Gerçek ve hayalin iç içe geçtiği yer: Masumiyet Müzesi

Beni bu müzeyi gezmeye iten en önemli nokta, hiç şüphesiz romanda geçen tasvirlerdi... Kitabı okuduktan sonra müzeyi geziyor olmam elbette ziyaretim boyunca bana kolaylık sağladı. Fakat gezdikten sonra da farkına vardım ki, kitabı hiç okumayan biri de çok rahat gezebilirmiş. Çünkü her şey o kadar doğal ve bizden ki…

Biliyorsunuz kitabın başkarakterleri Füsun ve Kemal... Müzede bu aşkın hikâyesine kıyıdan köşeden vakıf oluyorsunuz. Müzeye girişler öğrenciler için 10, yetişkinler içinse 15 TL. Turistler için fiyat biraz daha pahalı 20 TL. Yalnız müzeye farklı bir giriş seçeneği de var. Kitapla birlikte gelenler müzeye ücretsiz girebiliyor. Müzeye kitabınızın 537’nci sayfasındaki giriş biletinizle giriyorsunuz ve kendinizi büyülü bir atmosferin kollarına bıraktığınızı ilk anda anlıyorsunuz.

Müzeye kitapla gelirseniz 537’nci sayfayı göstererek ücretsiz giriş yapabilirsiniz. 

Beş katlı müze binasının ilk giriş katında sizi Kemal’in büyük tutkuyla biriktirdiği ve Orhan Pamuk’unda her birinin altına tek tek farklı notlar düştüğü sigara izmaritleri karşılıyor. Her birinin muazzam bir şekilde istiflenmiş ve özenle notların yazılı oluşu beni ilk dakikadan çok etkiledi. Dile kolay tam 4 bin 213 izmarit… Adeta hepsinin toplandığı anlara gidiyor insan.

Müzede 4 bin 213 izmaritin olduğu müzenin ilginç bölümü

Sigara içmenin ve sigaradan türetilen anlamların aslında antropologlara göre birçok anlamı varmış. Bu bilgiyi Pamuk’un ‘Hatıraların Masumiyeti’ kitabını okuyunca daha iyi kavradım. Bu çalışmanın sıradan bir takıntıdan ziyade sevdiği kadının her halini gözlemleyen bir adamın kendisinde uyandırdığı izlenimlerini not alması beni çok derinlere götürdü.

Birinci kata çıktığınızda sizi kitabın ilk cümlesini anımsatan (Hayatımın en mutlu anıymış bilmiyordum...) bir manzarası karşılıyor. Müze kitapta olduğu gibi numaralandırılmış bölmelerle ayrılıyor ve gelen ziyaretçilerine her anı ve duyguyu yaşatıyor. Romanla birlikte paralel olarak ilerleyen müzenin,  müthiş bir özenle hazırlandığı her halinden belli oluyor.

Her bölümün sıra numarasıyla ayrıldığı kutucuklardaki eşyaların her biri Füsun’dan, yaşanılan anlardan izler taşıyor. Bunun yanı sıra 20. yy’nin ikinci yarısında İstanbul hayatını anlatan panoromik bir müze görünümü de veriyor.

Değişik amaçlar için kullanılan ve bambaşka hatıralar çağrıştıran eşyaların yan yana gelince oluşturduğu garip his tarif edilemiyor doğrusu. Aslında sıradan müze anlayışının yıkılmış olması da müzeyi farklı kılan bir diğer etmenlerden.

Füsun'un kiyafetleri

Müzelerde cam fanusların içinde soğuk ve bir o kadar ürkütücü gelen objeler tam tersine burada sizi evinizde hissettiriyor. Şüphesiz bu his ise eşyaların yaşamın içinden birer tanık oluşlarından kaynaklanıyor.

Her yerde bir yaşanmışlık…

Misal birilerinin tuttuğu bir tuzluğu veya evinin vitrininde sergilediği bir bibloyu görmek, onları hissetmek insanın ruhuna iyi geliyor. Yüzlerce tuzluk,  anahtar,  saç tokaları ve niceleri…  Aslında bu eşyaları biriktirme tutkusu büyük bir aşkın eşyalardaki yansımasını hissettiriyor bizlere. Adeta eşyalar her şeyi soyuta indirgemenin,  biz insanların uydurduğu bir yafta olduğunu yüzümüze çarpıyor.

Orhan Pamuk'un romanında yayımlamadığı bölüm

Gerçek duyguların bir saat,  bir ucu ısırılmış dondurma külahında da yaşanabileceğini anlatıyor. Yaşamın bire bir tanığı olan eşyanın, siz gitseniz bile kalacağını ve geçmişten hep bir şeyler taşıyacağını haykırıyor. İkinci kata çıktığınızda ise girişte sizi karşılayan Füsun’un elbisesi oluyor. Ayrıca dönemi yansıtan kıyafetler, eşyalar ve Ara Güler’in gözünden birçok İstanbul fotoğrafı yer alıyor.

Kitaba dair izler

En üst kat olan çatı kısmında ise Orhan Pamuk’un onlarca dile çevrilmiş Masumiyet Müzesi romanından örnekler yer alıyor. Bunların yanısıra romanın ilk eskizleri ve romanda bile yer almayan çoğunun üzeri çizilmiş satırlar göze çarpıyor. Ayrıca Pamuk’un romanı yazmadan düşündüğün bir proje diye adlandırdığı müzenin, tasarım halindeki ilk halleri bulunuyor. Müze pazartesi günleri hariç her gün açık. Güzel bir müze gezisi sonrası buradan size bir hatıra kalsın istiyorsanız zemin kattaki kitap müzesine de uğramalısınız.  Hatta buraya uğramışken müzenin kataloğu sayılan ‘Şeylerin Masumiyeti’ adlı kitabı da almayı da unutmayın.

Fotoğraflar: Şeyma Tahir