En iyi 10 yaya yolu

Türkiye’nin trafiğe kapalı en güzel caddeleri

Maalesef ülkemizde hálá araçların altında kalma riski olmadan, elini kolunu sallayarak dolaşıp alışveriş yapmak, galerileri gezmek, sokakta keyif çatmak kentli insanın lüksü sayılıyor. Sadece Avrupa ve ABD’de değil Hindistan, Mısır ve İran gibi ülkelerde bile trafiğe kapalı alan sayısı bizden fazla. Bu hafta jüri üyelerimize Türkiye’nin araç trafiğine kapalı en güzel caddelerini, meydanlarını sorduk. İstanbul en iyi 10 listesinde dört cadde ile öne geçti. Jüri üyeleri ilginç bir de ayrım yaparak, aslında birbirinin devamı olan İstiklal Caddesi ile Tünel Meydanı’nı ayrı ayrı ele almamızı istediler. Çünkü Tünel’in Beyoğlu’nda kendi başına bir muhtariyeti olduğuna, İstiklal Caddesi içinde hakkının yendiğine inanıyorlar. Listede yer alan Bursa’nın Irgandı Köprüsü, dünyada sadece dört örneği bulunan çarşılı köprülerden biri, üstelik Floransa Köprüsü’nden daha yaşlı ve çok daha güzel. Araç trafiğine kapatılan cadde sayısının artması dileğiyle listemize girmeyi hak eden caddelerde yürümeye başlayalım.

EN İYİ 10

1. Kıbrıs Şehitleri Caddesi - İzmir

2. Bahariye Caddesi - İstanbul

3. Tünel - İstanbul

4. İstiklal Caddesi - İstanbul

5. Kazım Özalp Caddesi - Antalya

6. Balıklıgöl ve Dergah - Urfa

7. Nuruosmaniye Caddesi - İstanbul

8. Irgandı Köprüsü - Bursa

9. Kemeraltı - İzmir

10. Sevgi Yolu - Manisa

BAHARİYE CADDESİ

Beyoğlu’nun Anadolu Yakası şubesi

Kadıköy Bahariye Caddesi için ‘Anadolu Yakası’nın İstiklal Caddesi’ denmesi boşuna değil. Kafeler, sinemalar, barlar, kitapçı dükkanları, bitpazarı, Sanatkarlar Sokağı, ünlü markalara ait mağazalar, lokantalar, hepsi bir arada. Bölgenin önemli alışveriş merkezlerinden biri. Altıyol’dan başlayıp, Moda İlkokulu’nun bulunduğu yere kadar uzanıyor. Artık Beyoğlu’nda olduğu gibi ortasından nostaljik tramvay da geçiyor. Kadıköy Meydanı’ndan tramvaya bindiniz mi Bahariye’nin ortasında inebilirsiniz. Kadıköy Rıhtım’a yürüyerek beş dakika uzaklıkta. Yeni yeni serpilmeye başlayan ağaçların altındaki banklarda gelip geçeni seyredebilirsiniz. Caddenin Altıyol girişinde yaz günlerinde ziyaretçilerini serinleten bir havuz var. Sokak müzisyenlerine rastlamak mümkün. Kadıköy Halk Eğitim Merkezi ve Kadıköy Adliyesi de Bahariye Caddesi üzerinde bulunuyor.

KAZIM ÖZALP CADDESİ

Attalos Heykeli’nin bulunduğu cadde

Antalya’daki Kazım Özalp Caddesi, Kaleiçi Koruma Amaçlı Planlama Çalışmaları kapsamında ele alındı ve yayalaştırıldı. 1993 yılında trafiğe kapatılarak yürüyüş yolu haline getirilen cadde, 700 metre uzunluğunda. Türkiye genelinde çok az olan Arokarya cinsi ağaçtan 22 tane bulunan cadde, palmiye, çam ve çınar ağaçlarıyla süslü. Yılda 70 bin çiçek dikilen cadde bir park görünümünde. Eski Adı Şarampol Caddesi olan bu yaya alanının ismi sonradan değiştirildi. Ama Antalyalılar hálá Şarampol ismini kullanıyor. Kuyucu Murat Paşa tarafından 1570 yılında yaptırılan cami caddenin en eski eserlerinden biri. Bankalar, giyim mağazaları, kafeteryalar, restoranlar, simitçiler, yerel gazete büfeleri, ayakkabı boyacıları ve otellerin bulunduğu caddede bir de havuzlu meydan var. Çok tartışılan Attalos heykeli de, caddenin Saat Kulesi’ne bakan yönünde.

