Moskova 850 yaşında, ya İstanbul ...

Doğan HIZLAN

Rusya'nın başkenti Moskova'nın kuruluşunun 850'nci yılı kutlanıyor. Şenliklerle, havai fişek gösterileriyle; yerde, gökte ve uzayda.

Rus vakayinamelerinde Moskova adı ilk olarak 1147'de geçiyor.

Her türlü belayı ve sefayı görmüş şehirlerden biri. Her büyük şehrin kaderiyle ortak bir kaderi var. İşgaller, istilalar, kurtuluşlar.

Çarlıktan Komünizme ve bugüne uzayan çizgide neler görmüş?

Ben Moskova denilince hep, ünlü Alman yazar Theodor Pliveier'nin Moskova'sını anımsıyorum.

Bir ansiklopedide, Moskova'da 70 tane müze olduğunu okuyunca, büyük şehirlerimiz adına üzüldüm.

Moskova, iki rakamla birlikte övünüyordur: 850 yıllık tarihi ve 70 müzesiyle.

Şehirlerin doğum günlerini kutlamak, onların gönlünü almaktan hoşlanırım. Üstelik hemşehriliğin kaçınılmaz görevlerinden biridir.

Tarihi olan şehirlerin kendini belli etmeyen, onurlu kırıklıkları vardır. Müzikçiler ve edebiyatçılar, onları ebedileştirmiştir.

Acıları, mutlulukları, işgalleri kurtuluşlar izlemiştir.

Eskiyen yüzleri, yenilenen nüfusuna paralel birdenbire diriliverir. Tarihin hem ihtiyar hem genç olduğu, bu kentlerde gözükür.

***

PEKİ İstanbul kaç yaşında?

Bir kaynağa göre, Milattan Önce 3000 yılında kurulmuş.

Neden bu müstesna şehrin doğum gününü kutlamıyoruz.

Tarihine saygı göstererek, saplantılardan uzak, kompleksleri dışlayarak yapmalıyız kutlamayı.

İstanbul gibi bir kentin kutlama çizelgesini iki parantez arasına kapatmışız: 29 Mayıs ve 6 Ekim.

Biri şehrin Osmanlılaştırılması, ikincisi de cumhuriyetleştirilmesi. Oysa 3000 yılın içine eşsiz maceralar girer. Onlardaki yerimizi düşünmeden, önceliği şovenliğe değil İstanbul'a vererek tarihi başlangıcı tesbit etmeliyiz.

Bizanssız bir İstanbul tarihi olamaz.

Her rejim, bu şehre bir şey katmış, onu renklendirmiştir.

Eski iktidar, İstanbul'u bir İslam şehrine dönüştürerek, tarihini inkar etmeye çalıştı. Kozmopolit İstanbul gerçeği onları çok korkuttu.

Camiler de, kiliseler de, havralar da bu şehrin güzelliği.

***

KOZMOPOLİT İstanbul'un doğum günü, şehircilik ve insanlık tarihinin unutulmaz şenliklerinden biri olacaktır.