Asmali Kahve

Besiktas Masuklar Yokusu'nun bitiminde yuz yildir degismeden duran bir mekan

Meka*n eskiden bildigimiz ‘‘kahve’’lere benziyor. Iliskilerin cogu 60 yil onceki gibi. Bezik, okey gibi oyunlarla araniz iyi degilse, Cine-5'ten mac yayini ya da Internet baglantisi istemiyorsaniz, neskafe takintiniz da yoksa, kent kesmekesinden kacip kafa dinlemek icin birebir.

Besiktas Carsisi'nin icinden, fast-food restoranlarin, ecnebi isimli sik magazalarin, genclerin ‘‘takildigi’’ son model cafe'lerin arasindan yururken zamanin nasil olup da bunca hizli gectiginin hesaplasmasini yapabilirsiniz. Ama Masuklar Yokusu'nu yavas yavas tirmanip, Abbasaga Parki'nin hemen bitimindeki kucuk meydanlikta sol tarafiniza dusen Asmali Kahve'yi gorunce, zamanin bazi durumlarda ve yerlerde durabilecegi gercegiyle de karsilasacaksiniz. Cunku kahve, neredeyse yuz yildir ayni!

Meka*n eskiden bildigimiz ‘‘kahve’’lere benziyor. Iliskilerin cogu 60 yil onceki gibi. Bezik, okey gibi oyunlarla araniz iyi degilse, Cine-5'ten mac yayini ya da Internet baglantisi istemiyorsaniz, neskafe takintiniz da yoksa, kent kesmekesinden kacip kafa dinlemek icin birebir. Zaten mudavimleri de on yillardir bunu yapiyorlar.

Vahdettin'in cay borcu!

Herhalde bir zamanlar ‘‘Asik olunanlar’’ yasadigi icin bu ismi alan yokusu basariyla tirmananlarin bir odulu, kahve. Burasi Istanbul'un -hala- en havadar yerlerinden biri. Kimbilir kentin kac tepesi icin anlatilagelmis o unlu padisah/ciger hika*yesi burasi icin de soyleniyor: Padisah yedi tepeye ciger astirmis, en gec burada kurumus! Civarda yasayanlarin genellikle yuze merdiven dayadiktan sonra olumle tanismalari da bu hika*yeyi dogruluyor. Kahvenin onceki isletmecisi Nazif Yildirim 96 yasinda olunce, kardesi Suleyman Yildirim tek basina isletmeci olmus; ama artik o da yasli oldugu icin, ogullari, 23 yasindaki Serdar ve 26 yasindaki Erdal Yildirim calisiyor onun yerine.

Asmali Kahve'nin, bu adi almasinin cok gecerli bir nedeni var; binanin onune atilan sandalyelerde oturanlari gunesten kocaman bir asma koruyor. Ama orada zamanin neden durdugunu soracak olursaniz, ornegin Suleyman Bey'in bin yillik tahta sandalyelerini daha bir iki yil once, o da musterilerin zorlamasiyla degistirmesini gosterebiliriz. Bunun yaninda, gicir gicir oldugu zamanlarda bir arsa karsiliginda alindigi soylenen buzdolabinin tevelludu 1945! Kimse Besiktas'taki Rum Kilisesi Vakfi'na ait olan binanin tarihini bilmiyor. Vakif yoneticileri dahil. Serdar Yildirim, ‘‘Tarihini bilmiyoruz ama tarihi bir yer oldugunu yillardir anlatiyorlar’’ diyor. Erdal Yildirim ekliyor: ‘‘Vahdeddin de kacarken bize iki cay borcu takip kacmis!’’

1800'un sonlarindan beri, en eski mudavimlerden, simdi 50-60 yillik olanlara ve en yenilere aktarilan soylentilere gore, burasi ilk olarak bir Rum Meyhanesi olarak acilmis. Yildiz Sarayi sakinleri geceleri icki icmeye gelirlermis. Mahalleyi Yildiz Camii'ni yapan Rum ve Ermeniler'in kurdugu, hatta Ermeniler'in kiliselerini, padisahtan izin alip caminin artan malzemesiyle yaptiklari da yillardir anlatilan bu hika*yelerden derlenen bilgiler.

