Bir zamanlar dağlardan toplanırdı bugün ise... Yılda 25 bin TL kazanıyorlar

Hatay'ın Altınözü ilçesinde dağda topladıkları tohumlarla bahçelerine bir kekik türü olan zahter eken mahalle sakinleri, yetiştirdikleri ürünleri satarak gelir elde ediyor.

Zahteriyle meşhur Altınözü ilçesine bağlı Kozkalesi Mahallesi'nde yaşayanlar, kahvaltıda salata olarak tüketilen, çay olarak içilebilen, salamurası yapılan, kurusu yemeklerin her türlüsünü süsleyen lezzetli ve şifa deposu zahter hasadını sürdürüyor.

10 yıl öncesine kadar dağlarda kendiliğinden yetişen zahteri toplayarak kendi ihtiyaçlarını karşılayan mahalle sakinleri, ürünleri ticari olarak da değerlendiriyor.

Dağda tohumlarını topladıkları zahterleri bahçelerine veya tarlalarına eken mahalleliler, sulamasından bakımına, toplamasından temizlenmesine kadar tüm zahmetini çektikleri üründen geçimini sağlıyor.

Özellikle kadınlarının yetiştirdiği, erken saatte makasla "biçme yöntemi" ile toplanan, Doğu Akdeniz mutfaklarının vazgeçilmezi zahter, mahalle meydanındaki ambarda toplanıp tüccarlara hasat dönemine göre kilogramı 25 liraya kadar ulaşan fiyatlardan satılıyor.

Kozkalesi Muhtarı Ersoy Çıldam, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mahalle nüfusunun 1300 olduğunu ve hemen hemen her ailenin geçimini zahterle sağladığını anlattı.

İlk başlarda kadınların kendi mutfakları için dağda zahter topladığını ve zamanla bunun bir ekmek kapısı olabileceğini düşünmeye başladıklarını ifade eden Çıldam, şunları söyledi:

"Dağdan tohumunu aldık, geldik tarlamıza, bahçelerimize ektik. Şu anda mahalleli iyi para kazanıyor. Mahallede zahterle uğraşmayan aile yok. ilk hasat ettiğimizde kilogramı 25 liraydı. Şu anda da 6 lira" ifadesini kullandı.

Mahallede günlük 2 veya 3 ton zahter toplandığını ve satışa hazır hale getirildiğini aktaran muhtar Çıldam, kooperatifleşmek istediklerini dile getirdi.

Zahter ekimi ve ticareti yapan Mehmet Ali Yılmaz, ürünün yetiştirilmesinin zahmetli ama bir o kadar da kazançlı olduğunu vurgulayarak, "Devletten zahteri korumasını, tüccarların eline bırakmamasını istiyoruz. Bizim mahallede yetişen zahter Avrupa piyasasına gidecek bir üründür" dedi.

Ev hanımı Gülay İnce, yılda 4 defa toplanan zahterin kazançlı olduğunu söyledi.

Ürünün geçim kaynakları olduğunu belirten İnce, "Günde ortalama 35-40 kilogram topluyorum, ilk başta kilogramı 25 liradan satılıyordu şu anda 6-7 liraya kadar düştü. Zahterin güzel olursa, çok ekersen, güzel para kazanırsın. Ben her yıl 5 dönüm ekip 10 bin lira kazanırım" diye konuştu.

Ganime Elmas da gecenin bir vakti uyanıp gün boyu zahter topladıklarını anlattı.

Toplanan zahterleri akşam ıslak bezin arasına koyup muhafaza ettiklerini belirten Elmas, "Sabah da mahallenin meydanında satışımızı yaparız. Elimizde ürün hiç kalmaz, belli müşterilerimiz var. Ailecek geçim kaynağımız zahter, yılda ortalama 20-25 bin lira gelir elde ederiz" ifadesini kullandı.

Geçimini zahter toplayarak sağladığını ifade eden tarım işçisi Rakkuş Uyan, zahterin her derde deva bir bitki olduğunu söyledi.

Altınözü Ziraat Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve zahter üreticisi Ahmet Budanur, Hatay’da yıllık 119 bin ton üretimi gerçekleşen zahterin 103 bin tonunun Altınözü ilçesinden karşılandığını ifade etti.

Budanur, “Zahter çok önemli bir bitkidir, tıbbi aromatik öneme sahiptir. Üretimine de yaklaşık olarak 5 yıl önce başladım. Bundan da hibe aldım, tarım destekleme kuruluşundan, sağ olsun orada çalışanlar benimle ilgilendiler, bu sayede traktörde aldım. Hatay genelinde 119 bin ton üretimimiz var. Altınözü ilçemizde 103 bin ton üretimimiz mevcut, çoğunluğu da Kozkalesi köyümüzdedir, Sofular ve Yunushan mahallelerinde de üretim var” dedi.

Hasadı gerçekleşen zahterin yaş halde kısa süre içerisinde satılamaması durumunda elde kaldığını dile getiren zahter üreticisi Budanur, zahter kurutma ve paketleme işletmeleri kurulması halinde ürünün pazarlama yolunun da rahatlayacağını ifade etti.

Budanur, “Yalnız üretici olarak ifade etmek gerekirse, üretim var ama en büyük eksiğimiz pazarlama. Günün koşullarına, günün şartlarına uygun işletmelerin olması zahteri kurutma, paketleme gibi. Çünkü yaş olarak biz zahteri genellikle pazarlıyoruz. Fakat yaş olarak zahteri kısa sürede pazarlamanız gerekiyor aksi takdirde elinizde kalır. Bu tür işletmeler olursa en azından yaş satamazsanız, kurutularak paketlenip öyle satılabilir. İnşallah ilerideki süreçle rde bunları başarabiliriz, yapabiliriz” dedi.

Genellikle kadınların yetiştirdiği, makas aracılığıyla biçme yöntemi ile toplanan, Akdeniz mutfaklarının vazgeçilmezi olan zahter, 20-25 liralık fiyat aralıklarıyla alıcısına ulaşıyor.