ROMADünyanın baÅŸkenti… Roma'nın kuruluÅŸunda bile kardeÅŸ kanı!"Hakkında söylenebilecek her ÅŸeyin zaten söylenmiÅŸ olduÄŸuna" inanılan Roma, sanatın, tarihin

ROMADünyanın baÅŸkenti… Roma'nın kuruluÅŸunda bile kardeÅŸ kanı!"Hakkında söylenebilecek her ÅŸeyin zaten söylenmiÅŸ olduÄŸuna" inanılan Roma, sanatın, tarihin ve dinin iç içe geçtiÄŸi üç bin yıllık bir kent. Tiber Nehri'nin iki yakasına kurulmuÅŸ olan Roma, dünya tarihindeki belirleyici rolünü asırlar boyu sürdürdüğünden "dünyanın baÅŸkenti" ünvanına lâyık görülmüş.Efsaneye bakılırsa, kentin tarihi Ä°.Ö. 753'lere dek uzanıyor. DiÅŸi bir kurtun emzirdiÄŸi Romulus ile Remus adlı ikizlerden Romulus kenti kurar ve surların temellerini, beyaz bir inek ile beyaz bir öküzün çektiÄŸi sabanın bıraktığı izle belirler.Ä°kiz kardeÅŸini alaya alan Remus ise bir sıçrayışta sınırı aÅŸar, Romulus da onu öldürür. Böylece, kuruluÅŸuna bile kardeÅŸ kanı karışır Roma'nın!..Düğüne çaÄŸrılan eÅŸekRomulus Roma'yı kurmuÅŸtur kurmasına ancak, minicik bir sorun vardır! Roma'da kadın nüfus yok denecek kadar az olduÄŸundan, kentin, zürriyetsizlik nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalması kaçınılmazdır! Romulus düşünür taşınır, çareyi komÅŸu Sabinleri şölene çağırmakta bulur. Düğüne çaÄŸrılan eÅŸeÄŸin, "ya su lâzımdır, ya odun!" diye düşünmesi gerektiÄŸinden habersiz olan Sabinler, güle, oynaya dâvete icâbet ederler! Şölen sırasında Romalı erkekler yapacaklarını yapar, Sabin kadınlarını kaçırıverirler! Küplere binen Sabinler Romalılara savaÅŸ açarlar…İçgüveyisi yerine içkayınbabası!Ancak, atı alan Ãœsküdarı da geçmiÅŸtir, Romayı da!.. Çünkü, Sabin kadınları Romalı eÅŸlerine ısınmaya, hâttâ sevmeye baÅŸlamıştır. Ve sonunda, Sabinli kadınlar savaÅŸa müdahale ederek birbirlerini öldürmek üzere olan Sabinli babaları ile Romalı kocalarını barıştırırlar. Öyle bir barışma olur ki bu, Sabinler Roma'ya taşınır ve iki halk kayınpeder-damat mutluluÄŸu içerisinde bir arada yaÅŸamaya baÅŸlarlar! "İçgüveyisi" sistemini tersine çeviren Romalılar "içkayınbabası" yöntemini baÅŸarıyla yürürlüğe koyuverirler!..Devlet içinde devlet!Ä°talya'nın sınırları içerisinde iki ayrı devlet daha bulunuyor: San Marino ve Vatikan. Her ne kadar San Marino altı kilometrekarelik yüzölçümüyle Avrupa'nın en küçüğü olsa da dünyanın en eski cumhuriyetlerinden biri! Yirmi küsur bin nüfusu ve sadece 180 kiÅŸilik ordusuna karşın, bin yıldır bağımsızlığını korumuÅŸ olan bu "daÄŸ devletçiÄŸi"ni, inanması zor ama her yıl üç milyon turist ziyaret ediyor! Efsaneye göre, kentin temelleri, Hıristiyanların Roma Ä°mparatorluÄŸu tarafından ağır baskılara uÄŸratıldığı 4.yüzyılda, Aziz Marino'nun daÄŸlara yerleÅŸerek çevresine kendisine inananları toplamasıyla atılmış.Yarım kilometrekarelik devlet Vatikan!Ä°talya içindeki ikinci devlet olan Vatikan, Neron'un yüzlerce Hıristiyanı katlettiÄŸi Roma'nın Vatikan Tepesi'ne kurulmuÅŸ. Annesini ve ilk karısını öldürmüş olan Neron'un Roma'yı yakıp yakmadığı konusu hayli tartışmalı. Çünkü, Neron'un, o sırada Roma'dan elli mil uzakta olduÄŸu rivayet olunuyor. Ä°nsanların kendisini suçlamalarına son vermek için de yangını Hıristiyanların çıkardığını söylemiÅŸ Neron.Neron döneminde Ä°.S. 64 yılında öldürülen havarilerin lideri Aziz Pietro'nun gömüldüğü yerde, ÅŸimdi, onun anısına San Pietro Kilisesi yükseliyor! Ä°lginçtir, bir zamanlar Aziz Pietro'nun sırf Hıristiyan olduÄŸu için yakıldığı kent ÅŸimdi Katolik Kilisesi'nin merkezi! Topu topu beÅŸ yüz vatandaşı olmasına