Moruklar Kahvesi

Asmali Kahve'nin gobek adi, Moruklar Kahvesi. Gerci Erdal Yildirim, ‘‘Son birkac yilda cok olum oldu, epey musteri kaybettik’’ diyor ama h*al*a musterilerin yarisi bu yas grubundan. Onlar cocukluklarinda parkin yerinde bulunan Rum mezarligindan islik calarak gecenler. Kimi Conrad Oteli'nin yerindeki patika yolu hatirliyor, kimisi Adnan Menderes'in Barboros Bulvari'ni acacagi gun kahvede oturup simitle cay ictigini... Kimi de isi abartiya vardirip, ‘‘Buranin havasi ve agaci farklidir, sumbul gibi kokan bir asmadir bu’’ diyor, ama dogrusu asma agacinin yaninda bir de sumbul agaci oldugu.

Tam 50 sene, sabaha karsi 00:03'te acmis ‘‘dukkani’’ Nazif ve Suleyman Yildirim kardesler. Barbaros Bulvari'nin dere oldugu zamanlar gunun ilk musterileri 00:06'daki Topkapi-Findikzade ‘‘arabasi’’na yetisenlermis. Bugun o kadar erken olmasa da 00:06'da aziliyor kahve. Nazif Bey'in yegenleri, Suleyman Bey'in ogullari Serdar ve Erdal, kot pantolonlarini, kirmizi tisortlerini giyip ise koyuluyorlar. Erdal'in omuzlarina dokulen saclari, ‘‘antik’’ kahve havasinda biraz egreti, ama bir o kadar da sevimli duruyor. Kahvenin musterileri arasina, ceketini cikarip asmanin altindaki sandalyelerde ogle cayini/kahvesini icen kravatli bankaci erkekler ve kisa sacli kot pantolonlu bankaci kadinlar da eklenmis bir zamandir ama zaten tek agac da kadim asma degil artik; sumbulun yanina bir de ihlamur dikmisler.

‘‘Ortakoy'un yukarilarinda da buraya benzer yerler var. Deniz tarafi mi, cok bozuldu canim!’’ diyen kadim musteriler, yemek sonrasi kahvelerini icmeye gelen Toprakbank calisanlarina birakiyorlar sessiz bir mutabakatla sandalyelerini. ‘‘Yazik’’ diyorlar, ‘‘Camekanli duvarlarin icinde butun gun bunaliyorlar, biraz hava alsinlar.’’ Yeni musteriler paralari pesin oduyor, eskilerin ise haftalik kredileri var. Bin yildir haftalik odeniyor cay kahve paralari. Odenen de ne ki, cay 50 bin, Turk kahvesi 100 bin, ‘‘gazoz’’ 150 bin liraya satiliyor. Baska? ‘‘Oralet’’ diye sayiyor Erdal Yildirim, ‘‘Bir de acik cay...’’ Neskafe yok, kaldirmazmis! Kola? ‘‘Tovbe tovbe’’ diyor bir musteri. Soda isterseniz, hatiriniza gore, disaridan aliniyor.

Sahici Mukremin Abi...

‘‘Antiktir burasi’’ diyor Yavuz Aktat. 1937 Besiktas dogumlu. Belli ki dedeleri gibi havadar bir yerde yasamanin keyfini daha uzun yillar surdurecek, cunku en fazla 45 yasinda gosteriyor! Mac yayini, Internet, okey filan olmayan kohne bir kahveye neden her gun geldigini soyle acikliyor: ‘‘Muhabbeti iyidir, siz diyalog diyorsunuz ya ondan.’’ Yine de hicbir seyin eskisi gibi olmamasindan sikayetci: Buyuk armatorlerin gelip oturdugu zamanlarda, yasi kucukler buyuklerden feyz alirmis burada. Oyle anilar anlatilirmis ki, gercek-yasanmis olaylar, simdi seyredilen tiyatro oyunlari hika*yeymis. Mukremin abi tiplemesinin hakikileri yasarmis yani...

60 yillik mudavim Mehmet Boyus de simdi sandalyelere yayilip rahat rahat oturabiliyor ama gencken kahvenin onunden bile gecemediklerini anlatiyor. ‘‘Yaslilar otururdu. Surada eczanenin kalfasiydim, gelip cay soylemeye cekinirdim. Simdi gencler oturdugu gibi on yasinda cocuk gelip cay iciyor. Ama h*al*a gunde on kere hukumet kurulup, yikiliyor burada.’’

Artik saray sakinleri borc takmiyor, ihtilal planlari yapilmiyor Asmali Kahve'de. Icinde bulundugu mahalleyi kuran Ermeniler, Rumlar da pek yok. Ama kokusu, goruntusu, atmosferiyle gecmisten gunumuze bir kopru gibi.