İzdiham herkesi bulabilir! O anlarda neler yapılabilir? 'Bir şeyi düşürürseniz almaya çalışmayın'
Güncelleme Tarihi:
Son yıllarda sayısında artış yaşanan izdiham faciaları son olarak Güney Kore'nin başkenti Seul’da yaşandı ve 154 kişi hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı. Benzer faciaların nüfusu hızla artan kentlerde de yaşanabileceği ihtimali akıllara geliyor. Peki ama izdiham riskinden kaçmak mümkün mü? Kişi risk altında olduğunu fark edebilir mi? Böyle bir durumda hangi yöntemler hayatta kalma ihtimalini artırabilir? Uzmanlar anlatıyor...
Güney Kore'nin başkenti Seul’deki Cadılar Bayramı kutlamaları sırasında dar bir sokakta yaşanan izdihamda 154 kişi hayatını kaybetti. Son zamanlarda izdiham facialarının sayısında artış gözleniyor.
Sırasıyla İsrail, Amerika, Endonezya ve son olarak Güney Kore’de yaşanan olaylarda yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Özellikle büyük kentlerde yaşanan nüfus artışları, pandemi sonrası kalabalık etkinliklere olan özlem gibi faktörler benzer facialarla karşı karşıya kalınma risklerini artırıyor.
Seul’deki felaket nasıl oldu? Bu izdihamlar neden oluyor?Son yaşanan olayın ardından uzmanlar; kalabalık partiler, konserler, spor veya açık hava sokak etkinlikleri ile ilgili uyarılarda bulundu, olası facialarda ne gibi önlemler alınması gerektiğini anlattı.
‘NE KADAR GÜÇLÜ OLDUĞUNUZUN BİR ÖNEMİ YOK, DÜŞERSENİZ HER ŞEY BİTER!’
İngiltere’deki Keele Üniversitesi'nde kitle davranışları konusunda çalışmaları bulunan sosyal psikoloji profesörü Clifford Stott, insanların bu tür olayların nadir yaşanacağını düşündüğünü ve olası durumlara karşı hazırlık yapmadıklarını belirtti.
Peki ama nasıl bir hazırlık yapmamız gerekiyor? Kalabalık ortamlarda güvende kalmanıza yardımcı olabilecek basit stratejiler olduğunu söylen güvenlik uzmanı Paul Wertheimer, “Böyle durumlarda ne kadar uzun veya güçlü olduğunuzun bir önemi yok. Ayağınızın takılmasıyla kontrolünüzü kaybedebilirsiniz ve her şey biter” ifadesini kullandı.
Gözden Kaçmasın
ETKİNLİĞİN YAPILACAĞI MEKÂNI ÖNCEDEN TARAYIN
“Çoğu kalabalık organizasyonda güvenlik plânı yapılmaktadır. Bu nedenle, plânlı organizasyonlar güvenlik açısından daha rahat olur” diyen Wertheimer, açık hava etkinliklerinin her an tehlikeli olabileceğini söyledi.
Seul’de yaşanan felaketin ardından, “İnsanlar panikledikleri için ölmez, öldükleri için panikler” tespitiyle dikkat çeken Suffolk Üniversitesi profesörlerinden G. Keith Still, kalabalık etkinliklerde gençlerin kendilerini nasıl güvene alınacağını aktardı:
“Ne tür bir etkinliğe gittiğinizi önceden bilmeniz gerek. Kalabalık, panik ve korkuyla merdivenlere yönelir. Sıkışabileceğiniz merdiven ve duvar gibi tehlikeli noktalardan uzak durmalısınız.”
ETKİNLİĞİN ORGANİZASYON PLÂNINA DİKKAT EDİN!
Etkinliğin kötü organize edilip edilmediğinin önceden fark edilmesinin oldukça önemli olduğuna değinen Still, örneğin güvenlik ve bilet kontrol sürecindeki dağınıklık ve karışıklığın etkinlik açısından önemli ipuçları sunduğunu belirtti.
“Organizasyonel dağınıklıklar etkinliğin geri kalanı için bir ipucu niteliğindedir. Girişte karmaşayla karşılaştığınız durumda, etkinlik alanındaki görevlilerin kalabalığı doğru yönlendiremeyeceğini unutmamanız gerekiyor” diyen profesör Still, bu noktada tetikte olunması gerektiğini söyledi ve ekledi:
“Eğer kaotik bir durum olduğunu seziyorsanız o andan itibaren kalabalığın yoğun olduğu bölgelerden uzak durmaya çalışmalısınız. Bu kalabalığın en arkasında kalmak anlamına gelse bile hayatınızı kurtaracaktır.”
MEKÂN ÇIKIŞLARINI ÖNCEDEN KEŞFEDİN
Güvenlik uzmanı Paul Wertheimer ise çıkışların önceden tespit edilmesinin hayat kurtaracağı görüşünde. “Mekânda ilerlerken, çıkışlara veya tuvalete yakın olmakta fayda var. Bu nedenle öncelikle bu alanların tespit edilmesi çok önemli” diyen Wertheimer, bu yollar yardımıyla tahliye olmanın daha kolay olacağını söyledi.
