. Klasik olmayan ise Bayraktar köylülerinin mekanı bayram yerine çevirmeleriydi.Köylüler için aynı zamanda bir gelir kaynağı olacak burası. Dokudukları geleneksel ehramlar ve kilimler kurulacak bir kooperatif aracılığı ile satılacak çünkü. Bir yanda geleneksel tezgahlarda kumaÅŸ, kilim dokunup çömlek yapılırken diÄŸer yanda çaÄŸdaÅŸ sanat dalında üretim yapılacak.‘Bayburt Bayburt olalı böyle zulüm görmedi’ lafını, ‘Bayburt Bayburt olalı böyle müze görmedi’ ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtirmek sanırım hiç de yanlış olmaz. Sadece Bayburt deÄŸil, Anadolu’nun herhangi bir ili de dahil edilebilir buna.SANATIN TOPRAKLA BULUÅžMASIHüsamettin Koçan’ın doÄŸduÄŸu köye böyle bir müze yapma fikri eski köy konakları geleneÄŸinden doÄŸmuÅŸ. 1982’de babasının vefatında köye gittiÄŸinde, sözlü kültürün sürdürüldüğü o eski konakların artık kalmadığını görmüş. ‘Sözlü edebiyat yerine artık yazılı kültüre geçelim ve kütüphane eksenli böyle bir ÅŸey yapalım’ demiÅŸ ve projeyi geliÅŸtirmiÅŸ. Ancak hayata geçirilemeden kalmış. Hüsamettin Koçan daha sonra Sanat-Tır projesiyle bütün Anadolu’ya sergi götürüp ilgi görünce projeyi yeniden canlandırmaya karar vermiÅŸ. Amaç tabii ki sanatı biraz da merkezden dışarıya çıkarmak ve toprağın kültürüyle çağın kültürünü buluÅŸturmak. Her sanatçının bir öz öyküsü olduÄŸunu ve kendininkini de köyünde bir müze kurarak görebileceÄŸini düşünmüş Koçan. MÃœZE İÇİN KÄ°M NE YAPTI?Hüsamettin Koçan, Baksı Müzesi projesine ilk baÅŸka kendi cebindeki 200 milyar civarındaki parayı koyarak baÅŸladı. Daha sonra Bilgi Ãœniversitesi’nde dokuzlu baskılar halinde bir Tılsımlı Eller projesi yapıldı. Geçen yıl Marmara Ãœniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde Tılsımlı Eller 2 sergisi gerçekleÅŸtirildi. En büyük destek ise Bayburtlu bir iÅŸadamı olan Ali Akkanat’tan geldi. Suna-Ä°nan Kıraç DoÄŸu Akdeniz Medeniyetleri Enstitüsü de projeyi destekleyenler arasında. Son olarak da Proje 4L’de Åžaman Güncesi sergisi yapıldı ve çeÅŸitli sanatçılar bu proje için 123 tane eser verdi. Bunların satılmasıyla elde edilen gelir müzeye aktarıldı.Â