Erdal Fernergiz
Ayşegül DOMANİÇ YELÇE
Yazı: Selim ONAT / Jüri: Ertuğrul Günay, Saffet Emre Tonguç, Mehmet Yaşin, Yücel Sönmez, Aydan Çelik
Uzman jüri seçti! Sonbaharın en iyi 25 tavsiyesi, şimdi tam zamanı...
Sararıp dökülen yapraklar, değişen tatlar, kokular ve canlı yaşamıyla sonbaharın en güzel dönemini yaşınıyor bugünlerde. Müze, doğa, gastronomi, seyahat ya da bisiklet... Ruh halinize uygun olanı seçip seyahate çıkmanın, doğanın renkli dönüşümüne tanık olmanın tam vakti! İşte sonbaharı dolu dolu yaşamanızı sağlayacak 25 öneri.
Sararıp dökülen yapraklar, değişen tatlar, kokular ve canlı yaşamıyla sonbaharın en güzel dönemini yaşınıyor bugünlerde. Müze, doğa, gastronomi, seyahat ya da bisiklet... Ruh halinize uygun olanı seçip seyahate çıkmanın, doğanın renkli dönüşümüne tanık olmanın tam vakti! İşte sonbaharı dolu dolu yaşamanızı sağlayacak 25 öneri.
Fotoğraflar: Alamy
Fotoğraflar: Alamy
Sonbaharın bütün renkleri: YENİCE / KARABÜK
Sonbahar renk demek, renklerin en güzelini ise bu mevsimde yaprak döken ormanlarda görmek mümkün ve şimdi Yenice ormanlarında bu renk denizine dalmanın tam vakti… Burası, Türkiye’nin en büyük ormanı olmakla birlikte, yaban yaşamının da en iyi korunduğu noktalardan biri! Kamp kurabilir, günübirlik yürüyüşler yapabilirsiniz.
Sonbahar renk demek, renklerin en güzelini ise bu mevsimde yaprak döken ormanlarda görmek mümkün ve şimdi Yenice ormanlarında bu renk denizine dalmanın tam vakti… Burası, Türkiye’nin en büyük ormanı olmakla birlikte, yaban yaşamının da en iyi korunduğu noktalardan biri! Kamp kurabilir, günübirlik yürüyüşler yapabilirsiniz.
Doğu Karadeniz’in en az yağışlı, en fazla renkli olduğu bugünlerde yaylalarda gezmenin, bulutların üzerine çıkarak başı karlı Kaçkar zirvelerini izlemenin ve güz çiğdemlerinin güzelliklerine şahitlik etmenin tam zamanı.
SAFFET EMRE TONGUÇ’UN SEYAHAT ÖNERİLERİ
Sonbaharda kamp: YEDİGÖLLER / BOLU
Her mevsimin ayrı yakıştığı Yedigöller’in belki de en güzel dönemi sonbahar. Sarılar yeşile, kırmızılar turuncuya karışıyor... Adını aldığı birbirinden güzel yedi gölün etrafında çadırınızı yanınızda getirerek kamp yapabilirsiniz. İstanbul ve Ankara’dan aracınızla dört saatte ulaşabilirsiniz.
Sonbaharda kamp: YEDİGÖLLER / BOLU
Her mevsimin ayrı yakıştığı Yedigöller’in belki de en güzel dönemi sonbahar. Sarılar yeşile, kırmızılar turuncuya karışıyor... Adını aldığı birbirinden güzel yedi gölün etrafında çadırınızı yanınızda getirerek kamp yapabilirsiniz. İstanbul ve Ankara’dan aracınızla dört saatte ulaşabilirsiniz.
En güzel zamanı: AYVALIK / BALIKESİR
Kalabalık günler bitti, havası serinledi ve Ayvalık’ın en güzel zamanları başladı. Taş evler arasında gezinin ve Ege lezzetlerinin tadını çıkarı. Bu arada Cunda ve Şeytan Sofrası’nda günbatımını izlemeden dönmeyin.
Kalabalık günler bitti, havası serinledi ve Ayvalık’ın en güzel zamanları başladı. Taş evler arasında gezinin ve Ege lezzetlerinin tadını çıkarı. Bu arada Cunda ve Şeytan Sofrası’nda günbatımını izlemeden dönmeyin.
Tarihi ve estetik doku: SAFRANBOLU / KARABÜK
UNESCO koruması altındaki Safranbolu’yu hâlâ görmediyseniz bu sonbaharda mutlaka bir hafta sonunuzu ayırıp keşfe çıkın. Tepelerin arasına kurulmuş arnavutkaldırımlı sokaklar, ahşap Osmanlı evleri, zanaatlarını sergileyen yemeniciler ve demircilerle cıvıl cıvıl bir çarşı… Lezzetli yemekleri ve meşhur lokumları da cabası.
