Agora sohbeti

SEVGİLİ Yılmaz Özdil telefon etti. “Hadi ağabey, güzel bir Agora haberi yapalım” dedi. “Okey” dedim, kalkıp Konak Belediyesi Basın Müdürü Işık Teoman’ın yanına geldim. Az sonra İstanbul’dan gelen Star TV Haber ekibiyle kucaklaştık. Basmane üstünden, ara yollardan doğru Agora’ya..
Sedat Kılıç, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü mezunu. Haber kameramanı olarak görev yapıyor. Keskin bir gözü var, titiz görüntü çekiyor.
Lokman Dağ ise muhabir.. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-TV Bölümü mezunu. Doğan Haber Ajansı İzmir Bürosu’nda başarılı muhabirlikten sonra İstanbul’a gitmiş. Kadifekaleli zımba gibi bir genç. Ailesi, hala tepede yaşıyor.
Agora’da uzun bir çalışma yaptık. Agora tarihini anlattım. Daha sonra Başkan Aziz Kocaoğlu da konuştu. Bir kaç gün sonra Star TV Ana Haber’de Nazlı Öztarhan’ın sunduğu programda çok başarılı Agora belgeseli yayınlandı. Ne kadar çok kişi izlemiş programımızı. Türkiye’nin dört köşesinden aradılar (Lokmancığım, Çeşme’den Berber Bülent de izlemiş, sana çok selamı var.)
MAHKUMLAR KAZDI
Agora’yı çocuk yaşımda anamdan dinlerdim. 1950’lerde öğrencilerini tarih gezilerine çıkarır, Agora’ya özel önem verirdi. Oraya gittiğimizde bana, “Dedenin talebelerinin ortaya çıkardığı Agora’yı hadi adımla bakalım” deyip saçlarımı okşardı.
Hikaye kısaca şöyle.. Agora kazılarını 1932’de İzmir Müzesi Müdürü Arkeolog Selahattin Kantar başlattı. Kazılar, ilk dönemlerde İzmir Valisi Kazım Dirik Paşa’nın tahsis ettiği mahkumlarla yürütüldü. Sabah kamyonlarla hapishaneden zincirli alınan mahkumlar kazı yerinde zincirsiz çalıştıktan sonra, yine zincirlenip hapishaneye iade ediliyordu.
Ancak bir öğle yemeği molasında tüm mahkumlar Kadifekale yönünde kaçıp, sırra karıştı. Vali, kazılara mahkum vermeyi yasakladı. Agora’nın yanında Misakı Milli İlkokulu vardı ve dedem Hilmi Dölek oranın başöğretmeniydi. Bir gün dedem, okuldaki makam odasında üzüntüsünü belirten Selahattin Kantar’ı sakinleştirdi ve son sınıflara götürüp, “Arka sıralardaki babayiğitler senindir” dedi.
AGORA KAZILARI
Böylece mahkumlarla başlayan Agora kazıları, dedemin Misakı Milli Okulu öğrencisi iri kıyım, fırıncı, hamal yardımcısı, bekçi çocuğu, manav yamağı, işçi çocuklarıyla devam etti. Bu aile hatıramız yüzünden ben de Agora’ya çok bağlandım.
Agora, Namazgah semtinin tam ortasındadır. Yani İzmir’in göbeğidir. Kazılar tamamlanıp tam olarak ortaya çıktığında, İzmir’in benzersiz tarihi mirası karşısında gözlerimiz kamaşacaktır. Şimdiden okullar ve dernekler olarak Agora’yı gezerseniz şaşırıp kalacaksınız, hala orayı görmemiş yüz binlerce İzmirli vardır.
Kent merkezindeki dünyanın en büyük Agorası, İzmir’de M.Ö.133 ile M.S. 395 arasında hüküm süren Roma İmparatorluğu’nun en görkemli yapısıdır. Bir resmi açık hava pazarıdır. İçinde ayağa kaldırılmaya çalışılan bazilikası, stoaları, meclisi, mahkeme salonları ile büyük bir kent hazinesidir. M.S. 178 yılında depremle yıkılmış, söylevci Aristides’in gayretleriyle Roma İmparatoru Marcus Aurelius tarafından yeniden inşa edilmiştir. Bunun üzerine İzmirliler, imparatorun karısı Küçük Faustina’nın maskını batı kapısı kemeri üzerine yerleştirdi, hala orada durur.
Agora şimdilerde D.E.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Akın Ersoy ve kazı ekibi tarafından titizlikle kazılıyor. Mozaikler, grafitiler, taşınabilir güneş saati, Aşk Tanrısı Eros başı bulundu, kent meclisi gözler önüne serildi, geçtiğimiz ay antik hamam da ortaya çıkarıldı.. Akın Hocamıza çok başarılar diliyorum..Kamulaştırmalarla çevreyi temizleyen ve kazıları destekleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi, Agora ve çevresini “Arkeoloji ve Tarih Parkı” olarak düzenlemek istemekte.. Haydi İzmirliler, Agora’yı gezelim..
Teşekkürler Star Televizyonu.. Teşekkürler sevgili Yılmaz Özdil.. İzmir, seni çok seviyor.. Kendine dikkat et!..

İkisi de Ege Üniversitesi mezunu  Star TV İstanbul Haber Muhabiri Lokman Dağ ile Haber Kameramanı Sedat Kılıç, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezun olmuş. İzmir Agora’sını tüm Türkiye’ye tanıttılar.

Lokman Dağ, Kadifekale çocuğu
Lokman Dağ’ın yanında Agora meclis kalıntıları, daha arkada ise ailesinin oturduğu Kadifekale görülmekte. Kadifekale-Agora arasında büyüyen Lokman, çekim esnasında çok sevinçliydi.