Kokpit

Ellerinde silah ya da bomba ile uçaklara binip terör estirenler yılda bir kaç kez büyük sorunlar yaratıyorlar. Geçtiğimiz günlerde Adana'dan THY uçağına binen bir kişi, elindeki oyuncak pandanın içinde barut olduğunu söyleyerek uçak kaçırdı. Diyarbakır Havalimanı'nda tesirsiz hale getirildi. Bu tip olaylar zaman zaman yaşanıyor. Ama uçak kabininde bir kaç kadeh içtikten sonra terör havası estirenlerin sayısı giderek artıyor.Bu kabin teröristleri, bir kaç kadehten sonra çevrelerindekilere saldırıyorlar. Kabin memurları yani hosteslerle kavga ediyorlar. Ellerine geçirdikleri şişeleri sağa sola atıyorlar. Karşılarına çıkanları yumrukluyorlar. Sigara içilmeyen bölümde sigara içiyorlar. Hemen her fırsatta bir uçağın huzurunu bozup, sonra da polise teslim ediliyorlar. Yapılan araştırmalarda, bir çok terörist yolcunun ise rapor edilmediği ortaya çıkıyor. Olay sayısındaki artış, sivil havacılık otoritelerini önlem almaya itti. FAA ve JAA gibi sivil havacılık otoriteleri, olay çıkartan yolculara karşı tolerans gösterilmeyerek iniş sonrasında hemen adli makamlara teslim edilmelerini istiyorlar.En büyük sorun alkolFAA'in (Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi) verdiği rakamlara göre Amerika'da çeşitli havayolu uçaklarında 1993'de 96, 1994'de 194, 1996'da 170 olay meydana geldi. Geçen yılla ilgili araştırmalar ise henüz yayınlanmadı. Olayların çıkış nedenlerinin başında yüzde 27 ile aşırı alkol geliyor. Alkolü, yüzde 16 ile koltuk kavgası, yüzde 10'la sigara, yüzde 9'la aşırı büyük bagajların kabine alınması, yüzde 8 ile kabin memurlarıyla kavga ve yüzde 5'le yemeklerin beğenilmemesinden çıkan tartışmalar izliyor. Yüzde 25'i ise diğer nedenler oluşturuyor.Olaylar daha çok business ve first class’larda çıkıyor. Özellikle bu sınıfta yolculuk eden ünlüler, en küçük aksaklıkta bile ortalığı savaş alanına çevirebiliyorlar. En son, ünlü İngiliz grup Oasis üyeleri, Cathay Pacific Havayolları'nın Hong Kong-Sydney seferinde first class’da içkiyi fazla kaçırınca olay çıkardılar. Kabin memurlarının tüm uyarılarına rağmen grup üyeleri ayakta durarak sürekli itiştiler. Kavga ettiler. Kabin memurlarına sataştılar. Ve sert uyarılara rağmen yerlerine oturmadılar. Davranış bozukluklarını sürdürdüler. Sydney'e inişten sonra da kaptan pilotun şikayeti üzerine tüm topluluk elemanları göz altına alındı. Özür dilemeyen Oasis grubu hakkında Cathay Pacific Havayolları yetkillileri boykot kararı aldı. Ve bir daha Oasis topluluğu üyelerinin uçaklarında seyahat edemeyecekleri kendilerine bildirdi.Yetki pilotlardaTürk Hava Yolları uçaklarında da aşırı alkol yüzünden sık sorun çıkıyor. Kabin memurlarına kaba davranan, hakaret eden yolcu sayısı hayli kabarık. Ekonomiden business’a geçen ya da first koltuklarına sıçrayan yolcular, kurallar gereği yerlerine döndürülünce hemen hostesi şikayet ediyorlar. Aşırı büyük el çantaları ve stardart dışı bagajların kabine sokulması ise THY'nin bitmez tükenmez derdi haline geldi. Check-in sırasında el bagajı büyüklüğünü belirleyen demirden yapılmış deneme kutuları da yok. Yolcu her şeyi kabine sokuyor. Ve kabin memurları bunlara itiraz ettiğinde kızılca kıyamet kopuyor.Kabinde olay çıkaranlara karşı uçağın mesul kaptan pilotunun müdahale yetkisi bulunuyor. İsterse mesul kaptan pilot uçağını en yakın havalimanına indirip olay çıkartan yolcuları adli makamlara teslim edebiliyor. Havayolları Pilotlar Birliği ALPA, geçen yıl Washington'da bu konuyla ilgili bir toplantı düzenledi. Yaşanan olaylar tartışıldı ve öneriler üzerinde duruldu. ALPA çıkan olayların kokpite yansımasından rahatsız. Uzmanlar, olaya müdahale etmek üzere kaptan pilotun yerini terk ettiği sırada uçakla ilgili gelişebilecek acil durum karşısında ikinci pilotun müdahalede ne kadar yeterli olacağı üzerinde tartıştılar.Profesyonel Kabin Memurları Derneği ise medyada çıkan haberlerin bu konuda yolcuların bilinçlenmesi açısından çok iyi olduğunu belirtti.Neler yapılacakKabin