Bu şapka kimin?

Neredeyse 15 yıl sonra Stratford/Connecticut’ta, Igor Sikorsky’nin 1972’de ölmeden bir gün öncesine kadar çalıştığı ofisindeyim. Masasında oturuyorum. Elimde şapkası var. Yarım kalan mektubu, notları, kitapları masasında duruyor. Duvardaysa kendi tasarlayıp kendi uçurduğu uçakların, helikopterlerin modelleri, aldığı ödülleri, fotoğrafları... Ve bir test uçuşunda ağaca vurup kırdığı dalların büyük bir parçası da orada...

Dünya onu ‘helikopterin babası’ olarak tanıdı. Kimsenin aklına gelmeyen fikri hayata geçirdi. Bir hava aracının piste gerek kalmadan havalanabileceğini ispat etti. Bununla da yetinmedi. R-4 adını verdiği ilk seri imalat helikopteri 1943’te üretmeye başladı. Ömrü boyunca çalışmaktan, üniversitelerde ders vermekten ve herkesi dinlemekten vazgeçmedi.

SIKORSKY TÜRKİYE'Yİ MERKEZ YAPACAK

Efsane UH-60 Blackhawk (Kara Şahin) serisi helikopterler, uzun yıllardır Türk Silahlı Kuvvetleri’nde başarıyla kullanılıyor. 109 adetlik Genel Maksat Helikopter İhalesi’ni kazanan Sikorsky, TAI ile ortak imalat hattı açıyor. Üretilecek model, Aselsan’ın kokpit tasarımına sahip. Dişli kutusu yani motordaki gücü ana rotora ileten parça ilk defa ABD dışında Alp Havacılık tarafından imal edilecek. Helikopterin motorlarının üretimini de TEI gerçekleştirecek. Bu proje ile pal imalatı da başlayacak. Anlaşma 109 adetlik ancak bölgeye yapılacak satışlar Türkiye üzerinden gerçekleştirilecek. T-70 adı verilen helikopterin teslimatı 2018’de başlayacak. Sikorsky en az 300 helikopterlik pazar hedefliyor.Önümüzdeki günlerde Sahil Güvenlik Komutanlığı, geniş gövdeli, yüksek kapasiteli arama-kurtarma helikopteri için ihaleye çıkacak. Sikorsky bu projeyi yakından takip ediyor. Halen Başbakanlık için de kullanılan S-92’lerin arama kurtarma modelini Sahil Güvenlik’e önermeyi planlıyor.

MÜKEMMEL UÇUŞ

Stratford’ta askeri tesislerden Pensilvanya’da Coatsville’e Sikorsky’ye ait S-76C+ helikopteriyle uçuyorum. İki kaptan pilot var. Thomas Moon ile kadın kaptan pilot Robin Bray, 32 yıldır göklerde. İkisi de hem helikopterde, hem de iş jetlerinde görev yapıyor. Sessiz ve bir o kadar seri kalkışla Stratford’tan havalanıyoruz. Bir saati geçkin bir sürede ormanların, çayırların üzerinde uçuyoruz. Arada esen kuvvetli rüzgar, S-76’yı kıpırdatmıyor. Adeta bir uçak gibi uzun son yaklaşma ile piste teker koyuyoruz. Coatsville’de S-76’nın yeni modeli ‘D’ imalat hattında. Kardeş kuruluş Pratt&Whitney’in 210S motoru kaldırma gücünü yüzde 14 artırırken yüzde 8 yakıt tasarrufu sağlıyor. Kompozit paller zaten sessiz olan kabinde gürültü oranını daha da düşürmüş. Sikorky, S-76D’lerin teslimatlarına başladı. Ciddi sayıda sipariş alan helikopter, sayıları 7’ye ulaşan Türkiye’deki S-76 filosuna her an eklenebilir.

RÜZGAR LİMİTİ 85 KM

Sivil pazarda şirketin büyük helikopteri ise S-92. Petrol platform işletmecileri en önemli müşterisi. Kabini 19 koltuk kapasitesine çıkabiliyor. Saatte 85 kilometre hızla esen fırtınalardan etkilenmeden uçabiliyor. ‘Very VIP’ olarak adlandırılan modelde ise S-92 ağırlıklı devlet uçuşlarında kullanılıyor. Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından işletilen üç S-92 var. Helikopter, Amerikan Başkanı için de seçildi. 2020’ye kadar 22 helikopterlik filo S-92’lerle yenilenecek. Sikorsky’nin sivil helikopterlerinin Türkiye temsilciliğini Koç Grubu şirketlerinden Ram Dış Ticaret yapıyor. Satışlardan bu sektörün uzun yıllardır tanıdığı Pınar Kayahan sorumlu. Grup, Türki cumhuriyetlerin önemli bölümünde de askeri helikopterlerinin satışını gerçekleştiriyor.

GELECEK S-97'DE

Havacılıkta teknoloji öyle çok hızlı gelişmez. Bugün yeni diye gördüğümüz bir çok şey, yıllar önce tasarlanır, denenir. Emniyetli ve ekonomik olduğunda hayata katılabilir. Sikorsky, neredeyse 10 yıl önce X-2 adını verdiği bir konsept üzerinde çalışıyordu. Helikopterde kuyrukta dönmeyi sağlayan rotor kalkmış, onun yerine gövdenin arkasında aynı uçak gibi bir pervane yerleştirilmişti. Şimdi bu tasarım, S-97 adı verilen iki pilot ve 6 yolcu kapasiteli askeri helikopterde hayat buluyor. S-97, bugünün helikopterlerinden iki kat daha hızlı olacak. Saatte 407 kilometre süratle uçabilecek. Menzili ise 570 kilometreye ulaşacak. Bir çok görev daha hızlı ve uzun menzilli yapılacak. İlk uçuş için hedef bu yıl sonu. Kuşkusuz Sikorsky, S-97’nin sivil modelleri için de çalışma yapıyor. İşte o zaman helikopter tasarımı, yeni bir boyuta geçecek.