İstanbul Yazıları

Balıklı Ayazması

Balıklı ayazması (Pighi), şifa verici suyu, mukaddes yadigárları, servi ormanları, çimenzarları ve Látif havası sayesinde, Bizans devrinde halkın pek çok rağbet ettiği bir ziyaretgáhdı.

Balıklı'da, Leon I.'un inşa ettirdiği ve İustinianus'un genişlettirip tezyin ettiği ve tarihi vak'alara sahne olmuş muhteşem bir kilise vardı. İmparator Makedonyalı Basil (867-874) orada ‘‘Pighea’’ sarayları yaptırmış ve Balıklı, imparatorların bilhassa İlkbaharda istirahata gittikleri bir mesire mahalli olmuştu. Urûc-ı İsá yortusunda, imparator, muhteşem bir alayla ayazma kilisesini ziyaret ederdi. İmparator bázan ata binmiş olduğu halde şehri boydan boya kat'ederek Silivrikapısı'ndan ayazmaya gider, bázan da gemi ile Marmara sahilinde, Mermer kule'nin yanında, bakıyesi hálá mevcud bulunan rıhtıma yanaşır ve oradan ayazmaya kadar olan mesafeyi atla kat'ederdi.

Balıklı bugün de nisbeten eski rağbeti haiz bir ziyaretgáhdır. Rumlar, bilhassa Paskalya'ya tekaddüm eden Cuma günü, kafileler halinde Balıklı ayazmasını ve mezarları ziyarete giderler. Burası şehrin haricinde ve surlara çok yakın bir mevkide olduğundan dolayı harp ve dahili kargaşalıklar esnasında tahribata uğramış olup orada eski muhteşem binalardan eser kalmamıştır. Yukarda söylendiği veçhile, Murad II. tarafından İstanbul muhasara edildiği zaman, Padişah'ın karargáhı Balıklı'da kurulmuştu. Son muhasara esnasında da, Balıklı büyük tahribata uğramış, binalar yıkılmış ve netice itibariyle eski ehemmiyeti kalmamıştır. Eski binalardan kalmış olan yegáne küçük ayazma kilisesi, 1833 senesinde irade-i seniyye ile támir edilmiş ve kadim kilisenin üzerinde, topraktan çıkarılan bázı enkazı kullanmak suretiyle bugünkü kilise inşa edilmiştir.

(İstanbul Tarihi. XVII. Asırda İstanbul. Eren Yayınevi. 1988)