IRGANDI KÖPRÜSÜ

Dünyada dördüncü örnek

Irgandı Köprüsü, 1442 yılında Irgandılı Ali’nin oğlu Hoca Muslihiddin tarafından yaptırılmış. Depremler, savaşlar ve bakımsızlık nedeniyle zamanla hasara uğrayan ve Kurtuluş Savaşı sırasında orta bölümü tahrip olan köprü, Haşim İşcan’ın valiliği döneminde yeniden yapılmış, fakat özgün mimarisine bütünüyle sadık kalınamamıştı. 1855 yılında yaşanan depremden önceki yapısına kavuşturulan Irgandı Köprüsü dışında, İtalya’nın Floransa ve Venedik kentleri ile Bulgaristan’ın Lofça kentinde birer çarşılı köprü bulunuyor. 2 depo ve 1 mescitle 31 dükkandan oluşan Irgandı Köprüsü, Türkiye’nin en ilginç yaya yolu olma özelliğine sahip. Köprünün restorasyonunu Osmangazi Belediyesi üstlendi.

TÜNEL

Asmalımescit ile popüler oldu

Kimilerine göre Tünel’in sınırı, Galatasaray Lisesi’nin bittiği noktadan başlayıp, Tünel Meydanı’na, oradan da Galip Dede Caddesi’ni izleyerek Galata’ya kadar iner. Birbirinden güzel evler, eski hanlar, soylu eserler ülkesi gibidir burası. Asmalımescit Sokak’ın popülaritesi ile daha da kalabalık bir yer olmaya başladı. Yakup ve Refik gibi Türkiye’nin en güzel meyhaneleri, Babylon gibi müzik kulüpleri, kaliteli rock yapan barları, mevlevihane, kilise ve sinagogları, pasajları buradadır. Tünel Meydanı’nın girişinde açılan metro kuyusu bir müddet bölgenin güzelliğini gölgeleyecek ama olsun, gülü seven dikenine katlanır.

BALIKLIGÖL VE DERGAH

Yayaların hizmetine 1997’de girdi

Şanlıurfa Valiliği ve Şanlıurfa Kültür Araştırma Vakfı (ŞURKAV) tarafından planlanan Balıklıgöl ve Dergah projesi 1993’te yapıldı. Bölgenin en büyük tarihi ve kültürel çevre düzenleme projesi sayılabilecek Dergah-Balıklıgöl Çevre Düzenleme Projesi kapsamında Şanlıurfa Kalesi, Hz. İbrahim Peygamber’in doğduğu mağara, ateşe atıldığı yer, Balıklıgöl, Ayn-Zeliha gölü, Eyyübi, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemine ait cami, medrese, çarşı ve hanların içinde bulunduğu tarihi kent merkezini içine alıyor. Balıklıgöl ve çevresi 1997’de yayaların hizmetine girdi. Bu alanda 73 dükkan, 12 büro, 52 odalı turistik otel, 3 çay salonu, bir lokanta, bir kütüphane, bir aşevi, 250 kişilik konferans ve sergi salonu, bir amfi tiyatro yer alıyor.

KEMERALTI CADDESİ

İzmir’in can damarı

İzmir’in en önemli noktalarından biri olan Kemeraltı Caddesi, kendine özgü dokusu, camileri, Havra Sokağı, Hisarönü, Kestanepazarı gibi özel mekanlarıyla şehrin can damarlarından biri. Sağlı sollu mağazaların, restoranların, aktarların yer aldığı cadde Konak Meydanı’ndan başlayarak Çankaya’ya kadar uzanıyor. Cadde boyunca Kızlarağası Han, Kestanepazarı, Kemeraltı ve Hisar Camileri göze çarpan yapılar. Her zaman insan kalabalığının bulunduğu Kemeraltı Caddesi şehrin kalbi gibi. Dükkanlarında yüzlerce zeytin çeşidinin sergilendiği Kestanepazarı’na ve çok güzel restore edilip çarşıya dönüştürülerek kente kazandırılan Kızlarağası Hanı’na mutlaka uğramalısınız.

