Ferai Tınç: Veto muamması

Yunanistan vetoyu kaldırıyor mu kaldırmıyor mu? Bu sorunun net bir yanıtı yok. Olayın bütünü hakkında tam bir bilgi sahibi olmadan ve duygusal ‘‘tsunomiler’’e kapılmadan önce, diplomatik sözlerin arkasındaki gerçeği anlamaya çalışalım.

Yunanistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Yannos Kranidiotis, geçtiğimiz pazar akşamı Atina'da Astir Otel'de yaptığımız görüşmede ‘‘Veto'yu kaldıracağız’’ demedi. Ama ‘‘kaldırmayacağız’’ yanıtını da vermedi.

Kranidiotis, ‘‘Önce Avrupa Komisyonu'nun önümüze koyacağı formüle bakacağız. Depremde kullanılması koşuluyla mali protokol de olsa Türkiye'ye yardıma karşı çıkmayacağız’’ dedi.

Yunanlı Bakanı'nın önceki gün Brüksel'deki temaslarından sonra ise durum biraz daha netleşti.

Çünkü Komisyonu'nun formülü ortaya çıktı.

Kranidiotis, muhalefetin ağzını kapatacak sözleri iç rahatlığıyla edebildi, ‘‘vetoyu kaldırmıyoruz’’ dedi. Ama bir cümle daha ekledi: ‘‘Vetonun da şüphesiz sınırları var.’’

* * *

KRANİDİOTİS'in sınırlardan söz etmesi aslında ‘‘vetonun kısmen kalkması, kısmen de kalması’’ anlamına geliyor.

Bu sınırları anlayabilmek için Komisyon'nun önerisini bilmek gerekiyor. Hükümet yanlısı Ethnos Gazetesi'nin dünkü haberinde Komisyon'un yardım formülü şu şekilde açıklanıyor:

. 135 milyon Euro Avrupa Kalkınma Fonu'ndan. Bu paranın serbest bırakılabilmesi için oy çokluğu yeterli. Burada Yunan vetosu zaten söz konusu değil.

. 15 milyon Euro, Türkiye ile AB arasındaki yakınlaşma stratejisi için öngörülen miktar. Bunun üzerindeki Yunan vetosu kalkacak.

. 750 milyon Euro, Avrupa Yatırım Bankası'ndan Türkiye'ye aktarılması gereken ancak Yunan vetosu nedeniyle aktarılamayan miktar. 1995'te Ortaklık Konseyi sırasında Gümrük Birliği Anlaşması'ndan ayrı bir paket olarak hazırlanmış ve alt yapı yatırımlarında kullanılmak üzere Türkiye'ye verilmesi öngörülmüştü. Yunanistan'ın buradaki vetosunu da kaldırabileceği anlaşılıyor.

. MEDA ve ECHO fonları. Küçük miktarları kapsayan bu fonların da serbest bırakılması bekleniyor.

Gümrük Birliği çerçevesindeki 375 milyon Euro'luk miktar üzerindeki Yunan vetosu ise kalkmıyor. Bu fonda da zaten para yok.

* * *

BU tablo şunu gösteriyor.

Avrupa Birliği, Türkiye'nin hakkı olduğu halde düne kadar verilmeyen yardımları şimdi, deprem sonrası serbest bırakarak ‘‘alicenaplık’’ yapma fırsatını yakalıyor.

Yunanistan, vetosunu kısmen kaldırarak AB'ye bu olanağı sağlıyor.

Kısmen de kaldırmayarak, Türkiye'nin AB adaylığı önündeki siyasi koşullarının sürdüğünü gösteriyor. Simitis Hükümeti, muhalefetin tepkisi karşısında kendisini riske atmamış oluyor.

Ve Atina ile Brüksel arasında bugünlerde yaşanan veto pazarlıklarının AB'nin ‘‘iç işi’’ olduğu zaman geçtikçe daha iyi anlaşılıyor.