Kokpit

Uğur CEBECİ

Paris’te Airshow fırtınası

Dünyanın en büyük havacılık fuarı Le Bourge Paris Air Show tek kelimeyle muhteşemdi. Boeing ve Airbus gibi dev imalatçılar tam bir gövde gösterisi yaptılar. Çeşitli firmaların imalatı toplam 200 uçak havacılık dünyasının huzuruna çıktı. Yine bir kaza yaşandı. Çakılan Rus uçağının iki pilotu sağ kurtuldu. Kazadan sonra uçağın maketinin fiyatı iki katına fırladı.

Rusların hedefi An-70'i geleceğin askeri nakliye uçağı olarak Avrupa'ya, özellikle de Almanya'ya pazarlamak. Her motorda birbirine ters yönde dönen burgulu pervaneler uçağa iyi hız veriyor.

FUARDAN İLGİNÇ RAKAMLAR

Toplam 200 uçak katıldı.

1765 şirket fuarda yer aldı.

3.600 telefon hattı kuruldu

13.200 araçlık park yeri yapıldı.

200.000 kişi fuarı gezdi.

100.000 çıkartma basıldı

120.000 broşür hazırlandı

Şalelerin inşaatı 5 ay sürdü

Kapalı alan 243 bin metre kare oldu.

Dünyanın en büyük havacılık fuarı Paris Air Show, gezmekle bitmeyecek stantları, mükemmel gösterileri ve detaylara önem veren organizasyonuyla nefesleri kesti. Paris'in özel iş jetleri tarafından kullanılan Le Bourge Havalimanı'nda gerçekleşen fuar tam bir havacılık karnavalıydı.

Küçücük uçak vidası üreten firmalardan sektörün devleri Boeing ve Airbus'a kadar yok yoktu. Yaklaşık 200'e yakın uçak fuarda sergilendi. Uçaklar gösterilerini öğlende yani güneşin en dik olduğu saatlerde yapmasına karşın herkes başını gökyüzüne kaldırarak uçakların muhteşem danslarını seyretti. Fuarın kapanış saati olan 18.00'den sonra ise iş jetlerinin demo uçuşları başladı.

TALİHSİZ KAZA

Fransız Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından açılan fuarın ilk günü talihsiz ama ucuz atlatılan bir kazayla tüm dünyanın ilgisini çekti. Rusların çok güvendikleri Su-30MK, iki kişilik yeni nesil savaş uçağı, hava manevrasından çıkamayarak kuyruğunu yere vurdu. Ardından yükselen uçak sağa doğru yıkılırken Sukhoi Baş Test Pilotu Viacheslav Averianov ve Seyrüseferci Vladimir Shendrik izleyicilerin hayret ve korku dolu bakışlarıyla fırlatma koltuklarını kullanarak uçağı başarıyla terk ettiler. Rus şirketlerini çok üzen kaza sonrasında pilotlar organizasyonun önce kendilerine gösteri için 8 dakika verdiklerini, son anda sürenin 6 dakikaya indirildiği bu nedenle de yeterli irtifa alamadıklarını söylediler.

Üçüncü kaza

Rusların Paris Air Show tarihindeki bu üçüncü kazasından sonra uçağın imalatçısı Sukhoi şirketinin bir daha fuara davet edilmemesi gündeme geldi. Kaza sonrasında fuarda yapılan espirilerden biri de uçağın fırlatma koltuklarını yapan şirketin pilotlara para verdiği idi. Çünkü uçak yere çok yakınken fırlatma koltukları son derece mükemmel görev yaptı ve pilotların hayatını kurtardı. Olaydan sonra maket satan dükkanlarda yaklaşık 100 Frank olan Su-30'ların fiyatı hemen 200 Frank'a çıktı.

Fuardaki her gelişme 60 ülkeden gelen 1200 medya kuruluşunda çalışan 3 bin 500 gazeteci tarafından okuyucu, izleyici ve dinleyicilerine aktarıldı. Fuar alanına stüdyolarını taşıyan Paris FM adlı radyo istasyonu sürekli özel yayınlarıyla gelişmeleri dinleyicilerine aktardı. Kokpit ekibi de fuardaki tüm gelişmeleri izledi.

