Havacılıkta 2019 heyecanlı bir yıl oldu

İŞTE 6 MADDEDE 2019 HAVACILIK SEKTÖRÜNDE YAŞADIKLARIMIZ

1) İstanbul Havalimanı nisandan itibaren hızla devreye girdi. 50 milyonu aşkın yolcu havalimanından gelip geçti. Başta eleştirilen havalimanında taksi süreleri nispeten daha kısaldı. Köprüler tam olarak kullanılmaya başlandı. Uçakların, taksi yollarındaki eğimden zarar görmesi pilotların kontrolü ile azaldı. Havalimanının en büyük başarısı, yolcu sayısı artmasına rağmen koca binadaki iklimlendirme sistemi ile yolculara serin alanlar yaratılması oldu. Yiyecek içecek zenginliği, buggy’lerin daha yoğun kullanımı, dinlenme alanlarının çokluğu sistemi rahatlattı. Alınan tedbirlerle bu devasa terminal binası önümüzdeki günlerde alışkanlıklarımızla ayaklarımıza yük olmaktan çıkacak gibi görünüyor. Gümrüksüz satış mağazaları rekorlar kırıyor. Sistemin ekonomik yapısı sanırım kredilerle falan giderek düzelecek. Umarım üçüncü pist bu yıl mayıs ayına yetişir de havalimanı daha rahat bir nefes alır. Tabii böylece uçaklar da daha az yerde kalacak.

2) THY nisan ayındaki büyük taşınma ile havacılık tarihine geçti. Onlarca uçak, binlerce ekipman ve yer aracı bir gecede yeni havalimanına taşındı. Kazasız belasız, firesiz hasarsız bir taşınma oldu. Uçakların havada bekleme süreleri yok denecek kadar azaldı. Nisan ayının ilk iki haftasında THY bütün uçuşlarını zamanında yapmaya başladı. Yeni havalimanı olmasına rağmen bagaj kaybı yok denecek kadar azdı. Bagaj bekleme süreleri de azaldı. Tek sorun, dünya çapındaki taşınma yeterince anlatılamadı. Şirketin kurumsal iletişim departmanı bu taşınmayı bütün dünyada ses getirecek belgesel bir filmle anlatamadı. Ama kulaktan dolma bilgiler bile dünyada olay oldu.

3) Savunma Sanayi Başkanlığı Türkiye’yi uçurdu. Birbiri ardına imalattan çıkan Atak helikopterleri, İHA’lar (insansız hava araçları), yeni yazılımlar, füzeler, hepsi Türkiye’nin dışa bağımlılığını azalttı. Ama en önemlisi kendimize güveni artırdı. Elbette milyar dolarlık tasarruf imkânı doğdu. Yaratılan platform, yenilikler için engelsiz bir hale getirildi. 2020, havacılık dünyasına savunma sanayimizden değişik sürprizler sunacak. Hemen ‘Aksungur’ gelecek. Birçok ülke, savunma ve barış için yapılan üretimimizden yararlanmak için sıraya girecek.

4) Baykar Grubu, dünyanın gözünü üzerimize çevirdi. Selçuk ve Haluk Bayraktar kardeşler yarattıkları yüksek yetenekli insan zenginliği ile 5.5 kiloluk insansız hava aracından 5.5 tonluk güçlü yapılara ulaştılar. Terörle başı dertte olan ülkemizin güvenliğine çok büyük katkı sağladılar. Mehmetçiğe verilen bu destek, istihbarat gücümüzü de artırırken terör ciddi bir biçimde geriledi.

5) Antalya Havalimanı, terörün yok denecek kadar azalması ile birlikte dünyanın en fazla turist çeken havalimanı haline geldi. Yoğun yaz sezonunda milyonlarca yolcu gelip geçti. Antalya Havalimanı her gün bir şenlik yeri gibiydi. 35 milyon yolcu ağırladı. İstanbul Anadolu yakasındaki Sabiha Gökçen rekorlar kırdı, yeni yatırımlarla 66 milyon yolcuyu ağırlayabilecek. Elbette Bodrum Milas, Dalaman hatta Gazipaşa, hatırı sayılır turist ağırladılar. Umarım 2020 yılı tüm havalimanlarımızı doruğa çıkarır.

