Pahalılık ve oyun teorisi

Ülkemizde gıda fiyatları da halkın canına tak etti. Her kafadan bir ses çıkıyor. Halbuki üniversitelerin görevi, öncelikle bunu çoktan bilimsel araştırıp halka duyurmak ama nedense yapmıyorlar. Fahiş artışın sebebi nedir? Üretici mi, aracı mı, zincir marketler mi? Tarladan sofraya uzanan zincirde fiyatların artmasının nedeni ne? Nihayet devlet konuya el attı. Takip ve kontrol mekanizması kurdu. Anormal fiyat artışları takip edilecek. Almanya’daki dostlarla telefonla konuşurken gıda fiyatlarını sorduk. Salgına rağmen yüzde 2-3’ü geçmemiş. Mesela zeytinyağı. Nakliyatı da dikkate alırsak zeytinyağı fiyatı neredeyse aynı. Biz en fazla zeytini, yağını üreten ülkeyiz. Almanya’da zeytin ağacı mı var?

AKIL OYUNLARI

Almanya’daki dostumuz telefonda ‘Akıl Oyunları’nı hatırlattı. Baktık, fiyat artışları bize 2015’te üzücü bir trafik kazası sonucu hayatını kaybeden, Nobel ödüllü matematikçi John Nash’i hatırlattı. Nash’in hayatını anlatan ‘Akıl Oyunları’ filmine de konu olan ünlü ‘oyun teorisi’ ile sadece matematikte değil hayatın birçok noktasında çığır açmıştı. Detaya girmeye gerek yok. Klasik ekonomide rekabet her zaman tüketici lehinedir, rekabet artıkça fiyatlar düşer. Ama rekabetin yönetilmesi oyun teorisinin iyi okunmasına bağlıdır. “Herkes kendisi için en iyi olanı yaparsa en iyi sonuca ulaşır” denilir. Ancak Nash durumun hiç de öyle olmadığını anlatır. Nash “En iyi sonuca ulaşmak için bireylerin hem kendisi hem de herkes için en iyiyi yapması gereklidir” der, ‘denge’nin böyle bulunacağını gösterir. 

Bu bize neyi gösteriyor? Tüketiciler uygun fiyat peşinde koşsa bile diğer oyuncular, yani zincir marketlerin stratejileri sabit kaldığında denge değişmez. Strateji değiştiren oyuncu, kendi durumunu tek taraflı olarak iyileştiremez. Adam Smith’in “Gruptaki herkes kendisi için en iyi olanı yaparsa en iyi sonuca ulaşılacaktır” teorisi çoktan geçerliliğini kaybetti. Yani halk uygun fiyatlı gıda peşinde koşarken, zincirlerin kârlarını artırmak istemeleri “Bir oyuncunun kaybı diğerinin kazancıdır” fikrine hizmet eder ki bu sorunu çözmez. Bizden söylemesi...

GÜNÜN SÖZÜ

“‘BÜTÜN renkler hızla kirleniyordu, birinciliği beyaza verdiler’ diyor şair. Son dönemlerde demokrasinin bütün renkleri siliniyor ama birincilik ‘milli irade’nin!” Hayati ÖZKAN

CHP’DE KADRO HAREKETİ

CHP Ulusal Birlik Kadro Hareketi adına açıklama yapan Deniz Baykal ekibinden Şahin Mengü, Yılmaz Ateş ve akademisyen Suay Karaman “kuruluş ilkelerinden sapan CHP’nin Türkiye’ye zarar verdiğini” belirttiler. Uyarıda “Ayrımsız, ulusumuzun bütün bireylerini, kendi üzerlerine düşen görevi yapmaya davet ediyoruz” çağrısında bulundular.

Açıklamada “Bölgemiz emperyalist güçlerin birbirlerine üstünlük sağlama alanına dönüşmüştür. Güç savaşlarının ülkemize zarar vermesini önlemek, Atatürk’ün tanımlamasıyla iç cephemizi, ulusal birliğimizi güçlendirmekten geçmektedir. Kuruluş felsefesiyle bütünleşen CHP, Türkiye’nin ulusal birlik ve bütünlüğünün de güvencesi olmaya devam edecektir” deniliyor.