Paris Air Show'da Türk şirketler de vardı. Türk havacılık sanayinin gururu TAI ilk defa böylesine büyük bir fuara 55 metre karelik standı ile katıldı. TAI standı gerek delegasyon gerek iş birliği yapmak isteyen şirketlerle dolup taştı. Fuar sırasında görüştüğümüz TAI Yönetim Kurulu Başkanı Emekli Korgeneral Sinan Bilge, saldırı helikopteri ATAK ve Geleceğin Nakliye Uçağı Projesi A400M ile önemli bir potansiyel yakalayacaklarını söyledi. A400M'in kuyruk bölümünü tasarlayan TAI bu işle 800 kişiye ekmek kapısı açacak.

Fuardaki bir başka Türk şirketi ise Piaggio idi. İtalya merkezli şirketin yüzde 51 hissesi geçtiğimiz aylarda Türk Sivil Havacılığı’nı Geliştirme Vakfı TÜSHAV tarafından satın alınmıştı. Fuara P180 Avanti uçağını getiren şirket yeniden organize olarak üretim yelpazesini geliştirmek istiyor. Piaggio fuar sırasında bir ilki daha gerçekleştirerek Türk şirketi olarak Yunan Sağlık Bakanlığı'na iki adet P180 teslimatı gerçekleştirdi. Ambulans uçak olarak kullanılacak olan P180, ihalede Cessna Citation ve Learjet'i geride bıraktı.

Fuarın ev sahipleri Fransız şirketleriydi. En büyükleri Airbus ve Dassault resmen bir gövde gösterisi yaptılar. Özellikle Airbus'ın imalatı tüm serinin uçuşta birbiri arkasına geçiş yapması tüm izleyicileri büyüledi. İlk kez sergilenen Airbus'ın iş jeti A319CJ'nin içinin ziyarete kapalı olması özellikle gazetecileri meraklandırdı. Airbus'ın tombul balinası kargo uçağı Beluga'nın 3 numaralı örneği fuardaki bir diğer yıldızdı. Dassault'un Falcon iş jetleri ve yeni nesil Rafale savaş uçağı ise ayrı bir ilgi odağıydı.

İŞ JETLERİNE İLGİ

Boeing ise yeni bölgesel uçağı B717 ile fuardaydı. Ancak 717 şirketin iş jeti BBJ'nin gölgesinde kaldı. Net Jet için tasarlanan BBJ mock-up'ını ziyaret etmek isteyenler uzun bir sıra oluşturdu.

En büyük rekabet iş jetleri satışlarında yaşandı. Dassault, Raytheon, Cessna, Bombardier, Galaxy, Sino satış yapabilmek için kıyasıya rekabet ettiler. Raytheon'un Primier 1 ve Bombardier'ın Continental mock-upları gelecek nesil iş jetleri konusunda ziyaratçilere bir fikir verdi. Continental'in koltuklarında ilginç bir masaj sistemi bulunuyor. Titreşimlerle uzun yolculuğun stresi alınıyor. Şirketlerin Türkiye temsilcileri de yoğun çalışma temposundaydılar. Her ne kadar kriz yaşanıyor densede Türk şirketlerinin gözü yeni uçaklarda. Gelecek aylarda bir çok yeni iş jeti Türkiye'ye gelecek. Rekabetin ikinci yoğun yaşandığı yer ise bölgesel uçak pazarındaydı. Bombardier CRJ-X mock-up’ı , Embraer'in rekorlar kıran uçakları ERJ135 ve 145, Fairchild-Dornier 328 Jet fuarda boy gösterdi. Geçtiğimiz ay içinde Dünya Rekabet Kurulu Brezilyalı Embraer şirketini uçak başına devlet 2 milyon dolar sübvansiyon verdiği için uyarmıştı. Bombardier yeni uçan uçağı CRJ-X'den çok umutlu. Fairchild-Dornier ise yeni tasarladığı 728 modeli için Lufthansa'dan aldığı siparişle oldukça rahatlamış durumdaydı. Bölgesel uçaklara önemli bir ilgi de Türkiye'den geldi. Fuar sırasında büyük bir kaç holdingin temsilcisi imalatçı şirketlerle sıkı pazarlığa oturdular. Önümüzdeki yıllarda Türk iç hat pazarı önemli değişikliğe uğrayabilir. Fuar sırasında Türkiye'nin tek sivil havacılık fuarının organizasyonunu yapan MİNT Fuarcılık ekibi, Feyzan Erel başkanlığında Türkiye'ye yeni şirket ve uçak getirmek üzere çalışmalarda bulundular. Fuar sonrasında İstanbul Atatürk Havalimanı’nda düzenlenecek olan Airex 2000 için tüm yerleri satan ekip yorgunluklarına karşın mutluydular. 2 bin yılının 25-28 Mayıs tarihleri arasında Paris'teki gibi bir büyük heyecan da Türkiye ve Türk semalarında yaşanacak...

