İstanbul Yazıları

Bebek Kasrı

Bizans devrinde büyük bir servi ormaniyle kaplı bulunan Boğaziçi'nin Chilai Köyüne fetihten sonra bebek adında bir Bölükbaşı tayin edilmiş ve köy bu isimle anılmaya başlamıştı.

Bebek, 18. asra kadar Boğazın tenha semtlerinden biri olarak kaldı. Burada 16. asırdan kalma padişahlara mahsus bir bahçe ile küçük bir kasır bulunuyordu. Evliya Çelebi Bebek'ten (Bebek Bahçesi vardır ki padişahlara mahsustur. Selim Hanı Evvelin bir kasrı varsa da o kadar mamur değildir. Ama azim servileri vardır) diye bahsediyor.

Yavuz sultan Selim tarafından yaptırıldığı kat'i olarak bilinmeyen bu kasır zamanla harap olmuş ve İstanbul'u semt semt imar ettiren Nevşehirli İbrahim Paşa 1725 senesinde Salih Ağa'ya eski kasrın yerinde (Hüma*yu*n-a*ba*d) isimli bir Sahilsaray ile hamam, cami ve dükka*nlar inşa ettirmişti. Ayrıca sahil ve dağ tarafları satılıp Bebek Hüma*yu*n-a*ba*d karyesi adiyle mamur bir semt haline getirilmişti.

(...) 18. asırda Bebek Kasrı civarında Cebecibaşı Yalısı, beylik peksimed fırını, tüccar Dividi Güzel Hayrullah Ağa Yalısı, Soğancıbaşı Sahilhanesi, kara Hasan Efendi kerimesi Ayşe Hanım Yalısı ve Şeyhülisla*m Esad Efendiza*de Şerif Efendi'nin yalısı bulunuyordu.

I. Abdülhamit zamanından itibaren Bebek Kasrında Reisülküttablarla yabancı sefirler arasında bazı siyasi görüşmeler yapılmış ve bu sebeple ecnebi kaynaklarda kasır (Konferans Köşkü) diye isimlendirilmiştir.

(...) Abdülmecid 1845 yılından sonra bir gün Bebek Kasrına gelmiş ve muhafazaya memur bekçinin yanında kasrın tamiri lüzumundan bahsedince, devirler görmüş ihtiyar muhafız ‘‘Efendimiz, bu saray daha birçok padişahı eskitir’’ demiş ve Padişah bu sözden vehme kapılıp Bebek'ten ayrılır ayrılmaz Kasrın yıktırılmasını irade etmişti.

Bugün Bebek Bahçesi'nin bulunduğu yeri işgal eden eski Hüma*yu*n-a*ba*d Kasrının bahçe duvarları Abdülaziz devrine kadar muhafaza edilmiş 1869'da İstanbul'u ziyaret eden Fransız İmparatoriçesi Öjeni'ye Bebek Bahçesinde bir ziyafet verilmek istenildiğinden duvarlar yıktırılmıştı.

(Boğaziçi'ne Dair. Turing Yayınları. 1986)