Hızlı iş jetleri geliyor

Yüksek performansı ve konforu, ekonomik maliyetlerle sunacak yeni uçaklar aynı zamanda işadamları için ciddi birer yatırım aracı. Birçok işadamı, erken sıraya girip fiyatlar yükselmeden sipariş veriyor. Satışlar yükseldikçe fiyatlar artıyor.

İş jeti imalatçıları, aynı yolcu uçağı üreten Boeing ve Airbus gibi uzun yıllar aynı gövdeyi geliştiriyor. Tasarlanan kabin uzatılıyor. Motor değişikliğine gidiyor. Winglet gibi yeni tasarımlar kanatlara ekleniyor.

Bu modellerin pazar payı azalmaya başladıktan sonra işadamlarından gelen talep doğrultusunda değişikliklere gidiliyor. Çünkü farklı bir gövde imalatı sıfırdan tasarıma yani milyarlarca doların harcanması anlamına geliyor. İmalat hattı yeni modellere göre değiştiriliyor. İşte gelecek beş yılda gökyüzünde yerlerini alacak yeni nesil iş jetleri.

SÜPERSONİK UÇAK AERION

Sesten iki kat daha hızlı uçabilen Concorde’un emekli olmasından beri işadamları gökyüzünde daha hızlı uçabilecek yeni bir uçak arıyor. Bu ihtiyaca cevap vermek isteyen Aerion, hizmetteki iş jetlerine göre iki kat hızı (saatte 1650 km) düşük maliyetlerle sunacak.

Bu uçaktaki süpersonik doğal katmanlı akım teknolojisi, sesten hızlı yani deniz seviyesinde saatte bin 215 kilometre hızda olduğu gibi ses altı süratte sürüklemeyi azaltıyor. Pratt&Whitney’nin özel motor teknolojisiyle bu hızlarda ekonomik uçuş planlanıyor. Uçak ses hızının altında uçarken yakıtı verimli kullanarak, günümüz iş jetleriyle aynı yakıt miktarını harcayacak. Ses altı ve ses üstü hızlarda 7 bin 400 kilometre menzil hedefleniyor.

Aerion’la halen 7,5 saatlik New York-Paris uçuşu 4 saat 15 dakikaya inecek. Düz kanat tasarımı ve tam açılan flaplar sayesinde yaklaşma hızı düşecek, 2 bin metrelik pistlere inebilecek. Kabin yüksekliği 2 metre olacak Aerion’un koltuk kapasitesi 8 ila 12 arasında değişiyor.

GULFSTREAM EN UZAĞA UÇACAK

Amerikalı Gulfstream şirketi, iş jetleri arasında en uzun mesafeye ses altı süratlerde en hızlı uçacak yeni bir model geliştireceğini açıkladı. G650 adlı model, 13 bin kilometre menzile saatte 960 kilometre hızla uçabilecek. Halen tasarım çalışması devam eden ve önümüzdeki ay sipariş almaya başlayacak uçak, Kanadalı imalatçı Bombardier Global Express XRS modeliyle aynı kabin alanına sahip olacak. Ayrıca Cessna’nın saatte 934 kilometre hızla uçan Citation X modelini de geride bırakarak saatte 960 kilometreye çıkabilecek. G650, ilk uçuşun 2009 sonlarında yapması planlanıyor. Otoritelerin onayı sonrası 2012’de hizmete girmesi bekleniyor. Satış fiyatı ise 58,5 milyon dolar.

16 bin 100 libre itiş güçlü Rolls Royce imalatı BR725 modeli motor kullanılacak. Yeni G650’nin kabin hacmi yüzde 38 daha büyük ve kabin alanı da yüzde 30 daha geniş. Türkiye’deki yeni Gulfstream kullanıcıları arasında G550 modeli için başbakanlık, G450 modeli için de Doğuş Grubu var.

EMBRAER SINIF BÜYÜTTÜ

Adını imal ettiği bölgesel uçaklarla duyuran Brezilyalı Embraer, iş jetlerinde yakaladığı başarıyı yeni nesil modelleriyle sürdürmeyi planlıyor. Önce bölgesel uçakların kabinlerinde değişikliğe giderek farklı iş jetleri yaratan şirket, küçük sınıftaki Phenom serisinin üzerine yeni bir aile geliştiriyor. İlk uçuşu 2013’te yapması planlanan uçaklar MSJ ve MLJ olarak adlandırılıyor. Orta sınıftaki uçaklar için 70 bin dolardan başlayan fiyatlarla depozito kabul etmeye başlayan Embraer, MSJ modelini 2013’te teslim etmeyi planlıyor.

