Renkli fotoÄŸraf suçüstü mahkemesi gibi

KeÅŸif, yaralı bir Fransız askerinin fotoÄŸrafıyla baÅŸlıyor.Bombalanan evler, binlerce yıkıntı, saÄŸda solda yan yatmış, iÅŸe yaramaz toplar, kum torbalarıyla örtülü siperler, tenekeden sığınaklar, koyu duman tabakasıyla kaplı, alev alev kentler ve asıl ve elbette insanlar...SavaÅŸ geliyor, milyonlarca insanın ölümüyle!.. Renkli fotoÄŸraflarla!.. Savaşın her türlü insan görüntüsü. Yaralı ya da ölüme giderken, hayır bir baÅŸkasını ölüme gönderirken, yok arkadaşını sırtında taşırken, deÄŸil tam niÅŸan almışken, ama başından vurulurken, gördünüz önündeki aÄŸacın dalındaki kuÅŸun resmini kara kalemiyle çizdiÄŸi sırada, hemen yanında patlayan bombayla havaya uçarken. Karlar içinde. YaÄŸmur altında. GüneÅŸin alnında. Hastanede. Cephede. Arabada. Top başında. Tüfek omuzunda. Ä°nsanlar. On binlerce savaÅŸ fotoÄŸrafı.Birinci Dünya Savaşı çıkmadan on üç yıl önce. Louis ve Auguste Lumiere kardeÅŸlerin icadı, ortalığı ÅŸenlendiriyor. Lumiere kardeÅŸler ilk kez renkli fotoÄŸrafı buluyor. Renkli fotoÄŸrafla tanışmak, dünyada tam bir karnaval estiriyor. Ampulün icadı, TV'nin bulunması ya da insanın Ay’a ilk kez ayak basması gibi. Ãœstelik, renkli fotoÄŸraf, uzayda yürümek gibi, herkes için uzak bir prova da deÄŸil. Renkli fotoÄŸraflar kısa sürede günlük servisin malı oluyor. Dünya çapında bir olayı renkli fotoÄŸrafla belgelemek açısından ilk uluslararası deney, Güney Kutbu'na uzanan Avustralyalı Frank Hurley'e ait.Bununla birlikte, savaÅŸ çıkmadan on üç yıl önce bulunmasına raÄŸmen, Birinci Dünya Savaşı'ndan fotoÄŸraflar renkli deÄŸil. En azından bundan birkaç hafta öncesine kadar öyle sanılıyor. Çünkü, genel olarak, o sırada cephede renkli fotoÄŸraf çekme baÅŸarısını, teknik olarak gösteren yok.DOKSAN YILLIK MARÄ°FETAslında, savaÅŸa giderken tüm ülkeler cepheye yüzlerce fotoÄŸrafçı gönderiyor. Ä°lerde kendi propagandaları için kullanmak amacıyla. Ama, onlar arasında renkli fotoÄŸraf yok. Hayır, var!..Tam doksan yıl Birinci Dünya Savaşı'na ait tek bir kare renkli fotoÄŸraf yok. Bunun araÅŸtırması uzun yıllar boyunca yapılıyor, ama kimse renkli fotoÄŸraf bulamıyor. Hangardaki uçak fotoÄŸrafları hariç.Taa ki, geçenlerde Fransızlar kendi askeri hastane arÅŸivleri arasında renkli, orijinal fotoÄŸraflar buluncaya kadar. DoÄŸrudan cephelerde ve savaşı yaÅŸayan kentlerde çekilmiÅŸ binlerce fotoÄŸraf.Tozlu arÅŸivler arasında sararmış fotoÄŸraflar, savaşın yakıcılığını tüm ateÅŸiyle ele veriyor. Olanca gerçeklikle. Ãœstelik, her fotoÄŸrafın roman deÄŸerinde bir öyküsü de var. Yani, o fotoÄŸrafa konu olan olayın.Åžimdi bunca renkli TV'lerden, daha sonraki yıllarda yaÅŸanmış onca savaÅŸta, bırakın renkli fotoÄŸrafı, renkli canlı yayınla anında gözlerimizle gördüğümüz o dehÅŸet sahnelerinden sonra, doksan yıl önceki bu renkli fotoÄŸrafların anlamı ne?..Tarihin paha biçilmez bir deÄŸeri var. Öğretici ve yol gösterici. Ä°lk bulunan renkli fotoÄŸraf yaralı bir Fransız askerine ait. Tam bir belge, tam bir kanıt. Çünkü, bu fotoÄŸraf üzerinde çalışma yapan uzmanlar, askerin kimyasal gazla yaralandığı sonucuna varıyor. Günümüzde, kullanıldı, kullanılmadı, tartışmalarına yol açan kimyasal silahlar, daha Birinci Dünya Savaşı' nda kullanılıyor!.. O günkü teknikle!..Irak' taki son savaşın nedeni de, Bush'un kimyasal silah aldatmacası deÄŸil mi? Kanıksadığımız, artık dikkate almadığımız renkli fotoÄŸrafları öyle hafife almayın!.. Baksanıza, doksan yıl sonra birilerinin marifetleri, artık tarihin belgesi!Â