Diyarbakır’da pırlanta rekoru kırdı, madene alkol kontrolüyle girdi

DÜNYANIN önde gelen pırlanta grubu De Beers, 2.5 yıl önce Forevermark markası için Türkiye’de lisans ortağı ararken Zen Pırlanta’nın büyük patronu Emil Güzeliş’le masaya oturdu. Güzeliş, bir yıl önce lisans ortaklığına başlarken De Beers’e şu sözü verdi:






- Bir yılda 1 milyon dolarlık Forevermark pırlanta satışı yaparım.
Rakam söz konusu sürede 5’e katlanınca, De Beers yönetimi Güzeliş’i Güney Afrika’daki Voorspoed madenine davet etti. O da yanına eşi Şükran Güzeliş, oğulları İlyas Ata ve Emil Ata’yı aldı. Ekibe ben dahil 3 gazeteci ve Tuba Ünsal’ı kattı. Daha önce De Beers’i Türkiye’de temsil eden, lüks marka ve mücevher pazarlama danışmanı Şebnem Balkan da bu ekibe eşlik etti.
Önce Johannesburg’da De Beers’e iş yapan Diacore adlı elmas kesim ve parlatma fabrikasını gezdik. Boyutuna göre parlatma işleminin birkaç günden başlayıp bir-iki aya kadar uzadığını öğrendik. Daha sonra Kronstaad kentine geçtik. Kente 31 kilometre mesafedeki Voorspoed madenine sabah 07.30’da gittik. İlk sunum başladı:
- Bu madeni 1906-1912 döneminde Voorspoed Diamond Mining Company işletti. De Beers’in Başkanı Nicky Oppenheimer’ın büyükbabası Sir Ernest Oppenhimer, bu bölgenin üzerinden uçakla geçerken, “Elmas zengini bir alana benziyor” diyerek 1912’de madeni satın aldı. Ancak, 2000’li yıllara kadar maden işletilmedi. 2003’te Güney Afrika hükümeti De Beers’i, “Ya bu madeni işletin ya da bırakın” diye uyardı.
Bunun üzerine Voorspoed madeni için kollar sıvandı:
- De Beers, 1.3 milyar Güney Afrika Rantı ( 110 milyon dolar) yatırımla madeni 2008’de resmen işletmeye aldı. Burada yüksek kaliteli elmas elde ediyoruz.
Üçüncü sunumda şu veri aktarıldı:
- Burada açık madencilik yapılıyor. 2008’den beri 4.5 milyon tonluk toprak kazılarla tarandı, 950 bin karatlık elmas elde edildi. Maden alanı 12.5 hektar. 2043’e kadar elmas çıkarılacak.
Ardından güvenlik sunumuna geçildi:
- Madene girişte parmak iziniz alınacak. Ayrıca alkol kontrolü de yapacağız. Alkollü çıkan, madene giremez.
Emil Güzeliş araya girdi:
- Dün akşam alkol almıştık. Şimdi belki de bir miktar çıkabilir...
İş güvenliği sorumlusu hiç tavizkar davranmadı:
- İlk üflemede alkol sinyali alırsak, bir cihazla daha ölçüm yaparız. Detaylı ölçüme göre karar veririz.
Madende çalışanların her gün kontrolden geçirildiğini belirtti:
- İki kez alkollü yakalanan işten atılır. İş güvenliği açısından bu testi önemseriz.
Maden sahasına ve işletmeye yiyecek, dudak kremi, ruj dahil, birçok şeyin alınmadığını kaydetti:
- Bunların içine elmas veya elmas içeren toprak, taş konulabilir.
Madene girerken 10 parmağımızın izi 2-3’er kez alındı. Sonra Emil Güzeliş başta olmak üzere, hepimiz alkolmetreye üfledik. Güvenlik işlemi 1 saat, maden turu 15 dakika sürdü. Çıkarken bütün vücudumuzun röntgeni alındı:
- İşçiler de her çıkışta röntgenden geçer.
Ayda 50 adetle en fazla Forevermark pırlantayı Diyarbakır’da satan Güzeliş, tur bitiminde iç geçirdi:
- 15 dakikalık maden çukuru turu için bu kadar güvenlik abartı değil mi?

Zen’in patronu Güzeliş, 9 milyon dolarlık bir elması ilk kez eline aldı

ZEN Pırlanta’nın patronu Emil Güzeliş, elmas kesim ve parlatma fabrikasına giderken şirketini anlattı:
- Yıllık ihracatımız 20 milyon dolar. Mağazalarımızın yıllık cirosu da 30 milyon dolar.
Türkiye’nin tek pırlanta fabrikasının Zen’e ait olduğunu savundu:
- Fabrikamızda 200 kişi çalışıyor. Şu anda toplam 50 Zen mağazamız var. Korner sayımızı 200’den 60’a indirdik. Kuveyt, Katar ve Abu Dhabi’de mağazamız var. Dubai ve Riyad’da da açacağız.
Diacore’un CEO’su Ori Temkin, farklı boyutlarda iki avuç dolusu ham elması beyaz bir platformun üzerine döktü. Bir de irice parça çıkardı:
- Bunun fiyatı 9 milyon doları bulur.
Güzeliş, o parçayı eline aldı:
- Hayatımda ilk kez bu kadar büyük parça elması elime almış oldum.

Elması çok parası az ülke

DE Beers’in eski Türkiye Müdürü Şebnem Balkan, Güney Afrika’nın efsanevi lideri Nelson Mandela’nın şu sözünü anımsattı:
- Elmas endüstrisi Güney Afrika için hayati önem taşır.
Emil Güzeliş’in 7 yaşındaki küçük oğlu Emil Ata, gözlemini şu soruya dönüştürdü:
- Baba, burası elması çok, parası az bir ülke değil mi?



250 ton topraktan 1 karat elmas çıkıyor

ŞEBNEM Balkan, 250 ton toprak ve taştan 1 karatlık (0.20 gram) elmas çıktığını belirtip Voorspoed madenini işaret etti:
- Açık maden alanında kazı işlemi makinelerle gerçekleşiyor.
İş güvenliği görevlisi şu ayrıntıyı ekledi:
- Kazma işlemini kolaylaştırmak için arada dinamit de patlatılır.
İş güvenliği verisini paylaştı:
- Bu madende 2008’den beri ölümle sonuçlanan iş kazası olmadı.
Elmasın topraktan, taştan ayrıştırıldığı işletmeye dikkat çekti:
- Orada teknoloji kullanılarak ayrıştırma işlemi gerçekleşir.