Vicdani duruş(ma)

Heyeti, insanın farklı yüzlerinden, postlarından oluşur.
Gelişmekte olan toplumlarda hukuk ile vicdanın arasındaki mesafe açılabilir.
Vicdan yaralanır, kanar, sızlar bazen...
Toplumun, insanın “iç mahkemeleri”ndeki duruşmalar bu nedenle büyük önem taşır.
Vicdan kuvvetliyse, o dünyanın hakimine otorite işlemez.

* * *

Vicdan ille de bir stil gerektirmez ama hakikaten vicdanlı olmak, insana stil kazandırır.
Alkolün vicdanla öyle ya da böyle bir meselesi, hasbihali vardır. Meşrebe göre vicdanı ya da azabını kuvvetlendirebilir.
Hem, vicdan uyuşması diye bir şey de vardır, değil mi?

* * *

Eğer arkadaş, eş-dostla bir zamandır ne(ler)den konuşsak konu vicdana geliyorsa, vardır bir mesele.
Belki yokluğu, ihtiyacıdır çenemizi yoran.
Vicdan, sohbet, siyaset deyince, kadim, soy arkadaşım Gürbüz Özaltınlı’nın “Ütopya ve Vicdan” yazısına değinmemek olmaz:
“Daha iyi bir toplumsal düzen için yapılacak siyasetin vicdana ihtiyacı vardır. Vicdan bugüne; bugünün somut sorunlarına dayanır. Şimdi, hemen burada, ertelemesiz çözüm talep eder. Vicdan, haklara araçsal yaklaşmaz. İlkesel yaklaşır.
Vicdan seçkinci değildir. Küçümsemez. İnsanların ne istedikleriyle hakiki bir ilişkisi vardır. O isteklerinden hareketle, onlara başka ‘daha üst’ bir bilinç ‘aşılamaya’ kalkmaz. Vicdan demokrattır.
İyi bir vicdan için ‘yüksek bir ütopyaya’ sahip olmak şart değildir. Evrensel değerlere yaslanan bir ahlak yeterli olabilir.
Vicdan ve ahlak asla kimilerinin sandığı kadar göreli bir kavram değildir. Elbette hepimiz zamana ve koşullara göre değerlerin farklılaştığını, ‘makbul’ ahlak ve vicdanın içeriklerinin değiştiğini biliriz. Ancak, her zaman toplumun büyük çoğunluğunu kapsayan bir zihinsel zeminin varlığından da haberdarızdır. Hırsızlık, yalan, kibir, güçlünün güçsüzü ezmesi, ikiyüzlülük, çıkarlarına göre çelişik standartlara başvurmak, sözünde durmamak...”

* * *

Eğer 7 ölümcül günah misali, 7 hayati sevabı ya da insanı “insan” yapan 7 hali saymaya, sıralamaya kalksak... Yedisi de bir biçimde vicdana tekabül edecektir.
Ve Türkiye’deki en büyük imtihanını, “öteki”nin karşısında verecektir.