Savaş ortasında asker-sivil çatışması

Bunu söyleyen, dün Obama tarafından işine son verilen Afganistan çok uluslu güç (ISAF) komutanı General Stanley McChrystal’di ve bugün piyasaya çıkan Rolling Stone Dergisi’nde yer alan bir yazı nedeniyle işini işini kaybetti.

Yazıda, General ve çevresinin Obama ve yönetimini alaycı biçimde eleştiren açıklamaları yer alıyordu. Yazı, Afganistan’daki Amerikan komuta kadrosunun sivillere baş kaldırısıydı.

Başkan Yardımcısı Joe Biden’dan, alaylı söz edildiği, ABD’nin Afganistan Büyükelçisi’nin kariyeristliği, General’in, İngiltere Büyükelçisi ile daha iyi anlaştığı, Taliban ile ilişki kurulmasını isteyen ve sürekle yeni fikirler ile gelen Başkan’ın Afganistan Özel Kordinatörü Richard Hoolbroke’un mesajlarıyla onu bunalttığı gibi bilgiler yer aldı dergide.

Rolling Stones bayilere ulaşmadan, yeni medya sayesinde haber günler önce duyuldu. Eğer Twitter gibi yeni mecralar olmasaydı belki de mesele bu kadar büyümeyecekti.

Ama haber internette dolaşmaya başladığının ertesi günü Twitter’da dünyada en çok okunanlar listesinin başına oturmuştu bile. (Gazete ve televizyonları kontrol etmenin artık hiçbir işe yaramayacağının en çarpıcı ilk örneği!)

General McChrystal önceki gün, dergi tezgâha çıkmadan, derhal Washington’a çağırılarak, görevden alındı.

*      *      *

IRAK’ta özel kuvvetler komutanı olarak görev yapmış olan McChrystal ile söyleşiye giderken çok sıkı kontrollerden geçmiştim. Bütün ekibi, General’in sözlerinin yanlış anlaşılmaması için olağanüstü gayret sarf ediyorlardı. Önceden beni uzun uzun bilgilendirmişlerdi.
Sözlerinin yanlış anlaşılmaması için bu kadar titizlik gösteren general ve ekibinin, Rolling Stones’da yazısı yayınlanan Michael Hastings ile nasıl bu kadar rahat olduklarına şaşırdım. Demek ki, general duyurmak istemişti.

Neden? Çünkü Afganistan iyi gitmiyor. Kostümlü prova iyi geçmedi. Afganistan halkını eğiterek, asker ve güvenlik güçlerinin kurulmasına yardım ederek Taliban’a karşı mücadele taktiği tutmadı. Amerikan askeri gücünün artırılması da fayda etmedi. �

*      *      *  �

MARJAH ve Kandahar’dan gelen son haberler bölgede halkının Taliban ile çok uluslu güç arasında sıkışıp kaldığı yolunda. Öngörüldüğü gibi, bölgeleri güvenlik dahil her açıdan kontrol altına alacak yerel hükümetlerin kurulması mümkün olamadı. Afganistan halkını eğitip, Taliban ile savaştırma planlarının üzerinden altı ay geçmesine rağmen ciddi bir başarı haberi gelmiyor bölgeden.

Ama Haziran ayında hayatını kaybeden Amerikan askerlerinin sayısı 46’ya ulaştı. Ve yine Haziran ayından itibaren Afganistan savaşının süresi Vietnam’ı aştı.

*      *      * �

GENERAL McChrystal’in görevden alınması, savaşın kritik bir noktaya ulaştığı anlarda sivil-asker arasındaki çatlağının derinleştiğini de ortaya koyuyor. Savaş bu kadar kritik bir noktaya ulaşmasaydı, komutan ve ekibi sorumluluğu siyasilere yükleyen bu çıkışı yapar mıydı, sanmıyorum.

Obama’nın da “demokratik sisteminin can alıcı noktasını oluşturan askerin siviller tarafından kontrolünü zayıflattığı” gerekçesi ile çok önemli bir görevdeki komutanı bu kadar hızlı biçimde görevden alması beklenir miydi onu da sanmıyorum.

Devlet içindeki çatlakların derinleşmesi, zaafın boyutlarını da gösteriyor, aşılamamasının bedelini yine halklar ödüyor. Afganistan’daki savaşın devamı ise herkes gibi Türkiye’nin de endişe ile izlemesi gereken bir durum. �