Bakteriyle linyitin gazını aldık, toprağın kalitesini yükselten ürün bile çıktı

IC İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çeçen ile şirketin temel direkleri haline gelen oğulları Fırat ve Serhat Çeçen’in ev sahipliğindeki davete Rusya Başbakan Yardımcısı Igor Seçin’le görüşmesinden sonra kısa süreliğine uğrayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Size bir kömür öyküsü anlatacağım” diyerek söze girdi:
- Bakan olduktan kısa süre sonra, “Uçuk bir projemiz var, acaba ilgilenir misiniz?” diyen bir ekip geldi. Uçuk projenin düşük kalorili linyitten sentetik gaz (SNG) üretimi olduğunu öğrenince kabul ettim. Önce küçük bir parasal destekle ABD’de bu araştırmayı yapmalarını sağladık.
- İlk sonuçlar nasıl çıktı?
- Düşük kalorili linyite bir tür bakteri koyup, gazının çıkmasını sağlayan dönük projenin ilk sonuçları bu işin olabilirliğini gösterdi.
- Sonra ne oldu?
- İlk sonuçlar umut verici olunca, ABD’deki Hintli ekibe Gazi Üniversitesi Teknoparkı’nda bir laboratuvar kurdurduk. Bunun için kendilerine 2 milyon dolar verdik. Şimdi Gazi Teknoparkı’nda artık bir kömür laboratuvarımız var.
Taner Yıldız, bakteriyle buluşan linyitten çıkan ürünün sadece sentetik gaz olmadığını vurguladı:
- Arıtma malzemesinden toprağın kalitesini yükseltene, koku gidericiye kadar farklı ürünler de ortaya çıktı. Yani, 1 ton kömürde geriye “zerre” kadar atık kaldı.
- Bundan sonraki aşama ne olacak?
- Ticari anlamda üretime geçmek için 27 milyon dolar verip yatırım yapmalarını sağlayacağız.
- Bu paraları nereden veriyorsunuz?
- Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) üzerinden kullandırıyoruz. Yatırım için belki ortak şirket kurulması da gündeme gelecek.
- Sözünü ettiğiniz yatırımla ne kadarlık bir üretim söz konusu olacak?
- Yılda 1 milyar metreküp sentetik gaz elde edilecek. Bu, 400 milyon dolarlık gaz alımına eşit bir miktardır.
Konuyu ticari açıdan daha anlaşılır hale getirmek için şu örneği verdi:
- Yani, 20 dolarlık malzemeyle 2 bin dolar değerinde ürünler elde edeceğiz.
- Kurulmasını istediğiniz tesis ne zaman devreye girebilir?
- 2-2.5 yıl sonra devreye girebilir.
- Üretimin önemli unsuru bakterileri ABD’den mi alacaksınız?
- Önce oradan getirdik. Ancak, daha sonra o bakterinin de Türkiye’de üretilebileceğini gördük. Şimdi o bakterileri de Türkiye’de üretmeyi planlıyoruz.
Yıldız, “uçuk proje”den çıkan bu umut veren sonucu aktardıktan sonra ekledi:
- Enerji üretiminde yerel kömür kaynaklarımızı daha fazla devreye almak için elimizden geleni yapacağız. Nitekim yeni pakette bu yönde teşviklerimiz de var.
Yıldız’ın anlattıklarını önceki akşam Zarakol Halkla İlişkilerin patronu Necla Zarakol’un oğlu Aras Zarakol’un düğününde karşılaştığım Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan’a da anlattım, son gelişmelerden memnuniyetini dile getirdi:
- Şimdilerde yerli kömür kaynaklarımızın kullanımına dönük adımlar atılıyor. Nihayet bu konuda doğru yola giriliyor...
Bakalım çevre konusunda her türlü önlemi almak kaydıyla devreye girecek yerli kömür, Türkiye’nin 54 milyar dolarlık petrol-gaz ithalatını ne kadar aşağı çekebilecek?

