150 yıllık, yeni binalar

3 yüzyıldır kullanılıyor
İskoçya açıklarındaki Coll isimli adacıkta bulunan The White House (Beyaz Ev), 18. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen bir binanın içinde bulunuyor. Ev 2010 Haziran’ında kullanıma açılmış. Dış duvarları az çok olduğu gibi kalan binanın dışı, inşaat başladığı sırada oldukça dayanıksızlaşmış bir halde imiş. Bununla beraber çatı da yıllar önce yıkılmış. Edinburgh merkezli William Tunnell Architects firması, okyanusun sert iklimi yüzünden yıkılmak üzere olan olan taş duvarları güçlendirdi ve ev bu duvarların içine inşa edildi.
Duvarları güçlendirmek için paslanmaz çelikten yapılmış çerçeveler kullanılmış. Sarkmaya başlayan baca desteklenerek işlevi tekrar kazandırılmış. Bununla beraber temellerin güçlendirilmesi için binanın altı kazılırken, bronz çağından kalma çömlekler bulunmuş ve bunlar dikkatlice yerinden çıkarılmış.
Ev okyanus kıyısında bulunuyor ve dışına sert tuzlu su vuruyor. Mimarlar bu yüzden dalgalara karşı da sağlamlaştırmak için aylarca planlama yapmışlar. Yeni yapılan binanın dışında, yüksek performanslı alüminyumlanmış materyaller kullanılarak izolasyon sağlanmış.

Türkiye’de mümkün mü?
Türkiye’de bu tip bir proje yapılmak istendiğinde, izinler Anıtlar Kurulu ve ilçe belediyelerinden alınıyor. Ancak eski binalarla ilgili bir proje yapmak, en az 1 yıllık bir süreyi bulabiliyor. Kerem Erginoğlu, yatırımcıların bunu göze alarak bu işi yapmaları gerektiğini belirtiyor. “Yatırımcılar belli bir sürenin harcanması gerektiğini, pek çok izin alınacağını, bugün alıp ertesi gün işlemlere başlanamayabileceğini bilmeli ve ona göre yatırım yapmalı. 1 yıl filan sürebiliyor izinler. İnşaatın yapılması daha kısa bir süreç. Doğru projeci ve yükleniciyle çalışmak şart. Kurullar karşısında da bol şans ve sabır gerekli.”
Erginoğlu’nun verdiği bilgilere göre, projelerin yapılacağı bölgelerdeki yetkililerin yaklaşımı bu noktada önemli bir rol oynuyor. Örneğin sanat tarihi uzmanı bir kurul üyesi, bina dönemin özelliklerini yansıtmasa bile yine de eskisinin aynısı şeklinde yapılmasını isteyebiliyor. Erginoğlu bunu şöyle açıklıyor: “Anıtlar Kurulu’nun üyeleri farklı kesimlerden farklı kişiler olduğu için, kurul üyeleri projelere sübjektif olarak yaklaşıyor. Bazen sanat tarihi kökenli kurul üyeleri fazla oluyor. Onlar eskinin aynısını, bir tür rekonstrüksiyon yapmamızı bekliyor. Bu hem kamusal binalarda, hem de diğer binalarda bu şekilde oluyor. Halbuki aynı malzeme olmayınca, ne olursa olsun bir şeyin taklidi gibi oluyor. ‘O bina o dönemin binasıymış, oysa bu çağdaş bir bina’ diyebilmek ve her iki dönemi de farklı şekilde gösterebilmek, benim daha çok tercih ettiğim bir yöntem.”
Bu noktada “eski  ve antika” bina ayrımının yapılması gerektiğini belirten Erginoğlu, “Bazı bina antikadır gerçekten, bazısı eskidir. O farka göre hareket etmek lazım aslında. Dolmabahçe Sarayı’nda ya da Topkapı Sarayı’nda ise bu ek, o zaman başka şekilde yapılması gerekebilir. Ama prensip olarak her çağın kendini temsil etmesi lazım. Öteki türlü insanları yanıltmış oluruz. Hangisinin eski, hangisinin yeni olduğunu, gelen kişi algılayabilmeli” diyor.