Kokpit

Uğur CEBECİ

Sigara kaybettirdi

Amerikan Ulaştırma Bakanlığı'nın yaptığı araştırmaya göre uçuşlarda sigarayı yasaklayan havayolu sayısı giderek artıyor. Ancak yine de Amerika yönüne bir çok havayolu şirketi sigaranın serbest olduğu uçuşlar yapıyor. Sigaranın en çok yasaklandığı hatların başında Uzakdoğu geliyor. Uzakdoğu denildiğinde Japonya'yı ayrı incelemek gerekiyor. Çünkü Japonlar dünyanın en çok sigara için milletlerinden biri. Her ne kadar Japon taşıyıcılar uçuşlarında sigarayı yasaklasalar bile yabancı havayolları sigara içen Japon turistleri kaçırmamak için ellerinden geleni yapıyorlar.

Asya'dan Amerika yönüne sefer yapan yolcu uçaklarının yüzde 93'ünde sigara yasak. Bunu yüzde 91 ile Avrupa izliyor. Ortadoğu'dan yapılan uçuşlarda kurallar biraz daha gevşek. Sigara içilmeyen uçuş oranı yüzde 60. Kuralların en çok delindiği bölge ise Güney Amerika. Buradan Amerika’ya yapılan uçuşların sadece yüzde 53'ünde sigara yasağı bulunuyor.

Amerikan iç hat uçuşlarında sigara yasağı uzun süredir uygulanıyor. Özellikle Afrika, Karayipler gibi yerlerden Amerika'ya gelen havayollarının önemli bir kısmında sigara yasağı yok. Sigaranın yasaklanması havayollarında yolcu kaybına yol açıyor. Ama akla da şu soru geliyor: 'Sigara yasağı yüzünden uçağa binmeyen yolcu neyle yolculuk yapıyor?' Kuşkusuz kıtalararası uçuşlarda yolcu kaybı söz konusu değil. Ama özellikle kısa iç hatlarda, bölgesel uçuşlarda yolcu kaybı var. Rahatça sigara içebilmek için kısa seyahatlerde uçak yerine otomobilleri ile yolculuk yapanların sayısı giderek artıyor.

SİGARA BÜYÜK SORUN

Uçak yolculuğunda sigara yasağının yaygınlaşması ciddi sorunlar getirdi. Nikotin krizine giren çok sayıda yolcu uçaklarda kavgalar çıkarmaya başladı. Bütün yaşamı boyunca hiç kavga etmemiş, hiç bir sorun çıkarmamış insanlar 10 saatlik bir uçuşun beş ya da altıncı saatinden sonra canavarlaşmaya başladılar. Hiç yoktan kabin ekipleri ya da yanlarındaki yolcularla kavga ediyorlar. Sigara içememe yüzünden alkolü fazla kaçıranların kontrol altında tutulması da giderek zorlaşıyor. Nikotin içeren sakızlar ve benzeri rahatlatıcılar ise çok fayda etmiyor. Uzmanlara göre, sigaranın yasak olması düşüncesi uçakta yolcu için dayanılmaz bir mahkumiyet havası sunuyor. Ve bu mahkumun isyan çıkarma olasılığı yükseliyor. Sigara içmeyenlerin hakkı için sigaranın yasaklanması, sigara içenlerin hakkının ayaklar altına alınması biçiminde de yorumlanıyor.

Şimdi bazı havayolu şirketleri uçaklarında sigara içilen, tamamen arındırılmış bölümler yapılması için çalışmalar başlattılar. Bu fikir sigara içilen bölümün diğer bölümlerden perde ile değil panolarla tamamen ayrılmasını, havalandırma sisteminin genel sistemden ayrı bir sistem olmasını hedefliyor. Böylece sigara içilmeyen bölümdekiler hiç bir şekilde diğer bölümden etkilenmeyecek ve aynı havayı solumayacaklar.

Türk Hava Yolları, sigara yasağından Uzakdoğu hatlarında etkilendi. Yöneticiler her ne kadar etkilenmediklerini, yolcu kaybı olmadığını iddia etselerde özellikle Japon yolcu eskisi kadar THY tercihini kullanmıyor.

