MORTGAGE…

20 ya da 30 yılda düşük faizle ev edinmek için birbirlerini çiğniyorlar.

 

Sanki sudan ucuz faiz uygulanıyor.

 

Oysa 1.35 ‘den sonra 1.25’e düşen faiz oranı yıllık değil aylık.

 

Bu faizin yıllık yüzde 17-18’e geldiği ise akıllara takılmıyor.

 

Adam bugün yüzde 17’den kredi almışsa, 20 ya da 30 yıl boyunca ödeyeceği faizi hesap edip bir plan yapmak istemiyor.

 

Oysa faiz oranları öylesine yüksek, öylesine insanın başını derde sokacak düzeyde ki, birileri çıkıp bunu anlatmıyor.

 

Ya da anlatmak iÅŸlerine fgelmiyor.

 

Daha yasası çıkmadan bankaların verdikleri kredilerin toplamı 5 milyar doları şimdiden geçti.

 

Oysa Morgıç sisteminin sağlıklı uygulanması için başka ABD olmak üzere Avrupa ülkeleri geçiş dönemlerinde ortaya çıkan aksaklıkları gidermek için yıllarca uğraştılar.

 

Devlet yolgösterici ve düzenleyici oldu.

 

Bankalarla birlikte bu işe soyunacak holdinglerin, şirketlerin özkaynakları ve dayanma güçleri dikkate alındı.

 

Ödeme güçlüğü ile yarı yolda tıknefes olan borçluların dairelerinin süratle ikinci elden satılabilmesi ve sistemin çökmemesi için önlemler alındı.

 

Öyle naylon ve laylaylom şirketlerin de bu işe soyunacakları hesaba katılarak halk uyarıldı.

 

Şu anda ABD’de 60 yıla uzanan ev kredileri uygulanıyor. Faizleri de yıllı yüzde 2-4 arasında.

 

Ama sistem kendi içinde önlemini almış.

 

Benim korkum, bankerlik faciası gibi bir felaketin Morgıç’da yaşanmasında.

 

Hatırlamayanlara hatırlatalım. Devlet bankalarının garantisinde yıllar önce döviz karşılığı daire sahibi olmak için kuyruğa girenler, ilk devalüasyonda kuyruğu titrettiler ve bir facianın eşiğinden son anda dönüldü. Çoğu ödeme güçlüğü çekip geri dönemediler ve battılar.

 

Devlet de seyirci kaldı kendi yarattığı canavara yem olanÂgaribanlar karşısında.

 

Herşey açık açık ortaya konmalı.

 

Sistem yasalaştıktan sonra bir süre beklenmeli.

 

Hatta bir iki yıl beklenip uygulamada ortaya çıkan tablolar izlenmeli.

 

Yoksa yeni bir facianın eşiğine doğru gidiyoruz demektir.

 

30 yıl taksit ödeyerek ev alacağız derken, evin altında kalmak da var.

 

Yani gage’i bilmem ama mort olma ihtimali yüksek.

 

En azından işin başlangıç safhasında.

 

Bir ya da iki yıl beklemek ev sahibi olabilme hayalini ertelelemenin, faciadan daha evlâ olduğunu hesap etmek zor değil.

 

Elin oğlu yıllık yüzde 3-4 faizle kredi verip sistemini ona göre oturtmuş.

 

Daha ne kadar yol almamız gerektiğini bu rakam bile anlatıyor.

 

Araba devrildikten sonra devletin bile yol göstermediğini ne çabuk umutuyoruz.

 

Anlamak çok zor.

 

Sevgiler,

 

Sezai