Batı Putin'e "Yanlış Yoldasın" Dedi

182 ülkenin, 142 liderin katıldığı zirvenin asıl gündemi ise malum iklim değil, Suriye'ydi. Herkesin gözü ise özellikle Türkiye-Rusya gerilimindeydi.

*

Pazartesi günü Erdoğan'ın programı gece bitene kadar hepimiz aynı şeyi bekledik: Erdoğan ve Rus lider Putin görüşecek mi, görüşmeyecek mi? Görüşme olmadığını öğrenince bu sefer gözler Erdoğan'ın dün sabah Başkan Obama'yla yapacağı toplantıya çevrildi.

Bakalım Obama Erdoğan ve Putin'e nasıl bir çağrıda bulunacak? Türkiye ve ABD Suriye'ye yönelik ne kararlar alacak? Diye merak ederken, zirvenin koridorlarında üst düzey bir yetkiliyle konuşma fırsatı yakaladık. Ve perde arkasında olan biten birçok önemli gelişmeyi ondan öğrendik.

Putin'den Özür

Yetkili Erdoğan'ın Putin'le görüşmesini talep ettiklerini, ancak çok üstelemediklerini söyleyerek başladı söze.

Düşürülen Rus uçağının ilk kez sınır ihlalinde bulunmadığını zaten biliyoruz. Yetkili ilk ihlalin geçtiğimiz yıl Samsun'da 15 dakika kadar sürdüğünü, 2. ihlalin de 3 ve 4 Ekim tarihlerinde meydana geldiğini anlattı. Bu ihlalden sonra Putin Erdoğan'ı arayarak bizzat özür dilemiş.

3. ihlal ise 29 Ekim'de olmuş. Geçen haftaki son ihlalin olduğu gün de iki tarafın askerlerinin iki kez görüştüğünü ekledi.

Bununla birlikte 5 Ekim'de Akdeniz'deki Rus savaş gemisinin bir Türk F16'sının radarını kilitlediğini de ilk kez paylaştı. Ankara buna kuvvetli tepki göstermiş.

"Rusya ile Koordinasyon Var"

Yetkili Rusya ile şu anda "koordinasyon var, işbirliği yok" diyerek askerlerin temas halinde olduğuna dikkat çekti. Ölen Rus pilotun cenazesinin alınması ve Rusya'ya teslim edilmesi talimatını da bizzat Erdoğan vermiş.

Bununla birlikte Rusya'nın askeri bir karşılık vermesinin ihtimal dahilinde olduğunu söyledi. Ve ekledi: "Ancak o zaman tablo tamamen değişir."

Buna karşın Rusya'nın Türkiye'ye karşı aldığı yaptırım kararlarının henüz enerji, nükleer santral ve Türk Akımı gibi uzun vadeli ve derin işbirliği gerektiren alanlara uzanmadığını özellikle vurguladı. Yaptığım diğer görüşmelerden de edindiğim izlenim: Ankara'da ilişkilerin 3-4 ay gibi bir süre içinde normale dönmesi bekleniyor.

*

Dün akşam Erdoğan Paris'ten Katar'a geçerken uçakta sorularımızı yanıtlarken, Rusya'nın tepkisini "duygusallıkla oluşturulmuş bir strateji" diye niteledi. Bu yüzden de gelen açıklamalara ve tepkilere temkinli yaklaştığını söyledi. Erdoğan'a "peki kullandıkları dilin değişmesini bekliyor musunuz" diye sorduğumda, "bekliyoruz" yanıtını vermesi önemli.

Bugün gazetemizde gördüğünüz açıklamalarında da, Putin'e daha önceki görüşmelerinde sınır ihlallerinden ve tacizlerden bahsettiğini, Putin'in ise "bunlardan haberim yok" dediğini özellikle vurguladı.

Türkiye-ABD Operasyonu Geliyor

Gelelim üst düzey yetkilinin paylaştığı Suriye ile ilgili gelişmelere. Ne zamandır Türkiye ve ABD'nin Azez-Cerablus hattına yapması beklenen ortak operasyonun çok yakında gerçekleşeceğini söyledi. Sözkonusu olan sayılı günler.

Yetkiliye göre Obama şu anda uçuşa yasak bölge ve güvenli bölge gibi sınırları belirlenmiş bir bölgenin kurulmasına karşı. Ancak fiili olarak ortaya çıkacak bir oluşuma, yani Azez-Cerablus hattının IŞİD'den temizlenmesine olumlu yaklaşıyor.

Yetkili Rusya'nın Suriye'deki hedeflerine de dikkat çekti. Asıl amacının Lazkiye'deki hava üssünü ve Esad'ı savunmanın ötesinde, İdlib ve Cisr eş-Şugur arasındaki hattı tahkim etmek olduğunu vurguladı. Ve bunun için de PYD ve silahlı kolu YPG'yi kullandığını söyledi.

*

Ankara Viyana sürecinden ise çok umutlu değil. İlk başta sadece ABD, Rusya, Türkiye ve Suudi Arabistan arasında başlayan görüşmelerin 20 ülkeye kadar genişlemesi, görüş ayrılıklarını arttırdı. Özellikle de Rusya ve İran, Esad konusunda taviz vermiyor. Bu da Suriye için siyasi çözüm umudunu azaltıyor.

Son olarak yetkili, Fransa ve Almanya liderleri Hollande ve Merkel'in Erdoğan'la başbaşa görüşmelerinde Putin'in tepkisinin iç kamuoyuna dönük olduğunu ve Putin'e yanlış yaptığını söylediklerini paylaştı.

Erdoğan'ın Katar yolunda vurguladığı şu mesajı da, resmi tamamladı: "Obama, Merkel, Hollande; hepsi Putin'e diplomasi yoluyla çözüm çağrısı yaptılar. Türkiye de diplomatik yolla çözümden yana."