THY YASAKTAN ETKİLENDİ

Japonya, Pekin, Singapur yönüne yapılan uçuşların bazı günlerinde sigaranın uçağın belli bölümünde serbest olması isteniyor. Aynı şekilde Amerika yönüne New York, Chicago ve Miami uçuşlarında hiç olmassa bir ya da bir kaç seferin sigaralı olması genel istekler arasında. Örneğin New York'a haftanın her günü yapılan seferlerden üçünde uçağın business ve ekonomi sınıfında bir bölümün sigara içen yolculara ayrılması büyük rahatlık yaratacak gibi görünüyor. Ama bu konuda da inanılmaz bir çelişki yaşanıyor. Sigaranın en büyük imalatçısı Amerika sigara yasakları konusunda sınırları dışındaki her şeyi zorluyor. Dünya Sağlık Teşkilatı ve Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi üzerinden yabancı havayollarını etkiliyor. Sigara içilmesin istiyor.

koltuk seçerken dikkat

Sigaranın serbest olduğu uçaklarda sigara içmeyen yolcular non-smoking bölümünden koltuk istiyorlarlar. Kimi zaman bu koltuklar business class'ın hemen bitiminde başlayan ekonomomi koltuklarının ilk sıraları oluyor. Business'daki sigara içilen kısım bu bölümün en arkasında olduğu için sigara dumanından ekonomi sınıfının en ön sırasındaki koltuklar etkileniyor. Bunu önlemek için check-in sırasında memurları uyarın. Dumandan uzak kalmak istediğinizi belirtin. Görevli memurlar size dumandan en az etkileneceğiniz koltukları verecektir.

DAVAYI KAZANAMADILAR

1994 yılında sigaradan etkilenerek hastalanan emekli olmuş ya da önceki yıllarda kısa süre çalışmış olanlarda dahil toplam 60 bin kabin memuru sigara üreticilerine karşı bir kampanya başlattı. O yıllarda açılan ve 1997'de sonuçlanan davada, ne yazık ki kabin memurları hiç bir tazminat alamadılar. Sigara içilen ortamda çalışan kabin memurları normal 3 saatlik bir uçuşta yaklaşık 5 sigara içmiş kadar etkileniyorlar.

favori alıtalıa

Avrupalı sigara tiryakilerinin favori havayolu Alitalia. Şirket, İtalyanların iyi birer tiryaki olduğunu gözönünde tutarak Avrupa ve Amerika seferlerinin bazılarında sigara içilmesine izin veriyor. Alitalia'nın ayrıca çeşitli havalimanlarında bulunan özel business salonlarında da sigara içmek serbest. Dünyadaki diğer sigara dostu havayollarının başında Mısır Havayolları geliyor. Hatta sigara içenlerin oluşturduğu İnternet web sayfalarında bu şirketin uçaklarında pipo veya puro bile içildiği belirtiliyor.

en karşı havayolları

Sigaraya çok karşı olan havayollarının başında BA, Delta, Lufthansa, Swissair ve Singapur geliyor. Delta aldığı bir kararla kabinde dumansız sigara bile içilemeyeceğini açıkladı. Ancak bu uçakların mutfaklarında veya kokpitlerinde bazen pilotların ya da kabin memurlarının toplanarak sigara içtiklerine rastlanıyor. Sigara tiryakileri durumu çifte standart olarak adlandırıyorlar.

yararlı etki

Uçakta sigara içilmesinin yararlı etkileri de oluyor. Örneğin sigara dumanından çıkan nikotin havalandırma sisteminde filtreye yapışıyor. Nikotinin zehirli etkisi olduğu için zararlı bakterileri de yok ediyor. Yapılan araştırmalarda sigara içilen uçaklarda daha az bakteriye rastlanmış.

özel havalandırma

Japon Havayolları JAL, geçen yıl ağustos ayında yeni bir uygulama başlattı. Uçaklarında arkadaki tuvaletlerin ön kısmında sigara içenlere özel koltuklar ayrıldı. Bu koltukların üzerindeki havalandırma sistemi dumanı diğer taraflara dağıtmıyor. Böylece sigara içmeyen yolcular daha az etkileniyorlar. Eğer uçakta sigara içen sayısı çoksa uçuş sırasında tiryaki yolcular uçağın arkasına giderek sigaralarını rahatça içebiliyorlar.