Emirates doktorlara indirim başlattı

Defalarca yazdım, ama bizimkilere anlatamadım. Dedim ki, özellikle uzun uçuşlarda doktor yolcunun hangi koltukta oturduğu kabin ekibi tarafından bilinsin. Bu iş için gerekirse doktor yolcuya küçük bir indirim sağlansın. Böylece uçakta bir yolcu hastalanırsa, hemen doktor yolcu bulunur ve müdahale yapması için rica edilir.

Uçuş sırasında Doktor yolcu uyuyorsa bile yeri bilindiği için uyandırılabilir. Bu sayede uzun uçuşlarda belki ölümlerin bile önüne geçilebilir. Belki basit bir rahatsızlık hemen müdahale edileceği için uçağın zorunlu inişine gerek kalmaz. Doktor yolcu isterse sorumluluk almayabilir. Bu da onun isteğine bırakılır. Uçakta doktorun varlığı ve koltuk namarası sadece kabin ekibi tarafından bilinir.

THY bunu anlayamadı. Harekete bile geçmedi. Neyse, bu onların sorunu... Sorumluluğu... İlgisi... İlgisizliği....

*

Oysa bu fikir Ortadoğu'nun süper havayolu şirketi Emirates'e ilginç gelmiş. Türkiye Satış Müdürü Nuşin Mısırlı'nın hemen kokpit sayfasını İngilizceye çevirerek geçmesi üzerine yönetim kurulu toplanmış. Araştırmalar yapılmış ve karar verilmiş. Bundan böyle Doktor yolcular Emirates'in modern uçaklarında yüzde 10 indirimli uçacak. Örneğin İstanbul'dan Dubai'ye 438 Dolar yerine 394 Dolar, Singapur'a 880 Dolar yerine 792 Dolar, Melborne'a 1000 Dolar yerine 900 Dolar ödeyecekler. Emirates uçaklarında kabin ekipleri Doktor yolcunun hangi koltukta oturduğunu bilecekler. Ve doktor yolcu, gönüllü olarak hastalanan yolcuya müdahale edecek. Aslında bir indirim olmasa bile doktorlar hastalanan yolcuya müdahale ederler. Üstelik bunu sevgi ile yaparlar. Çok doktor dostum var. Birinin bir hastaya el uzatmadığını görmedim...

*

Emirates'in duyarlılığı, bugün bulunduğu yerle doğru orantılı. Genç filosu, dinamik ekibi, modern anlayışı, yükselişinin temel taşları. Doktor yolcu konusunda gösterdikleri ilginin mutlaka büyük yararını göreceklerdir. Ben bir fikrimin kabul edilmesi için değil, uçaklardaki sağlık kitlerinin hiç birinin bir doktor kadar yararlı olamayacağını bildiğim için israrlı yazılar yazdım. Anlayanlar uzakta da olsa anladılar. Teşekkürler Emirates...Sizinle uçmanın ayrıcalık olduğunu biliyorum...

Ve yeryüzünde ya da gökyüzünde, bir doktorun yanımızda, yakınımızda olduğu bilmek ne büyük mutluluk. Ne büyük rahatlık ve anlatılmaz bir güvendir. Sizce de böyle değil mi.