11 siyasi parti ‘vatandaşlık temel geliri–VTG’ konusunu tartıştı
KÜÇÜK PARTİLER KIPIR KIPIR

“CUMHURİYETİMİZİN kuruluş yıllarında olduğu gibi, çağı yakalayan ve öncü çözümlerle ilerlemeliyiz” ifadesi ile yaklaşımlarını ortaya koyan ‘Vatandaşlık Temel Geliri–Türkiye’ hareketinin sözcüsü Dr. Ali Mutlu Köylüoğlu, “Vatandaşlık temel geliri konusunu çok ama çok önemsiyoruz ve vatandaşlarımızın, ülkemizin ve ülkemiz ekonomisinin mevcut ve yaklaşan problemlerine çözüm olabilecek karakter, kabiliyet ve kudrette olduğunu düşünüyoruz, görüyoruz. Bu çerçevede, ülkemizde en geniş anlamda tartışılması ve hayata geçmesi için de çaba içindeyiz” dedi.

Yaklaşık 6 yıldır bu konuda çalışan ve yüzlerce toplantı yapmış olan ‘VTG-Türkiye’ hareketi, bu sefer Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nda kayıtlı tüm siyasi partileri bir toplantıya davet etti. Türkiye’de kayıtlı 104 parti var; bunların 80 kadarına ulaşılamadı, 11’i geldi, 5’i de mazeret bildirdi. Katılan partiler ve isimler şöyle:

Bağımsız Cumhuriyet Partisi (Müge Gülses), Demokrat Parti (Bülent Şahinalp), Doğru Parti (Meriç Köyatası), Emek Partisi (Sedat Başkavak), Gelecek Partisi (Kerim Rota), Halkların Demokratik Partisi (Garo Paylan), Kadın Partisi (Benal Yazgan), Liberal Demokrat Parti (Kaan Alper), Sol Parti (Hayri Kozanoğlu), Yenilik Partisi (Anıl Geçen),  Yeşiller ve Sol Gelecek (Fahrettin Filiz).

Vatandaşlık Temel Geliri Araştırma Geliştirme Kültür ve Yayma Derneği adına Ali Mutlu Köylüoğlu moderatörlüğünde yapılan üç saatlik toplantıda ortak düşüncenin “Bir şeyler yapmalı” noktasında düğümlenmesi dikkat çekti.

BİLİYOR MUSUNUZ?

İSTANBUL Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan’ın önümüzdeki günlerde Meclis gündemine yeniden gelmesi beklenen hayvan hakları yasasına ilişkin hayvanların mal değil can olarak değerlendirilmesi, şiddete karşı caydırıcı cezalar getirilmesi, hayvanlara karşı işlenen suçların Kabahatler Kanunu kapsamından çıkarılıp TCK kapsamında değerlendirilerek hapisle cezalandırılmasını istediklerini söylediğini...

TGC’nin İpekçi’nin 42. ölüm yıldönümünde yaptığı açıklamada “İpekçi cinayetinde tetiği çektiren karanlık güçlerin hâlâ ortaya çıkarılmamış olması ve faili meçhul cinayetlerin aydınlatılamaması günümüzde de gazetecilere yönelen tehditlerin, saldırıların sürmesinde önemli rol oynamaktadır” dediğini...

CHP Tekirdağ İl Başkanı Şener Zeynel Saygın ile Süleymanpaşa ilçe başkanı Aycan Gündüz’ün, AKP Tekirdağ İl Başkanı Mestan Özcan’ın MEB’in basılı karne verilmeyip dijital karne verilmesi kararını hiçe sayarak öğrencileri tek tek evlerinde ziyaret edip karne dağıtması nedeniyle savcılığa suç duyurusunda bulunduğunu...

HATAY milletvekili Serkan Topal’ın, pandemi mücadelesinde aralıksız çalışan tüm sağlık personeline iş riski tazminatı ödenmesi için kanun teklifi verdiğini...