UNESCO koruması altındaki Safranbolu’yu hâlâ görmediyseniz bu sonbaharda mutlaka bir hafta sonunuzu ayırıp keşfe çıkın. Tepelerin arasına kurulmuş arnavutkaldırımlı sokaklar, ahşap Osmanlı evleri, zanaatlarını sergileyen yemeniciler ve demircilerle cıvıl cıvıl bir çarşı… Lezzetli yemekleri ve meşhur lokumları da cabası.
Balık lokantaları ve plajlar: ESKİ FOÇA / İZMİR
Cumbalı taş evleri, dar sokakları, hediyelik eşya satan butik dükkânları, sahilde ağlarını onaran balıkçıları ve taze balık yiyebileceğiniz lokantaları ile 2 bin yıllık geçmişe sahip bir kasaba burası. Sonbaharda sahildeki lokantalarda sakince yemek yemek ve dinlenmeye çekilmiş plajların tadını çıkarmak için ideal.
Cumbalı taş evleri, dar sokakları, hediyelik eşya satan butik dükkânları, sahilde ağlarını onaran balıkçıları ve taze balık yiyebileceğiniz lokantaları ile 2 bin yıllık geçmişe sahip bir kasaba burası. Sonbaharda sahildeki lokantalarda sakince yemek yemek ve dinlenmeye çekilmiş plajların tadını çıkarmak için ideal.
MEHMET YAŞİN’İN LEZZET ROTASI ÖNERİLERİ
Köfte tutkunlarına: SELÇUKLU-SALİHLİ / İZMİR-MANİSA
Küçük Menderes Ovası’ndan geçen bu rota çok lezzetli. Yemeye Selçuk’ta köfte ile başlayabilirsiniz. Daha sonra yol üstündeki Tire’de Kaplan Dağı’ndaki Kaplan restoranda Tire kebabı ve ot yemeklerinin tadına bakmalısınız. Ödemiş’te Hurşit Kebap’ta yağlı köfte damağınızı şenlendirecektir. Boz Dağ’ı aşıp gideceğiniz Salihli’deki yol üstü köftecilerinden herhangi birine girebilirsiniz. Çünkü meşhur odun köfteyi hepsi lezzetli yapar.
Köfte tutkunlarına: SELÇUKLU-SALİHLİ / İZMİR-MANİSA
Küçük Menderes Ovası’ndan geçen bu rota çok lezzetli. Yemeye Selçuk’ta köfte ile başlayabilirsiniz. Daha sonra yol üstündeki Tire’de Kaplan Dağı’ndaki Kaplan restoranda Tire kebabı ve ot yemeklerinin tadına bakmalısınız. Ödemiş’te Hurşit Kebap’ta yağlı köfte damağınızı şenlendirecektir. Boz Dağ’ı aşıp gideceğiniz Salihli’deki yol üstü köftecilerinden herhangi birine girebilirsiniz. Çünkü meşhur odun köfteyi hepsi lezzetli yapar.
Lezzet ve sonbahar: MENGEN – YEDİGÖLLER / BOLU
Tam Yedigöller’e gitmenin zamanı. Ağaçlar bu aylarda renkli elbiselerini giymeye başlarlar. Onları seyretmeye doyum olmaz. Bu cennet diyarına giderken yolunuz aşçılar diyarı Mengen’den geçecektir. Burada bir yemek molası vermenizi öneririm. Müdür Lokantası o yörenin en lezzetli lokantasıdır. Bu esnaf lokantasında bütün yemekler lezzetlidir ama bulgur çorbasının yeri ayrıdır.
Tam Yedigöller’e gitmenin zamanı. Ağaçlar bu aylarda renkli elbiselerini giymeye başlarlar. Onları seyretmeye doyum olmaz. Bu cennet diyarına giderken yolunuz aşçılar diyarı Mengen’den geçecektir. Burada bir yemek molası vermenizi öneririm. Müdür Lokantası o yörenin en lezzetli lokantasıdır. Bu esnaf lokantasında bütün yemekler lezzetlidir ama bulgur çorbasının yeri ayrıdır.