ABD’nin Northwestern Üniversitesi’ne bağlı Afet Yönetimi ve Acil Durum Hazırlık direktörü Dr. George Chiampas, öncesinde çıkış alanlarının tespit edilmemesi gibi durumlarda yaşanan panik ve kargaşa nedeniyle tahliye noktalarının tespit edilemeyeceği konusunda uyardı.
İŞLERİN TEHLİKELİ BİR HÂL ALIP ALMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Kalabalığın tehlikeli bir şekilde yoğunlaştığını gösteren uyarı işaretlerine dikkat etmek çok önemli. Wertheimer, kalabalık nedeniyle çevredeki insanlar tarafından itilme yaşandığında tehlikenin başladığını anlayabileceğimizi vurguladı ve şunları söyledi:
“Böylesi durumlarda etrafınıza bakmalı ve durumu yöneten güvenlik görevlilerinin olup olmadığını tespit etmelisiniz. Etrafta hiçbir güvenlik görevlisi yoksa, içinde bulunduğunuz durumun kısa zamanda tehlikeli bir hâl alacağını bilmeniz gerekiyor.”
Florida Üniversitesi kitle yönetimi uzmanı profesörü Gil Fried ise “Çevrenizde bir yığılma olduğunu fark ettiğinizde hızlıca farklı bir alana geçmeye çalışmalısınız” dedi. Ayrıca Fried, sahne önünde olmanın tehlikelerine değinerek, arkalarda durmanın daha güvenli olduğunu ekledi.
‘İlla duvara toslayıp göreceğim’İZDİHAMIN BAŞLADIĞI DURUMDA NE YAPMAK GEREKİYOR?
Böylesi durumlarda vücut pozisyonun ve duruşun oldukça önemli olduğunu belirten Wertheimer, “Aynen bir boksör gibi kollarınızı göğsünüzün önünde tutmanız önünüzdeki kişiyle aranızda bir boşluk bırakmanızı sağlayacaktır” dedi.
Aynı şekilde bir boksör gibi ayak duruşlarının da ayarlanması gerektiğini söyleyen Wertheimer şunları ekledi:
“Ayağınızı diğerinin önünde tuttuğunuzda duruşunuzu dengelemiş olursunuz. Üzerinize ağırlıklarını veren insanlardan gelen baskıyı bu sayede yok edebilirsiniz. Ayrıca dizlerinizi esnek tutmalısınız. Bunu yaparsanız vücudunuz esner ve kolaylıkla hareket edebilirsiniz.”
BİR ŞEYİ DÜŞÜRÜRSENİZ, ALMAYA ÇALIŞMAYIN!
Yaşanan izdihamlarda önceliğiniz o alandan kurtulabilmek olmalı. Böyle anlarda telefonlarını yere düşürenler yere eğilme refleksi gösterebiliyor.
Wertheimer, kalabalık arasında kalındığında kişisel eşyaların yere düşebileceğini ama kesinlikle yere eğilmemek gerektiğini söyledi. Bu olduğu takdirde ise ayağa kalkmanın imkansıza yakın olacağını ekledi.
KESİNLİKLE ÇIĞLIK ATMAYIN!
Wertheimer, doğru nefes alıp vermenin çok önemli olduğunu ve vücuttaki oksijenin korunması gerektiğini belirtti. Bu anlarda çığlık atılmaması gerektiğini belirten güvenlik uzmanı, kalabalık bir kitle içinde bağırmanın yorucu ve boşuna bir uğraş olduğunu söyledi.
Ayrıca kalabalığın içinde sıcaklığın bunaltıcı olacağına dikkat çeken Wertheimer, temiz hava alabilmek için başın olabildiğince yukarda tutulması gerektiğini ifade etti.
DÜŞERSENİZ SOL TARAFINIZA YATMAYA ÇALIŞIN!
İzdihamın yaşandığı alanda düşmek başa gelebilecek en korkunç şey gibi görünse de Wertheimer, bu noktada da alınabilecek önlemler olduğunu belirtti. Güvenlik uzmanı, “Eğer düşerseniz mutlaka kalbinizi ve ciğerlerinizi korumak için sol tarafınıza yatmaya çalışın. Yüzüstü veya sırt üstü düştüyseniz göğsünüzün ezilme riski var” dedi.
KALABALIĞIN İÇİNDEN ÇIKMAK İÇİN ÇAPRAZ HAREKET EDİN
Northwestern Üniversitesi’ne bağlı Afet Yönetimi ve Acil Durum Hazırlık bölümü, kitlenin hareketi durduğu anda kalabalığın kenarına doğru çapraz olarak çıkılması önerisinde bulundu. Kurum uzmanları özellikle, kilit hale gelen kalabalığın gücüne karşı koyulmaması konusunda uyardı.
Bu anda çıkış stratejisi yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, en kötü durum senaryosu için sakin olmaya ve çevrede yaşananları gözlemleyerek bir çıkış plânı yapmak gerektiği konusunda uyardı.