Beş yıllık geliştirme süreciyle ortaya çıkacak uçağı bir yıl sonra daha uzun gövdeli MLJ izleyecek. İki uçakta da parçaların yüzde 90’ı aynı olacak. Sadece MLJ’nin gövdesinin diğer modelden 1.4 metre daha uzun olması planlanıyor. İki uçağın kabin yüksekliği 1 metre 80 santimetre. MSJ 5 bin 190, MLJ de 4 bin 260 kilometre menzilli olacak. Motor konusunda Honeywell’le anlaşan Embraer, bu yeni uçakla Phenom 300 serisi hafif sınıftaki iş jetleriyle Legacy arasındaki boşluğu kapatmayı hedefliyor.

CESSNA BÜYÜK İŞ JETİ PAZARINDA

Tek motorlu pervaneli ve küçük-orta sınıf iş jetleriyle ciddi pazar payına sahip Amerikan Cessna şirketi, "Colombus" modeliyle süper orta sınıfına iddialı giriyor. Standart donanımlı fiyatı 27 milyon dolardan başlayan uçak, Bombardier Challenger 605 ve Dassault Falcon 2000LX’e ciddi rakip olacak.

İlk uçuşunu 2011’de yapacak Colombus, havacılık otoritelerinden sertifikasyon aldıktan sonra 2013’te hizmete girecek. Kabin 11 metre uzunluğu, 1.85 metre yüksekliği ile yolcularına konfor sunacak. Aynı sınıftaki Challenger 605, 8.66 metre, Falcon 2000 ise 8.02 metre kabin uzunluğuna sahip. Colombus’un koltuk kapasitesi 8-10 arasında değişecek. Uçakta iki adet Pratt&Whitney imalatı PW810 motor kullanılacak. Yeni nesil motorlar performansta artış sağlarken yakıt tüketimini azaltacak. Colombus, 7 bin 400 kilometre menzilli tasarlandı. Avrupa kıtasından Amerika’ya doğrudan uçabilecek Cessna’nın yeni uçağı saatte 940 kilometre hıza çıkacak. Tolga ÖZBEK

Turna, Türk motoruyla uçtu

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii TAI tarafından geliştirilen özgün Hedef Uçak Platformu "Turna", kardeş kuruluş Eskişehir merkezli TUSAŞ Motor Sanayii (TEI) tasarımı özgün turboprop motoruyla ilk uçuşunu başarıyla yaptı. Havacılık alanında dışa bağımlılığın azaltılması ve yurtiçi faydanın sağlanması için yerli uçak-yerli motor entegrasyonu amacıyla TUSAŞ ve TEI arasında 11 Eylül 2007’de protokol imzalanmıştı.

İtiş gücü 90 libre olan ve dakikada 6 bin 500 devirlik motor, Turna’nın performansını da artırıyor. Motor, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk özgün hava platformu Turna’nın standart motoru olması planlanıyor. 2001’den bu yana hava savunma birliklerinin eğitiminde kullanılan Turna, bugüne kadar yüzlerce saat uçuşu başarıyla tamamladı.

İki şirket çalışmalarını ilerleyen yıllarda Türk mühendisleri tarafından tasarlanan farklı insansız hava araçlarında da sürdürülmesi hedefleniyor.

3M’den uçaklara grafik folyo

Açık hava reklamcılığı sektörüne yönelik çözümler üreten 3M şirketinin uçak üzerine uygulanan ve Airbus ve Boeing onaylı tek uçak folyosu olan Scotchprint’i Türkiye’de ilk kez Pegasus Havayolları kullandı. Şirketin Boeing 737-400 tipi uçağı, 3M’in VS 7322 uçak grafiği folyosu kullanılarak Beko reklamıyla kaplandı.

Özel uçak folyoları, daha önce Avrupa Futbol Şampiyonası, FIFA Dünya Kupası gibi spor organizasyonları ile 101 Dalmaçyalı ve Yüzüklerin Efendisi gibi filmlerin tanıtımları için uçak gövdesi üzerinde kullanılmıştı. Folyoların ömrü süresi farklı özelliklere bağlı olarak bir buçuk ile üç yıl arasında değişiyor.

Özel sektörde filolar büyüyor

Türkiye’deki özel havayolları filolarını büyütmek üzere harekete geçti. Kiralık olarak alınan uçaklarla yaz sezonuna daha güçlü girmeyi planlayan Antalya merkezli Sky Havayolları, filosundaki 737 serisi uçakların yanı sıra altı adet Airbus A320 ve A321 tipi uçak alıyor. İç hatlarda tarifeli uçuş hazırlığı yapan Sky, haziran ayından itibaren üç adet A320 ile bir adet da A321, yıl sonunda ise iki adet A320’yi filoya katılacak.

İzmir merkezli İzair, filosundaki üç adet A319’a üç adet de A320 ekliyor. Bu uçakların yanı sıra iki veya üç adet daha aynı tip uçak almak üzere görüşmeler sürüyor.

Saga Havayolları da filosuna önümüzdeki aylarda katmak üzere ILFC finansal kiralama şirketinden iki adet Boeing 737-800 almak üzere anlaşma yaptı.

Antalya merkezli Corendon ve Kıbrıs Türk Hava Yolları da filolarına yeni uçaklar katmak için çalışmalarına devam ediyor.