Etli ekmek aşkına: KONYA
Selçuklu’ya başkentlik yapmış Konya’da görecek çok sayıda eser ve tadacak lezzet var. Mevlana Türbesi, Karatay Medresesi, İnce Minareli Medrese’yi ziyaret ettikten sonra acıkmamak pek mümkün değil. Meşhur etliekmeğin en lezzetlisini Cemo’da tadabilirsiniz. Ayrıca burada bamya çorbası ve kuşbaşılı tirit’di de tatmalısınız. Gelmişken yüzlerce yıllık geçmişe sahip tarihi Sille Köyü’ne de mutlaka gidin.
Selçuklu’ya başkentlik yapmış Konya’da görecek çok sayıda eser ve tadacak lezzet var. Mevlana Türbesi, Karatay Medresesi, İnce Minareli Medrese’yi ziyaret ettikten sonra acıkmamak pek mümkün değil. Meşhur etliekmeğin en lezzetlisini Cemo’da tadabilirsiniz. Ayrıca burada bamya çorbası ve kuşbaşılı tirit’di de tatmalısınız. Gelmişken yüzlerce yıllık geçmişe sahip tarihi Sille Köyü’ne de mutlaka gidin.
Pastırma, et ekmeği ve tirit: KASTAMONU
Kastamonu’da bu ayların en güzel kentlerinden biridir. Doğa rengârenk olur. Ayrıca çok lezzetli yemekleriyle de ziyaretçilerini kendisine hayran eder. Kastamonu’ya gidince mutlaka susamsız simitle yapılan tiriti yemek gerekir. Buranın pastırmasının lezzeti de dillere destandır. Tabakoğlu pastırmacısına giderseniz benden selam söyleyin. Ayrıca Daday’daki İksir Çiftliği’ne gitmenizi de öneririm Burada tüm yöre yemeklerini ve et ekmeğini yeme fırsatını bulabilirsiniz.
Kastamonu’da bu ayların en güzel kentlerinden biridir. Doğa rengârenk olur. Ayrıca çok lezzetli yemekleriyle de ziyaretçilerini kendisine hayran eder. Kastamonu’ya gidince mutlaka susamsız simitle yapılan tiriti yemek gerekir. Buranın pastırmasının lezzeti de dillere destandır. Tabakoğlu pastırmacısına giderseniz benden selam söyleyin. Ayrıca Daday’daki İksir Çiftliği’ne gitmenizi de öneririm Burada tüm yöre yemeklerini ve et ekmeğini yeme fırsatını bulabilirsiniz.
Yol üstü pidesi: EREĞLİ-SAFRANBOLU / ZONGULDAK-KARABÜK
Safranbolu bu mevsimin en güzel poz veren yerlerinden biri. Tarihi evleri, çarşısı, camileri, rengârenk doğasının yanı sıra lokumu ve lezzetli yemekleriyle insanı büyüler. Oraya giderken yol üstündeki Karadeniz Ereğlisi’ne uğramanızı, orada Hasan Kuru’nun fırınını bulup pide yemenizi öneririm. Böylesine lezzetli pideyi az yemişsinizdir.
Safranbolu bu mevsimin en güzel poz veren yerlerinden biri. Tarihi evleri, çarşısı, camileri, rengârenk doğasının yanı sıra lokumu ve lezzetli yemekleriyle insanı büyüler. Oraya giderken yol üstündeki Karadeniz Ereğlisi’ne uğramanızı, orada Hasan Kuru’nun fırınını bulup pide yemenizi öneririm. Böylesine lezzetli pideyi az yemişsinizdir.
AYDAN ÇELİK’İN BİSİKLET ROTASI ÖNERİLERİ
İlham verici: İNCEBURUN / SİNOP
Karadeniz’in her yeri sonbaharda nefistir. Sinop merkezinden 10 km. uzakta bulunan Akliman ve Hamsilos koyları, Karadeniz’den çok Akdeniz hissi verir. Ama bunlardan 15 km. yukarıda bulunan İnceburun deniz feneri sadece gemilere yol göstermek için değil, edebiyatçılara ilham vermek için dikilmiş gibi. Bu rota Sinop merkezden gidiş-dönüş yaklaşık 50 km. Fotoğraf: Samed Kunaç
İlham verici: İNCEBURUN / SİNOP
Karadeniz’in her yeri sonbaharda nefistir. Sinop merkezinden 10 km. uzakta bulunan Akliman ve Hamsilos koyları, Karadeniz’den çok Akdeniz hissi verir. Ama bunlardan 15 km. yukarıda bulunan İnceburun deniz feneri sadece gemilere yol göstermek için değil, edebiyatçılara ilham vermek için dikilmiş gibi. Bu rota Sinop merkezden gidiş-dönüş yaklaşık 50 km. Fotoğraf: Samed Kunaç
Göl ve orman patikalarında: KÖYCEĞİZ-DALYAN / MUĞLA
İlçe merkezinin 15 km. güneydoğusunda bulunan tabiat harikası Köyceğiz Gölü ve oradan da Sığla Ormanı’na mutlaka gidin. Sığla Ormanı’ndan başka bir tabiat harikası olan Dalyan’a gitmek isterseniz güneye doğru 12 km. daha pedal çevirmeniz gerekecek. Fotoğraf: Samed Kunaç
İlçe merkezinin 15 km. güneydoğusunda bulunan tabiat harikası Köyceğiz Gölü ve oradan da Sığla Ormanı’na mutlaka gidin. Sığla Ormanı’ndan başka bir tabiat harikası olan Dalyan’a gitmek isterseniz güneye doğru 12 km. daha pedal çevirmeniz gerekecek. Fotoğraf: Samed Kunaç
Şehrin içinde: BELGRAD ORMANI / İSTANBUL
Uzun bir rota için pedal çevirme Galata Köprüsü’nden başlayabilir ya da otomobille ormana gidip Bahçeköy’den başlayan özel bisiklet parkurunu kullanabilirsiniz. Sonbaharın güzelliğiyle bezenen ormanın içinden geçerek Neşet Suyu’na ulaşın. Galata Köprüsü’nden gidiş-dönüş 60 kilometre, ormanın içerisindeki parkur ise 8 km.