teröristleriyle ilgili olarak öneriler hazırlayan FAA, yolcuların daha fazla bilinçlendirilmesi üzerinde duruyor. Özellikle kabinde başına buyruk hareket edemeyeceğinin yolcuya öğretilmesi gerekiyor. Daha sonra da kabin memurlarının yolcu psikolojisi üzerine eğitimlerinin geliştirilmesi için yeni programlar hazırlanacak. Yolcuya en yakın olan kabin memurunun takınacağı tutum, olayın büyümesi veya bitmesinde çok etkili oluyor. Ayrıca yolculara içki servisi konusunda kabin memurlarının daha dikkatli olmaları isteniyor. Kabin memurlarının yolculara verilen içkiyi ayarlama-sınırlama yetkileri var. Yani bir yolcunun aşırı içki isteğini geri çevirebiliyorlar. Saldırgan yolcu kategorisiPsikologların yaptıkları araştırmalara göre yolcular üç değişik kategoriye ayrılıyor. Kategori 1: Bu kategoride yer alan yolcularla kabin memurları arasında genelde sözlü tartışma oluyor. Tartışmalar küçük boyutlarda kalıyor. Bu tür yolcunun hakaret oranı 'Seni şikayet edeceğim, görürsün'den öteye geçmiyor. Bu tür olaylar genellikle kokpite yanısımıyor ve rapor edilmiyor. Kategori 2: Sözlü olarak başlayan tartışma giderek büyüyor. Kategori 2’de her an saldırgan olabilecek türden yolcular yer alıyor. Örnek vermek gerekirse, kemerlerini ikazlara rağmen bağlamayan yolcular bu sınıfta. Ayrıca kabine soktukları bagajların, koca çantaların ayaklarının önünde durmasını isteyenler de bu katagoride yer alıyor. Bu gruptaki yolculardan bazıları ya da çocukları acil çıkış kapısı kolları ile oynuyorlar. Uçağa zarar veriyorlar. Ekonomi sıfında uçuyorlarsa, businessda boş koltuk görünce oraya fırlıyorlar. Businessda oturuyorlarsa bir fırsat bulup first koltuklarına yerleşiyorlar. En ufak bir ikazda da kelimenin tam anlamıyla hır çıkarıyorlar. Bu tür yolculara şirket kuralları uygulanıyor. Mesul kaptan pilota yolcu şikayet ediliyor. Ayrıca yerde adli makamlara şikayette bulunuluyor.Kategori 3: Bu gruptaki yolcular, her zaman büyük sorunlar çıkartıyorlar. Suç işleme potansiyeline sahip olan bu kişiler, daha uçak kalkmadan hırlaşmaya başlıyorlar. Genellikle sudan bahanelerle ayaklanıyorlar. Hemen yumruklarını kullanıyorlar. Kabin memurlarına sarkıntılık ediyorlar. Biraz alkol aldıklarında, uçakta onları kontrol altında tutmak mümkün olmuyor. Amerika'da geçen yıl böyle bir yolcu, olay çıkartıp kabini dağıttıktan sonra üzerine deli gömleği giydirildi ve koltuğuna bağlanmak zorunda kaldı. Uçuşun geri kalan kısmını bu şekilde tamamlayan sorunlu yolcu inişte polise teslim edildi. Hakkında dava açılarak iki yıl hapis cezasının yanı sıra 50 bin dolar tazminat ödemeye de mahkum edildi.THY UÇAKLARINDA HER ŞEY SATILACAKYıllardır uçaklarında az çeşitle duty free satışı yapan THY, nihayet bu ciddi sorunu çözüyor. Bundan böyle Türk Hava Yolları uçaklarında hemen her çeşit ürünü bulmak mümkün olacak.THY geçtiğimiz hafta uçaklarındaki duty free satışını ihaleye açtı. İhaleyi Atatürk Havalimanı’nda da duty free işleten Mehmet Üstünkaya'nın sahibi olduğu Unifree şirketi kazandı. Çiller ailesine yakınlığı ile bilinen Mehmet Üstünkaya'nın kazandığı ihale ile ilgili onay henüz THY Yönetim Kurulu’ndan çıkmadı. En düşük fiyatı veren Unifree firması cirosunun yüzde 29,5'ini THY'ye verecek. Ayrıca kabin ekibi satış cirosu üzerinden yüzde 5 oranında pay alacak. Firma uçaklarda satılacak malların ve fiyatlarının yer aldığı broşürleride bastıracak.Bilindiği gibi THY uçaklarında duty free, yani vergisiz satış yapılan ürünlerin yelpazesi son derece dardı.Reklamlarda kağıt uçak modasıSon bir yıl içinde uçak imalatçıları, uçak motoru yapımcıları kağıttan yapılmış uçaklara merak sardılar. Dünyanın en büyük uçak imalatçısı Boeing, geçtiğimiz yıl tüm reklamlarında kağıt uçak atan çocuklara yer verdi. Motor imalatçılarından Pratt and Whitney de reklamlarında, kağıttan yapılmış bir uçağı elinde tutan çocukla müşterilerinin önüne çıktı. Uçuş sistemleri üreticileri de, ya kağıt uçakları ya da kağıt uçak atan çocukları reklamlarına al