karşın Vatikan'ın sahip olduÄŸu ÅŸeyler arasında, tren istasyonu, helikopter alanı, postane, otuz dilde yayın yapan radyo istasyonu, 1400 odalık Vatikan Müzesi ile yarım milyon el yazması kitabı barındıran dev bir kütüphane de bulunuyor. "Vatikan ordusunu" oluÅŸturan 80 Ä°sviçreli muhafızın inanılmaz hoÅŸluktaki rengârenk üniformalarının, Rönesans sanatçısı Michelangelo tarafından çizildiÄŸi rivayet olunuyor.Papa Michelangelo'ya vuruyor!60 bin kiÅŸilik kapasitesi ile Hıristiyanlığın en büyük kilisesi olan San Pietro Kilisesi Ä°.S. 324 yılına tarihleniyor. Hıristiyan dünyasının en eski, en büyük ve en kutsal kilisesi 12 asır boyunca ayakta kalmayı baÅŸarmış baÅŸarmasına, ancak Rönesans ile birlikte yerle bir edilip yerine yenisi inÅŸa edilmiÅŸ!Rönesans nedeniyle Roma'nın eski heykellerinin başına gelenler daha da dehÅŸet verici! Eski çaÄŸlarda yapılmış binlerce heykel Rönesans döneminde kireç yapılmak için yakılmış. Michelangelo ve diÄŸer sanatçılar bu uygulamalardan ÅŸikâyetçi olmuÅŸlarsa da kendilerine pek kulak asan olmamış! Eski Roma heykellerinin yakılması Rönesanstan çok sonraları da devam etmiÅŸ maalesef!San Pietro Kilisesi'nin dev kubbesinin tasarımı Michelangelo'ya ait. Sanatçı, Sistina Åžapel'in tavan freskleriyle uÄŸraşırken, Papa, sabırsızlıkla eserin ne zaman bitirileceÄŸini sorunca, Michelangelo kabaca, "benim için mümkün olan en kısa zamanda!" deyivermiÅŸ. Papa, küplere binmiÅŸ, iskelenin üzerine fırlayıp âsasıyla Michelangelo'ya vurmaya baÅŸlamış. Bunun üzerine iÅŸi bırakan Michelangelo'nun geri gelmesi için Papa tam 500 düka altını ödemek zorunda kalmış.Papalar bilse, Trevi ÇeÅŸmesi'ni yaptırırlar mıydı acaba?AÅŸk ÇeÅŸmesi'nin bulunduÄŸu Piazza di Trevi, çağıl çağıl suların aktığı, gece, gündüz tıklım tıklım bir meydan. 1950'lerde ünlü yönetmen Fellini'nin La Dolce Vita adlı filminde Anita Ekberg ve Marcello Mastroanni'nin bir gece yarısı yıkandığı bu ünlü çeÅŸmeye para atıp Roma'ya geri dönme dileÄŸinde bulunan turistlerin ardı arkası kesilmez hiç. ÇeÅŸme'ye arkalarını dönüp parayı baÅŸlarının üzerinden havuza fırlatıverir insanlar. Aşıklar, el ele, diz dize oturup birbirlerinin gözlerinin içine derin derin bakmakta iken yankesicilerin icra-i sanat eylemek için fırsat kolladıkları da bir gerçek! ÇeÅŸme başında, ÅŸarkı söyleyenler, gitar çalanlar, ÅŸarap ÅŸiÅŸelerini peÅŸ peÅŸe devirenler hiç mi hiç eksik olmaz. Turist kızlara ilân-ı aÅŸk etmek için çeÅŸme başında bekleÅŸen Ä°talyan gençlerinin de sayısı hayli kabarıktır doÄŸrusu! Bir zamanlar Trevi ÇeÅŸmesi'nin canlandırılıp süslenmesini buyuran papalar bu çeÅŸme başı faaliyetlerini tahmin edebilse çeÅŸmeyi bu hale getirirler miydi acaba?Ä°ki bin yıllık Colosseum Roma'nın sembolüTurist otobüslerinin, çevresine sıram sıram dizildikleri Colosseum'un tarihi de iki bin yıl gerilere uzanıyor. 50 bin seyircilik bu amfitiyatro Roma'nın sembolü ve en büyük anıtı. Roma'nın kuruluÅŸunun bininci yıldönümü nedeniyle Ä°.S. 249 yılında düzenlenen ÅŸenliklerde, iÅŸte bu amfitiyatroda yüzlerce hayvan dövüştürülmek suretiyle öldürülmüş. Filden aslana, kaplandan su aygırına, zebradan zürafaya kadar yüzlerce hayvan Roma'nın bininci yılı ÅŸerefine alkışlar arasında parça parça edilmiÅŸ.Bininci yıl kutlamalarında öldürülenler sadece aslan, kaplanla da sınırlı kalmamış. Gladyatör dövüşlerinde de iki bin gladyatör, çığlıklar arasında ölüme yollanmış kuruluÅŸuna bile kardeÅŸ kanı karışan Roma'nın!.. ozsoy@ctp.bilkent.edu.tr Murat ÖZSOY - 4 Åžubat 2000, Cuma Â