Karbon elyafı Boeing’in kanat kalıbına uzandı elektrik ‘elini’ bağladı

- Kapasite artırımı gündemde. Son 30 yılda dünyada bu pazara giren tek şirketiz. Türkiye’yi dünyada karbon elyaf üreten 9’uncu ülke konumuna taşıdık. Ek yatırımın “stratejik” sayılmasını, 5’inci bölge teşvikleri kapsamına girmesini talep ediyoruz.
Bakanlık şu yanıtı verdi:
- Gelişmiş kentlerimizde bir yatırımı stratejik sayabilmemiz için ithalatı azaltan üretim şartı arıyoruz. Siz bu aşamayı geçmişsiniz. Ek yatırımı “stratejik” sayamayız.
Aksa Akrilik, 2006’da karbon elyafı geliştirmiş, 2008’de de TÜBİTAK’ın 11 milyon dolarlık desteğiyle 1500 tonluk ilk pilot hattı kurmuştu. İlk ticari üretim 2009’da devreye girmişti. 2012’de Dow ortaklığı gerçekleşmişti. 250 milyon dolara ulaşan ilk yatırımlar döneminde şimdiki teşvik sistemi devrede olmadığı için, “stratejik” şansını deneyememişti.
DowAksa yönetimi, bir süre önce Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’yi Yalova’ya davet etti. Karbon elyafının üretim sürecini anlatıp “stratejik” talebini yineledi. Ağustos başında karar çıktı:
- Karbon elyafı yatırımı 5’inci bölge teşvikinden yararlanacak.
Yalova’da DowAksa fabrikasında Genel Müdür Mithat Okay’la buluşunca, Aralık 2013’te Akkök Grubu CEO’su Ahmet Dördüncü ve DowAksa Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Berkman’ın katılımıyla gerçekleşen sohbeti anımsattım:
- Karbon elyafın “stratejik yatırım” kapsamına girmesi sizi rahatlattı mı?
- Yeni büyüme yatırımlarımız bu kapsamda olabilecek. Henüz kâr etmediğimiz için vergi indiriminden yararlanamıyoruz. Asıl yükümüz “indirimli elektrik”le hafifler.
Bazı örnekler verdi:
- Washington’da 2 sente elektrik kullanan üreticiler var. Katar, Suudi Arabistan 2.5 sentlik elektrikle üretimi destekliyor. Almanya’da bir eyaletten “Elektrik 3 sent, yüzde 50 de hibe” daveti aldık. Yalova’da ise elektriğin kilovatsaatini 11 sente kullanıyoruz.
Aksa Akrilik’in yanıbaşındaki gruba ait santralı işaret etti:
- Kendi elektriğimizi ucuza kullanmamıza izin versinler yeter.
Berkman’ın sözünü anımsattım:
- “Transfer fiyatlaması” engeli var değil mi? Yani, grup şirketi lehine kârdan feragat sayılıyor.
- Öyle ama bizim elektrik yükümüzün hafiflemesi gerekiyor. Aksi halde dünyada rekabet şansımız pek kalmayacak. Büyüme için dışarıdaki adreslere yöneleceğiz.
Yalova’da ürettikleri karbon elyafın ulaştığı duruma örnekler verdi:
- Boeing’in uçak kanadı üretiminde kullandığı kalıplar bizim karbon elyafla yapılıyor. Almanya’da Volkswagen’in hibrid aracına dönük çalışmalar yürütüyoruz.
Bunları anlatırken yeniden elektrik yüküne döndü:
- Elektrik fiyatı ülkemizdeki büyüme yatırımlarımızı frenliyor.
Hükümet, yeni yatırım koşuluyla mevcut üretimde de elektrik indirimine yanaşır mı?

İtalyan tasarımcı teknede kullandı

MİTHAT Okay, bazı ürünleri gösterip, karbon elyafın hafifliğine ve dayanıklılığına işaret etti: - Karbon elyaf, çelikten 5 kat dayanıklı ama 4 kat hafif. Alimünyum ve cam elyaftan 2 kat hafif. Çelik, alüminyum ve cam elyafa göre bükülmezlik özelliği 2 kat fazla. Sonra Neo400 isimli yarış teknesinin fotoğrafını gösterdi: - İtalyan tasarımcı Giovanni Ceccarelli, bu teknede DowAksa’nın karbon elyafını kullandı.

Binalar depreme karşı CarbonWrap’la güçlenecek

DOWAKSA Genel Müdürü Mithat Okay, Arizona’da (ABD) satın aldıkları CarbonWrap iş birimine işaret etti:
- Eski binaların depreme karşı güçlendirilmesinde CarbonWrap kullanılacak. Yakında bu konuda deney yapılacak. Eski bir bina mevcut sistemle ve CarbonWrap’la ayrı ayrı güçlendirilerek deprem deneyine alınacak.

Rüzgâr santralında kanat iskeletine girecek

MİTHAT Okay, Amerika kökenli Energetx Composites’le anlaştıklarını vurguladı:
- Bu şirketin know-how’ı ile karbon elyaf ve ara ürünleri teknolojimizi geliştireceğiz. Rüzgar türbinlerinin kanat iskeletinin karbon elyaf olması gündeme gelecek.

TAI için ek tesis kuruyor

MİTHAT Okay, DowAksa’nın yanıbaşındaki inşaata dikkat çekti:
- TAI ile havacılık sanayinde kullanılan termoset reçineli prepreg malzemesinin üretimi ve geliştirilmesi için sözleşme imzalamıştık. Yatırıma başladık, makineleri de geldi.