Soyu tükenen bir lezzet
Mavi yengecin soyunun tükenmek üzere olduğuna şaşırmamak lazım. Kendi ülkemizin kaynaklarını sanki düşman bir ülke gibi kısa vadeli kar uğruna yağma etmekte üstümüze yok.
Birkaç hafta önce 2017’den belleğimde kalan tek kabuklunun mavi yengeç olduğunu yazmıştım. Ülke olarak çok zayıf kaldığımız bir kategori olduğunu da özellikle vurgulayıp, Bodrum’daki Orfoz’un genelde başarılı olduğunu ama geçen sene oraya gitmediğimi söylemiştim. Yediğim ve belleğimde kalan tek kabuklu Çeşme Meftun’un mavi yengeciydi.
Bu yazım üzerine Dalyansever Oylum Şehvaz’dan bir mesaj aldım. Düşündürücü ve tamamen haklı. Kendisinin iznini alarak sizle paylaşıyorum:
“Sizi bir konuda uyarmak istedim. Dalyan mavi yengecinin nesli tükenmek üzere... Gerekli önlemleri almazsak, ülke olarak zayıf olduğumuzu belirttiğiniz kategorideki gözdeniz mavi yengeçlerden eser kalmayacak. Dalyan’a giderseniz, bizim memleket insanı olarak koruyamadığımız Caretta’ları ve mavi yengeçleri korumaya hayatını adayan Kaptan June’a da uğrarsanız, belki ne demek istediğimi daha iyi anlarsınız. Her yıl Dalyan’a gittiğimizde o lokantalarda mavi yengeç yiyen ‘tatilcilere’, Carettaları turistlere eğlence olsun diye göstermek için mavi yengeçleri kullanan ‘eğlence teknelerine’ boşuna söyleniyoruz.”
30 senedir necoras yiyorum
Açıkçası ülkemizde mavi yengecin soyunun tükenmek üzere olduğunu bilmemek hiç TV seyretmediğim için benim suçum. Ama şaşırmamak lazım. Kendi ülkemizin kaynaklarını sanki düşman bir ülke gibi kısa vadeli kâr uğruna yağma etmekte üstümüze yok. Çapulcu göçebeler misali. Vur deyince öldürüyoruz. Maden aramalar, HES’ler, denizlerimizin tükenmesi... Ben 30 senedir Kuzey İspanya’da ‘necoras’ mavi yengeç yiyorum. Nesli tükeniyor değil çünkü kotalar ve avlama mevsimi var ve adamlar kanuna riayet
ediyor.
Bizde zaten pişirilmesi bilinmiyor: Aşırı haşlayarak porsuk hale geliyor. İlk kez mavi yengecini nasıl pişireceğini bilen bir şefle karşılaştığımda heyecanlandım.
Ama esas olan doğaya saygı. Bunun için mavi yengeç gibi elde kalan değerlerin neslini korumak elzem. Umarım bu yazıyı ülkelerini sevdiğine emin olduğum yetkililer ve Dalyanseverler de okur ve hep birlikte mavi yengeçlerin neslinin tükenmesini önleriz.
Unutmayalım ki doğaya saygı her tür etik sistem ve dinde önde gelen bir değerdir. Ayrıca doğa-insan ilişkisi, insan-insan ilişkisini belirleyen temel bir unsur.
