Ermenistan açılımı tehlikeye girdi

Ama karar, süreci olumlu etkilemedi, tersine ciddi bir kriz yarattı.�

Gerekçeli kararda iki ülke arasındaki yakınlaşma sürecinde atılacak her adımın Ermenistan Anayasası ve Bağımsızlık bildirgesinin 11. maddesine uygun olması gerekiyor.

Dolayısıyla bu protokollerin uygulanması sürecinde Ermenistan Cumhuriyeti, soykırım iddiasının uluslararası toplum tarafından tanınması için üstlendiği sorumluluğun dışına çıkamaz. 11. madde böyle öngörüyor. �

Ayrıca protokollerin var olan sorunları gidermeyeceği, bunların çözümü için ikili antlaşmalar gerektiği belirtiliyor. Sınır sorununun devam ettiğini hatırlatıyor.

Anayasa Mahkemesi, “evet bu protokolleri onaylayabilirsiniz, uygulayabilirsiniz, ama benim gösterdiğim doğrultuda” diyor.�

Bunların yanı sıra, üçüncü ülkelerin bu sürece hiçbir biçimde müdahale edemeyecekleri notu da düşülüyor. Böylece, Karabağ meselesinin protokoller ile ilişkilendirilemeyeceğine hukuki bir kulp da takılmış oluyor.�

Ankara, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla 18 Ocak’ta kararla ilgili açıklama yaptı ve gerekçeli kararın protokolleri uygulanamaz hale getirdiğini söyledi.

Hafta içinde konuyla ilgili bilgi veren Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey yetkililerine göre karar, Ermenistan ile yürütülen görüşmelerin çerçevesine, protokolün lafzına ve ruhuna aykırı.

Bu gelişme üzerine Washington ve İsviçre devreye girdi.

Ankara’ya Ermenistan ile doğrudan temasa geçmeden önce karşılıklı görüşme teklifinde bulunuldu. �

Protokoller nedeniyle hem diaspora hem de ülke içindeki muhalefetin hedefi haline gelen Sarkisyan Yönetimi’ne yapılacak doğrudan bir başvurunun gerilmiş olan ipleri tamamen kopartacağı uyarısında bulunuldu.�

Önümüzdeki günlerde Dışişleri Bakanlığı’ndan temsilciler İsviçre ve ABD’ye gidecekler. Orada Ermenistan Anayasa Mahkemesi kararının protokollerin ruhunu etkilemeyeceği söylenecek kendilerine. Zaten karardan sonraki açıklamalar da aynı yöndeydi.�

Ama Ankara’nın, Anayasa Mahkemesi kararının protokollerin uygulanmasını engellemeyeceğine ilişkin yazılı güvence istediğini öğrendik. Şimdi bu ziyaretlerde, Ankara’nın istediği güvencelerin verilmesi bekleniyor.

TAM bu tartışma sürerken son olarak Sarkisyan, Anayasa Mahkemesi kararı ile birlikte kendisine protokollerdeki imzasını geri çekme hakkı veren bir tasarıyı da Meclis’e yolladığını açıkladı.

Bu gelişmelerden anlaşıldığı kadarıyla Ermenistan Devlet Başkanı da bu protokollere başından beri karşı olan muhalefete direnemiyor artık.�

Ermenistan’daki muhalefet ve diaspora eğer Türkiye adım atmazsa, Obama’nın 24 Nisan konuşmasında “soykırım” sözcüğünü telaffuz etmesi için güçlü bir gerekçeye sahip olacak. Bütün çaba bu.   �

Karabağ konusu Erivan’da protokollere ne kadar direnç uyandırdıysa, Anayasa kararları da Ankara’da açılımı o kadar imkansızlaştırıyor.

Gelinen noktada, her iki taraf da birbirlerini işaret ederek, protokollerin siyasi sorumluluğundan kurtulmaya çalışacakları izlenimi veriyor bana.