Nutuk’u her Türk okumalı

Mustafa Kemal Paşa, 30 Nisan 1919 tarihinde 9’uncu Ordu Müfettişliği görevine atanmış, 16 Mayıs günü İstanbul’dan Bandırma vapuruna binerek Samsun’a hareket etmişti. 19 Mayıs günü yanındaki heyetle birlikte Samsun’da karaya ayak basmışlardı.

Atatürk, Nutuk’ta verdiği bilgilere 19 Mayıs 1919’da Samsun’da karaya ayak bastığı tarihten başlar. Sonra gelişen bütün askeri, siyasi ve sosyal olayları ayrıntılı olarak anlatır.

Milli Mücadele’nin başlaması ve gelişmesi, savaşlar, savaşın kahramanları, mücadeleye karşı çıkanlar, vatan hainleri gibi hemen her konu birinci ağızdan Nutuk’ta ele alınmıştır.

Atatürk’ün Nutuk’u, hitabet (söz söyleme) sanatının dünyadaki en önemli örneklerinden biridir, hatta birincisidir. Bu açıdan bakılınca Nutuk için "Türk kültürünün, hitabet eserleri arasındaki başyapıt" hükmünü vermek yanlış olmaz.

* * *

Atatürk, bu büyük tarihsel nutkunu 1927 yılının 15 ile 23 Ekim tarihleri arasında toplanan Cumhuriyet Halk Partisi İkinci Kurultayı’nda vermiştir.

Kurultay, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde toplanmış ve Atatürk bu büyük nutkunu her gün 6 saat kürsüde okumak suretiyle 15 ile 20 Ekim tarihleri arasında 6 günde tamamlamıştır.

Atatürk Nutuk’ta, 1919 yılı öncesindeki olaylara kısaca değinmekle yetinir ve:

"Padişahlık ve Halifelik makamında bulunan Vahdettin soysuzlaşmış, yalnız kendini ve tahtını kurtarma hayalleri ile çirkin önlemler peşindedir. Damat Ferit Paşa’nın başkanlığındaki hükümet güçsüz, onursuz, korkak, yalnızca Padişah’ın isteklerine bağlı ve onunla birlikte kendilerini de koruyacak her türlü duruma boyun eğmiş haldedir" der.

* * *

Atatürk’ün "Nutuk"ta Osmanlı Devleti’nin yıkılması aşamasına nasıl gelindiği, milletin vatanını kurtarma azmi ile nasıl örgütlendiği, Milli Mücadele’nin nasıl yapıldığı gibi konularda ortaya koyduğu değerlendirme ve yorumlar son derece önemlidir.

Büyük Türk Milleti’nin zengin tarihi içerisinde pek çok acılı günleri vardır. Özellikle 20’nci yüzyılın birinci çeyreği içinde yaşadığı Balkan, Trablusgarp ve Birinci Dünya Savaşları, bütün Türk Milleti için tarihinin en acı dolu yıkımlarına sahne olmuştur. Bunlardan sonra gelen Kurtuluş Savaşımızın gelişmeleri de bölüm bölüm Nutuk’ta yer alır ve sonunda nasıl aydınlığa çıktığımız anlatılır.

Bu yönü ile Nutuk, tarihin, onu yapanlar tarafından bizzat anlatıldığı çok önemli bir belge niteliğindedir ve her Türk’ün mutlaka okuması gerekir.

* * *

Nutuk’ta Atatürk’ün kullandığı dil, o günlerde kolay anlaşılmaktaydı. Fakat bugünkü kuşak tarafından rahatlıkla okunup anlaşılması bir hayli zordur. Bu nedenle Türk çocuklarının kolaylıkla okuyup anlayabilecekleri bir dille sadeleştirilmesi gerekmektedir.

İşte bunu, gazeteci arkadaşımız Yalçın Toker başardı.

Gazeteciliğin yanı sıra yıllar önce "Toker Yayınları"nı kuran Yalçın Toker bu kitabevi ile Türk kültürüne sayısız hizmet verdi. (Toker Yayınları: 0 212 528 77 83 0 212 522 33 09)

Şimdi elimde, onun tarihsel bir görevi yerine getirerek sadeleştirdiği "Nutuk" var. Bir defa daha okudum. Atatürk’ün amaçladığı anlamlara bağlı kalarak, uydurukçaya kaçmadan, herkesin anlayabileceği kelimeleri kullanarak değerli bir kitap meydana getirmiş...

Yalçın Toker’in, günümüzün Türkçesi ile sadeleştirdiği ve kitapta adı geçen bütün isimleri ilk defa bir dizin halinde yayımladığı bu büyük eseri okumalarını her Türk’e tavsiye ederim.