Uzun bir rota için pedal çevirme Galata Köprüsü’nden başlayabilir ya da otomobille ormana gidip Bahçeköy’den başlayan özel bisiklet parkurunu kullanabilirsiniz. Sonbaharın güzelliğiyle bezenen ormanın içinden geçerek Neşet Suyu’na ulaşın. Galata Köprüsü’nden gidiş-dönüş 60 kilometre, ormanın içerisindeki parkur ise 8 km.
Parklar arasında: ESKİŞEHİR
Eskişehir, sonbaharda bisiklete binmek için en harika şehirlerden biri. Tabiatla iç içe olan kentte Porsuk Çayı boyunca devam eden nefis parklarda, üstelik bisiklet yolunda, pedal çevirmenin keyfi bambaşka. Şehrin doğusundaki Kentpark’tan batısındaki Sazova Parkı’na gitmek için yaklaşık 12 km. pedal çevirmeniz gerekiyor.
Eskişehir, sonbaharda bisiklete binmek için en harika şehirlerden biri. Tabiatla iç içe olan kentte Porsuk Çayı boyunca devam eden nefis parklarda, üstelik bisiklet yolunda, pedal çevirmenin keyfi bambaşka. Şehrin doğusundaki Kentpark’tan batısındaki Sazova Parkı’na gitmek için yaklaşık 12 km. pedal çevirmeniz gerekiyor.
Masal atmosferi: KARS
Kars sonbaharında pedal çevirmek bambaşka bir duygudur. Şehri 40 sene yöneten Ruslardan miras kalan Baltık mimarisinin gölgesinde yol almak çok özel bir zevk. Kondisyonunuza güveniyorsanız şehrin 45 km. doğusunda kalan Ani harabelerine de gidebilirsiniz. Her mevsim masal atmosferi garanti. Fotoğraf: Samed Kunaç
Kars sonbaharında pedal çevirmek bambaşka bir duygudur. Şehri 40 sene yöneten Ruslardan miras kalan Baltık mimarisinin gölgesinde yol almak çok özel bir zevk. Kondisyonunuza güveniyorsanız şehrin 45 km. doğusunda kalan Ani harabelerine de gidebilirsiniz. Her mevsim masal atmosferi garanti. Fotoğraf: Samed Kunaç
ERTUĞRUL GÜNAY’IN MÜZE ÖNERİLERİ
Artemis’i görmek için: EFES MÜZESİ / İZMİR
1964’ten bu yana açık olan müze binasının, 2012’de yapılan yenileme ve genişletme çalışmalarıyla sergi alanları ve olanakları geliştirildi. Müze sergisi, Efes, Saint Jean, Belevi ve Klaros gibi çevre örenlerden gelen eserlerle çok zengin. Özel bir salonda karşılıklı sergilenen iki büyük mermer Artemis Heykeli müzenin başyapıtları arasında. Selçuk.
Artemis’i görmek için: EFES MÜZESİ / İZMİR
1964’ten bu yana açık olan müze binasının, 2012’de yapılan yenileme ve genişletme çalışmalarıyla sergi alanları ve olanakları geliştirildi. Müze sergisi, Efes, Saint Jean, Belevi ve Klaros gibi çevre örenlerden gelen eserlerle çok zengin. Özel bir salonda karşılıklı sergilenen iki büyük mermer Artemis Heykeli müzenin başyapıtları arasında. Selçuk.