ABD, ‘model ortaklık’ın içini dolduramayacağını nükleerde de gösterdi

ENERJİ Bakanı Taner Yıldız, “Nükleer enerjide Türkiye modeli” diye tanımladığı sistemi anlatırken, şu noktanın altını çizdi:
- Biz şirketlere, “kurulacak nükleer santralın finansmanını bul, yap-işlet-riski paylaş” diyoruz. Bu model ABD Başkanı Barack Obama’ya anlatıldığında, “Biz özel sektörün işine karışamayız” dedi. Rusya ise, bu işi “stratejik konu” sayıp, hemen şirketlerinin arkasında durdu. ABD’nin bu tutumunun aramızdaki “model ortaklık”ın içini nasıl dolduracağını merak ediyorum.
Japonya’nın attığı adım da dikkati çekti:
- Japonya, şirketlerinin bizimle istediğimiz şartlarda görüşme yapabilmesini sağlamak, onları destekleyebilmek için yasa değişikliğini de gündeme getirdi.

Hollande, Sarkozy ile gerilen ilişkimizi yumuşatırsa nükleer enerjide Fransa da devreye girer

İBRAHİM Çeçen, Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, Türk Telekom Yönetim Kurulu Üyesi ve Kuveyt-Türk Yönetim Kurulu Başkanvekili Abdullah Tivnikli ile TÜSİAD International’dan Adnan Nas’ın da bulunduğu masada Enerji Bakanı Taner Yıldız’a nükleer enerji santralıyla ilgili görüşmelerde Fransız şirketlerin durumunu sordum:
- Fransız nükleer enerji şirketlerine, “Sarkozy, Türkiye ile ilişkileri geren tutumuyla en çok sizi vuruyor” demiştim. Şimdi durumun düzelmesi yeni Cumhurbaşkanı Hollande’ın tutumuna bağlı.
- Eğer Hollande ilk işaretlerini verdiği şekilde sözde Ermeni soykırımı yasalarıyla gerilen ilişkilerimizi yumuşatacak adımlar atarsa Fransız şirketleri de devreye girecek mi?
- O zaman nükleer santral görüşmelerimize Fransız şirketleri de dahil ederiz...

22 milyar doları Hazine verse, elektrik fiyatı o zaman 7 cent’e iner

ENERJİ Bakanı Taner Yıldız, nükleer santralda işin finansman yönünün önemine vurgu yaptı:
- Nükleer santralı yapacak şirket, parayı koyduktan 14 yıl sonra gelir elde etmeye başlayabilecek. Bizim Hazine’den tek kuruş çıkmayacak.
Nükleer santraldan alınacak elektriğin fiyatını anımsattı:
- 12.35 dolar/cent olarak belirledik, yüksek bulanlar oldu. 22 milyar doları Hazine’den alıp santralı yapsak, o zaman fiyat 7 dolar/cent’e inebilir. Sonra bizim o parayı Hazine’ye faiziyle ödememiz gerekiyor.
- Ciddi ölçüde elektrik alım garantisi veriliyor Ruslar’a değil mi? Aynı doğalgazdaki “al ya da öde” formülü gibi...
- Biz Ruslar’a yüzde 70’e kadar alım garantisi vermek istedik. Onlar, “Yüzde 50 yeter” dediler. Türkiye’de enerjinin alıcısının olacağını gördüler.

TPAO’nun mühendisleri 15 bin dolar maaşla özel sektöre transfer oluyor

TANER Yıldız, kamu kuruluşlarındaki insan kaynağına Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) örneğini verdi:
- TPAO, petrol mühendislerini iyi yetiştiriyor. Bu mühendislerin aylık maaşlı 4 bin lira dolayında. Özel sektör bu arkadaşlarımızı 15 bin dolar aylık maaşla transfer ediyor.
- Ayrılıp özel sektöre giden çok oldu mu?
- TPAO’dan 400 mühendis özel sektöre geçti.
- Çözüm ne?
- TPAO yeni mühendis arkadaşlarımızı yetiştirmeye devam edecek.