Kemaliye'de heyecan başlıyor...

 

Fırat, Erzurum’dan sonra vadileri ikiye bölerek Erzincan’a iniyor ve oradan müthiş kanyonların arasından geçerek Bağıştaş’a geliyor. Bağıştaş’ta birden doğuya dönüp dünyanın en önemli kanyonlarından biri olan Karanlık Kanyon’un içine giriyor. Karanlık Kanyon sarp kayalardan oluşuyor. Fırat’ın tabanından kayalar 600 metre kadar yükseliyor… Bu da kanyonu dünyanın belki de en adrenalin dolu sporu Base Jump için eşsiz kılıyor.

Buraya artık dünyanın dört bir yanından gezginler ve sporcular geliyor bu etkileyici güzelliği görmek için… İki dağın arasına gerilen telin ortasına gidip boşluğu kendini boşluğa bırakmak nasıl bir duygudur ancak atlayan bilir ama bu sporcuları aşağıdan izlemek de oldukça heyecan verici. İnsanlar 500 metre aşağıda ‘Taş Yolu’nun kıyısında toplanıp yükseklikten atlayan sporcuları izliyor. Daracık bir kanyon da paraşütün açılışının sesi bile insanı heyecanlandırıyor. İki yıl önce Amerikalı bir sporcu ne yazık ki kayalara çarparak kaza geçirdi. Yöre için büyük üzüntü oldu. Şimdi Ian Flanders isimli sporcunun metal üzerine fotoğrafı kayalıklara asılı. Bu yıl onun adına ‘İan Flanders Wingisuit’ etkinliği yapılacak..  Bu yıl bir de yeni bir rota açılıyor. Rotanın adı ‘Cennetin Kapısı Rotası’… İlçenin üstünde kayalıkların üzerine ‘Wia Ferrata’ (Demir yol adı da verilen; tel, demir ve ip gibi materyaller kullanılarak dağlara sabit hat döşenerek oluşturulan parkur) açılan parkurun adı bu. Örnekleri Alplerde bulunan bu tekniği Kemali’ye getirip uygulayan ise Ferudun Çelikmen.

Eğin dedikleri…

Kemaliye’nin eski adı Eğin. Eskiden Fırat’ın kıyısında yeşilliklerin içindeki evlerinde güzel insanlar yaşarmış. Yüz yıl öncesinden başlayarak İstanbul’a gitmeye başlamışlar. Kimi katır sırtında kimi Giresun’a ve oradan da vapurla… Her giden on yıl yirmi yıl kalmış gurbette. Kimi de yerleşmiş kalmış. Gelinler tezgâh başında Mani dizmişler delikanlılar İstanbul’un bekâr odalarında ömür tüketmişler. Bir folklor oluşmuş hasret üzerine kurulu… Yürek yakan bir folklor! Ve maniler yılları devirip günümüze girmiş. Şimdi Kemaliye’de bir sokakta dizilmiş gelenleri karşılıyorlar. Ünlü yazar Adnan Binyazar “Eğin bir kültür” diyor. Büyük kültür adamı ve yazar Pertev Naili Boratav Eğin manilerinin bütün yazarlara ve şairlere ışık tuttuğunu yazıyor. Ve Enver Gökçe, Ahmet Kutsu Tecer, Ali Vecdi Bingöl gibi büyük şairler büyük şairler doğmuş bu duyguların içinden.

Kemaliye (Eğin) Fırat’ın kıyısından yukarı yükselen bahçelerden oluşuyor. Evler genellikle bahçelerin içinde. Ahşap evler 2 -3 katlı… Pencereler topuzlu… Evlerin girişinde kazanlıklar var. Burada büyük kazanlarda su kaynatılır pekmez pişirilir. Sofalar rıhtım kaplıdır, divanhaneler, mutfaklar, kilerler özeldir. İlçenin üst başından çıkan Kadıgölü suyu ilçeye hayat verir. Bu suyla bahçeler sulanır. Ağaç dalları, kirazlar, elmalar eğilirler suyun üstüne. Ve geçmişte el sanatlarıyla doğunun önemli bir kenti olan Kemaliye de üretilen deriler, yemeniler ve gazenne bezleri Şam’a Halep’e kadar gidermiş. Şimdi el sanatları yok denecek kadar az. İlçeyi geliştirmek için kurulan halı fabrikası da yüksekokul oldu. Kış aylarında tamamen boşalan köyler var. Üç yüz, dört yüz kişinin yaşadığı köylerde zaman zaman 3-4 kişi yaşıyor. Ama köylerin hepsi prıl pırıl ayakta. Bütün evler yapılı ve bakımlı. Kemaliyeli gurbete göç etti ama sılada ki evlerini yıktırmadı, onları yaşattı. Yaz aylarında ise köylerine gelerek köyün gelişmesi için ellerinden geleni yapıyorlar.