En yeni müze: TROYA MÜZESİ / ÇANAKKALE
Homeros’un ünlü destanının mekânı olan antik kent kalıntılarının yakınında yer alan Troya Müzesi, geçen 10 Ekim’de ziyarete açılmasıyla Türkiye’nin en yeni müzesi durumunda. Troya hazinelerinin 2012’de ABD Penn Müzesi’nden getirilen bölümü dahil, şu anda 2 binden fazla eser sergileniyor. Bir o kadarı da sergiye hazır.Çanakkale Merkez.
Homeros’un ünlü destanının mekânı olan antik kent kalıntılarının yakınında yer alan Troya Müzesi, geçen 10 Ekim’de ziyarete açılmasıyla Türkiye’nin en yeni müzesi durumunda. Troya hazinelerinin 2012’de ABD Penn Müzesi’nden getirilen bölümü dahil, şu anda 2 binden fazla eser sergileniyor. Bir o kadarı da sergiye hazır.Çanakkale Merkez.
2 bin yıllık binada: LİKYA UYGARLIKLARI MÜZESİ / ANTALYA
Bir dönem Likya Kent Birliği’nin başkenti olan Myra’nın limanı Andriake’de İmparator Hadrian’ın (117-138) bölgeyi ziyareti onuruna inşa edilen yaklaşık 2 bin yıllık ambar yapıları (Granarium), müzeye dönüştürüldü. Çevredeki asırlık zeytin ve harnup ağaçları, antik liman yapı kalıntıları ve kuş gözlem alanlarıyla müze, ziyaretçilerine her mevsim ilginç ve keyifli gezi olanakları sunuyor. Demre.
Bir dönem Likya Kent Birliği’nin başkenti olan Myra’nın limanı Andriake’de İmparator Hadrian’ın (117-138) bölgeyi ziyareti onuruna inşa edilen yaklaşık 2 bin yıllık ambar yapıları (Granarium), müzeye dönüştürüldü. Çevredeki asırlık zeytin ve harnup ağaçları, antik liman yapı kalıntıları ve kuş gözlem alanlarıyla müze, ziyaretçilerine her mevsim ilginç ve keyifli gezi olanakları sunuyor. Demre.
Zengin sergi alanı: BOĞAZKÖY MÜZESİ / ÇORUM
Anadolu’nun en eski yerleşiklerinden Hititlerin başkenti olan Hattuşaş’ta 1966’da açılan müze, 2011’de restore edilerek zengin bir sergi mekânına dönüştü. 1912’de onarım için Almanya’ya gönderilen ve uzun uğraşlar sonucu 2011’de geri alınan ünlü Boğazköy Sfenksi, İstanbul Arkeoloji’deki kardeşi ile birlikte artık burada, doğduğu topraklarda sergileniyor. Boğazköy.
Anadolu’nun en eski yerleşiklerinden Hititlerin başkenti olan Hattuşaş’ta 1966’da açılan müze, 2011’de restore edilerek zengin bir sergi mekânına dönüştü. 1912’de onarım için Almanya’ya gönderilen ve uzun uğraşlar sonucu 2011’de geri alınan ünlü Boğazköy Sfenksi, İstanbul Arkeoloji’deki kardeşi ile birlikte artık burada, doğduğu topraklarda sergileniyor. Boğazköy.
Eşsiz mozaikler: ŞANLIURFA ARKEOLOJİ VE MOZAİK MÜZESİ / ŞANLIURFA
Müze, özgün eserler içeren sergisi ve sosyal mekânlarıyla ziyaretçilerden büyük ilgi görüyor. 2007’de Haleplibahçe bölgesinde bulunan ve işçiliği ile dünyada özel olan Amazon Prensesleri ve diğer mozaikler yerinde (insitu) sergileniyor. Ayrıca 2012’de ABD Dallas Müzesi’nden geri alınan ‘Lir Çalan Orpheus’ Mozaiği, özel bir bölümde sergide. Şanlıurfa Merkez.
Müze, özgün eserler içeren sergisi ve sosyal mekânlarıyla ziyaretçilerden büyük ilgi görüyor. 2007’de Haleplibahçe bölgesinde bulunan ve işçiliği ile dünyada özel olan Amazon Prensesleri ve diğer mozaikler yerinde (insitu) sergileniyor. Ayrıca 2012’de ABD Dallas Müzesi’nden geri alınan ‘Lir Çalan Orpheus’ Mozaiği, özel bir bölümde sergide. Şanlıurfa Merkez.