İSTİKLAL CADDESİ

3 bin 200 eğlence yeri var

Beyoğlu İstiklal Caddesi, Taksim’den başlayıp Tünel’e kadar uzanıyor. Beyoğlu’nda gezip gözlerini süzmek isteyenler, Taksim’le Galatasaray Lisesi arasını tercih ediyor. Liseden sonrası hem tenhalaşıyor hem de müdavimleri değişiyor. Yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği yerlerin başında. Beyoğlu’nda kayıtlara geçmiş 3 bin 200 küsur eğlence yerinden çoğu caddenin iki yanındaki sokaklara dağılmış. Çok zenginlerle yoksullar, maçolarla gayler ve lezbiyenler, asillerle sefiller, entelektüellerle ümmiler yanyana yürür bu caddede. Rock barları ile türkü barları, İtalyan restoranlarıyla mantıcıları, vejetaryen lokantalarıyla kebapçıları sarmaş dolaştır.

NURUOSMANİYE CADDESİ

Turist güzergahı

Kapalıçarşı’yla Sultanahmet’i birbirine bağlayan bir turist güzergahı. Halıcılar, kuyumcular, kafeteryalar, antikacılar, lokantalar var. Yol, Cağaloğlu’ndan başlayıp Nuruosmaniye Camii’nin içinden geçerek Kapalıçarşı’nın göbeğine kadar uzanıyor. Mimarlık tarihimiz açısından çok özgün bir yere sahip olan caminin avlusundan geçerken mutlaka sağa sola bakın. Güneşli bir yaz günü caddenin ortasında bulunan yüksek çınarların gölgesinde oturup çay, kahve yudumlamak kadar zevkli bir şey yok.

SEVGİ YOLU

Daha rahat alışveriş için

Manisa’nın Salihli İlçesi’ndeki Mithatpaşa Caddesi’nin bir bölümü, Salihli Belediyesi’nce yayalaştırılarak Sevgi Yolu olarak düzenlendi. 1995 yılında tamamlanan düzenlemelerle cadde taşıt trafiğine kapatıldı. Salihli Belediyesi’nin Sevgi Yolu düzenlemesiyle halkın taşıt trafiğinden etkilenmeden daha rahat alışveriş edebilmesi amaçlandı. Düzgün ve düzenli bir yerleşimle cadde boyunca uzanan işyerlerindeki esnafın da rahat edeceği düşünüldü. Salihli ilçe merkezindeki en işlek cadde. Sevgi Yolu’nun iki yanında bulunan Belediye ve Turan caddelerinde tek yönlü trafik uygulaması başlatılarak artan trafik yükü rahatlatılıyor.

KIBRIS ŞEHİTLERİ CADDESİ

Sokak ressamlarının mekanı

İzmir Alsancak’ta bulunan yaya alanı Kıbrıs Şehitleri Caddesi, Sevinç Pastanesi’nden başlar, Dominik Yolu’ndan devam edip 1379 Sokak boyunca Atatürk Lisesi arkasından Sevgi Yolu’na kadar uzanır. Geçmişte daha çok İtalyanlar ve Rumların oturduğu bu caddenin iki yanında birbirinden güzel sokaklar, rengarenk cumbalı evler, evlerin pencerelerinden sarkan sardunyalar ve petunyalar bulunuyor. Sokak ressamlarına rastlamak mümkün. Barlar Sokağı olarak da anılan Kıbrıs Şehitleri Caddesi’ne paralel ve dik sokaklarda her biri farklı kesimlere seslenen onlarca eğlence mekanı açıldı. Ayrıca ucuz giyim mağazaları, ekmek fırınları, döner salonları caddenin bir diğer vazgeçilmezleri. Haftaiçi öğlen, cuma ve cumartesi ise geceleri yoğunluk hiçbir zaman hız kesmeden yaşanıyor.

Mimar, yazar, gezgin, turizmci ve şehir planlamacılarından oluşan büyük jüri seçti

Oktay Ekinci

Sevan Nişanyan

Şerif Yenen

Hakan Kıran

Cengiz Özdemir

Faruk Pekin

Atilla Tuna

Cengiz Bektaş

İsmail Akçura

Cem Çetintaş