Yrd.Doç.Dr.Mustafa Ferudun Çelikmen
KEMAV Başkan Yardımcısı

Dağ aşan
demirden yol

Birçoğumuz için yeni bir kavram olan ‘Via Ferrata’ Avrupa’nın göbeğinde özellikle Alplerde, İtalya, Avusturya, İsviçre, Almanya gibi ülkelerde 7’den 70’e insanların yüksek dağ yamaçlarında, aşıtlarda sağlık ve spor içine tırmandıkları parkurlara verilen ad. ‘Demir yol’ denmesinin nedeni 1. ve 2. dünya savaşlarında askerlerin, tam teçhizatla Alp dağlarını aşmaları için sarp dağ yamaçlarına demirden basamaklar yapılması. Savaşların sona ermesi ile milyonlarca insan için bu parkurlar sağlık ve zindelik arayışının yeni adresi olmuş. Bugün yalnızca Alpler de değil, tüm dünyada güvenli, yaygın, tırmanış sporunun bir parçası haline geldi.

Bu yeni parkurla Kemaliye’nin sırtını yasladığı yamaçta ağaçlandırmaya elverişli, Fırat Nehri ve ilçe manzaralı nefes kesen bir yürüyüş güzergâhı ilçemize kazandırıldı. Kemaliye’ye gelenlerin yürüyüş yapacakları, fotoğraf çektirecekleri seyir terasları ve piknik alanları bu rotanın üzerinde olacak. Önümüzdeki süreçte bu parkur ‘Uluslararası Ultra Maraton’ yarışmalarına aday. Her yıl yapılan geleneksel Uluslararası Kemaliye Kültür ve Doğa Sporları Şenliği esnasında yine ülkemizin ilk ve tek Wing Suit platformu, “Gate To The Eden, Egin” cennete açılan kapı, Egin (Egin; cennet gibi güzel bahçe, ismine atfen) bu yol ve Via Ferrata parkuru sayesinde sporcuların aynı gün birden fazla uçuş yapmalarına, basın ve izleyicilerin dünya çapındaki bu sporcuları çok yakından izlemelerine imkân verecek.

Sırada ‘Sırat on Fırat’ köprüsü var

Sırada dünyanın en önemli asma yürüyüş köprülerinden birisi olarak projelendirilen Sırat on Fırat Asma Yürüyüş Köprüsü var. Yaklaşık 450 ile 500 metre arasında bir yüksekliğe ve 650 metre uzunluğa sahip olacak asma yürüyüş köprüsünün adrenalin tutkunlarının uğrak yeri olması bekleniyor.  Proje öncesi yapılan fizibilite çalışmalarına göre köprünün tamamlanmasını müteakip üçüncü yılda yıllık 100 bin turistin Kemaliye’ye gelmesi öngörülüyor. Bu sayı bölge için olağanüstü bir ekonomi demek.

130 yıl süren taş yolu

Doğa insan ilişkilerini ve sonucunu burada görüyor insan. Yüz otuz yıl önce ilkel araçlarla gelip bu kayaların önüne yığılmışlar yol açmaya çalışmışlar. Çünkü kış gelince kapanıp kalıyormuş yöre insanı. 2003 yılına kadar defalarca başlayıp geri dönmüşler. Kayalar geçit vermemiş insanlar boynu bükük ayrılmışlar kayaların önünden. Sonunda torunlar gelişen teknolojiyi sırtlamış kayaların önüne gitmişler böbürlenerek. Birde Cesur Vali Recep Yazıcıoğlu gelip düşmüş önlerine. 8 kilometrelik yolu bazen tünel bazen kayaları yararak 2003 yılında bitirmişler. Dağ keçilerinden insanlar kalmış mekan. Şimdi onlar geliyorlar. Yoldan aşağı uçuruma bakarak heyecan fırtınasına tutunup bu sekiz kilometrelik yolu geziyorlar.