Orkide peşinde binlerce kilometre

Baharda bitkiler dünyası, fotoğrafçıları, makro fotoğrafçılığın dipsiz derinliklerine sürükler. Sırayla ve kısa süreliğine binlerce çiçek, farklı biçim, form, boyut ve renkte kendini gösterir. Bunların içinde orkidelerin ise özel bir yeri vardır. Arzulanan, egzotik, havalı, zarif, alımlı, uyumlu, ışıl ışıl gibi sıfatlarla tanımlanan orkideler güzellikleriyle kısa sürede bağımlılık yaratır.

Orkide fotoğrafları çekme tutkusu binlerce kilometre yolculuk yaptıracak kadar güçlü. İkiz yürekli yaprak orkide için Ilgaz Dağları’na gitmiştik. Gerçek erguvani orkidesi ve solgun orkideleri için Kastamonu Küre Dağları’na geçtik. Yöreye gidince amatör orkide sevdalısı Necati Tosbıyık’a uğramadan olmaz dedik kuş yuvası köklü orkideyi gördük.

Likya orkidesi

Sarı külahlı orkide için Trabzon’u planladık. Ama yol onunla bitmiyordu. Bunun için Uzungöl’e ulaştık ve oradan Haldizen Yaylası’na çıktık. Bu kadar farklı çiçek çeşidini ve yoğunluğunu daha önce hiç görmemiştik. Bu kez yeşil orkide için Artvin Karçal Dağları’na çıktık. Gürcü yaylalarının eteklerindeki bulunan orkideler ladin ormanının üst sınırında karşımıza çıktı.

Her zaman işler tıkırında gitmedi ve kimi yolculuklarımızda elimiz boş döndük. Garantiye alıp koordinatlarını öğrenerek gittiğimiz Yusufeli, Şavşat, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Rize’de orkidelerin bulunduğu arazilerde ya HES ya da TOKİ inşaatları gibi insan afetleri çıktı karşımıza. Doğal değerlere acımasız ve hoyratça davranılmasından orkidelerimiz de payına düşeni ne yazık ki fazlasıyla alıyor.

Maymun orkidesi

Zenginiz ama kıymet bilmiyoruz

Türkiye 175 kadar orkide türüyle Avrupa’nın en zengin ülkeleri arasında yer alıyor. Muğla ve Antalya da zengin illerin başını çekiyor. Datça, Marmaris, Bodrum, Bafa, Göcek ve Fethiye ilçeleri her ne kadar birbirine yakın olsa da farklı türden orkidelere ev sahipliği yapıyor. Çekimler sırasında sık sık yabancı fotoğrafçılarla karşılaşıyoruz. Çoğu bilgiyi de onlardan alıyoruz. Örneğin Akseki İbradı arasında yaşadığını bildiğimiz ve iki yıl aramamıza karşın bulamadığımız Kayışlı Toros orkidesini, İsveçli bir fotoğrafçıdan koordinatlarını alarak elimizle koymuş gibi bulduk. Gösterişli eşekarısı orkidesine bir tek Bodrum kırsalında rastladık. Likya orkidesi için de aynı şey söylenebilir. Nesli tükenme tehlikesi bulunan bu çiçek Kekova kavşağında eski bir lokantanın bulunduğu tarlada çöpler arasında yaşama savaşı veriyordu. Toplam yedi sekiz bireydi. Bir daha hiç karşılaşmadık. Noktalı orkide için Manavgat’a, İsaura orkidesi için Cevizli’ye gittik.

İsrail orkidesi

Son sığınakları mezarlık

Orkide için Muğla’dan Mersin’e Akdeniz kıyılarında yaşayan fotoğrafçılar daha şanslı. Hayvan sürülerinin uğramadığı seyrek çam ormanları, zeytinlikler, sulak alanlar, çalılıklar ve mezarlıklarda keşfe çıkarsanız iyi kötü bir şeyler görme olasılığınız var. En çok da mezarlıklarda... Salep ve dondurma yapımında kullanılmak üzere sökülen orkide kökleri ne yazık ki bazı türleri bitirme noktasına getirmiş. Şimdilik mezarlıklara ilişmeyen kök sökücüleri bitkilerin orada yaşamlarını sürdürmelerini engelleyememiş. Akseki Şehir Mezarlığı bizim en çok orkide fotoğrafları çektiğimiz alanların başında geliyor. Sakallı orkide, Antik Frigya ve Kürt orkideleri bunlardan birkaçı.

Balarısı orkidesi

Süründüren güzellik

Çiçekleri yerinden sökmeden bulunduğu ortamda fotoğraflamak gibi bir ilkemiz var. Bu hem bitkiye zarar vermemek hem de çevresi hakkında bilgilendirmek için önemli. Bu durum kimi zaman, bizi oldukça zorluyor. Çünkü çiçeğin dibine girmek, eğimli arazide dengede durmak, yere boylu boyunca uzanarak çekim yapmak işin doğası. Bir de ıslak ve çamurlu zeminleri düşünün! Mezarlıklarda yerde sürünerek yaptığımız çekimlerde, ziyaretçilerin tuhaf bakışlarıyla göz göze geliyorduk. Göz göze geldiğimiz yalnız insanlar olmuyordu. Her türden börtü böcek, kaplumbağa ve kertenkelelerle neredeyse arkadaş olmuştuk. Hatta bir keresinde, fotoğraf makinesinin vizöründe burun buruna geldiğimiz bir yılanla birbirimizden kaçışımızı anımsadıkça gülerim.

Boynuzlu orkide

İlgi artıyor

Orkideyi bilmek ve Latince isimleri akılda tutmak kolay değil. Ama Türkçe isimleri hem kolay hem de eğlenceli. Halı dokuyan, katır kuyruğu, tavşan topuğu, katır tırnağı, maymun orkidesi, kurbağa orkidesi, koca dudaklı orkide, düz dudaklı böcek orkidesi, kubbemsi dudaklı memeli orkide, sivrisinek orkidesi, eşekarısı orkidesi gibi uzayıp gidiyor. İsmini çıkaramadığımız çiçekler için mesleği İngilizce öğretmeni olan ve Fethiye’de yaşayan orkide meraklısı Bülent Elmas’a başvuruyoruz. Çözemediği durumlarda amatör orkide uzmanı arkadaşımız Nejdet Bozkurt devreye giriyor. Fethiye ve çevresinde orkide gezisine çıkacaksanız ilk durağınız sıkı bir orkide tutkunu olan Çalış semtindeki eczacı Rıfat Özdemir olmalı. Orada hem güzel bir çay içip sohbet edersiniz hem de onun önerisiyle verimli bir gezi planlaması yaparsınız.

Fransız orkidesi