6) Attila Doğudan’ın yönettiği DO&CO şirketi dünyanın birçok havalimanında yabancı havayollarına ikram vermeye başladı. Taze yemeği gökyüzüne çıkaran bu adam, İngiliz Hava Yolları BA ve İspanya Havayolu Şirketi Iberia ve Iberia Express’in ana merkezlerinden çıkan bütün uçaklarına ikram yükleyecek. İhaleleri kazandı. Taze yemek yerine donmuş yemek yaparak fiyat indirmesi istenen şirket, daha fazla kâr şansı olmasına rağmen prensiplerinden vazgeçmedi. Sağlıklı yemek konusunda direniyor.

BAŞIMIZA GELENLER

Bir S-400 savunma sistemi aldık diye Amerika kıyameti kopardı. Parasını düzgün ödediğimiz, projeye ortak olduğumuz F-35 savaş uçakları programından bizi çıkardılar. Sürekli modifiye ettiğimiz F-16 uçakları ile yolumuza devam ediyoruz. NATO üyesi başka ülkelerin de kullandığı S-400 alt modelleri için ses çıkarmayan Amerika, her nedense kendi satmadığı sisteme karşılık zorunlu aldığımız S-400 işini kan davasına çevirdi. Sanırım 2020 yılında bu durum bir çözüme ulaşacaktır. Ama Türkiye şimdiden alternatif uçaklar aramaya başladı. Bu arada kendi savaş uçağımız için yapılan çalışmalar da hızlandırıldı.

Boeing bana göre hiç hak etmediği bir girdaba düştü. Airbus neo serisine karşı alelacele yapılan 737 MAX serisi uçaklardan ikisi MCAS denilen hatalı yazılım manevra karakteristiği sistemi yüzünden peş peşe iki kaza yaptı. 352 kişi hayatını kaybetti. Yüzlerce uçak yere çekildi. Fabrikada imalat durdu. Şirketin başını da yiyen bu ölümcül hata hâlâ giderilemedi. Kullanıcı havayolu şirketleri milyar dolara yaklaşan tazminat davaları açıyorlar. THY Yönetim kurulu Başkanı İlker Aycı’nın fendi Boeing’i yendi. Ve alınan 150 milyon dolar tazminat şirket kasasına girdi. 75 milyon dolarlık yedek parça vs de alınacak. Yerdeki uçaklar için uçuluncaya kadar ödemede yapılmayacak. 2020’de olaşacak zarar ayrıca tahsil edilecek.

Boeing’den alınan 787-9 uçakları sorunsuz uçuyorlar. THY bu uçaklar sayesinde yeni birkaç hat açtı. Birçok hatta frekans artırdı. Allah’tan bu uçaklar için seçilen GE motorları sorun çıkarmadı. Eğer Rolls-Royce seçilseydi ciddi sorun olacaktı. Sorun Rolls-Royce’un sadece bu serideki motorlarında çıktı. Diğerlerinde bir sorun yok.

Bütün dünyada havacılığın geçen yılki saltanatını drone’lar yaşadı. Yeni modeller birbirini izledi. İmalatlara fabrikalar yetişemedi. Drone’larla yapılacak hava taksiler beklenen gelişime belki bu yıl ulaşacaklar ama şimdilik emekleme sürüyor. Elektrikli uçak, henüz pil sanayii tam gelişmediği içinn ağır aksak gidiyor. Ama 2020 yılı içinde ciddi ataklar bekleniyor.

Uzaya yolculuk için hâlâ zaman var. Testlerde Boeing yörüngeye oturması konusunda yaptığı denemede başarısız oldu. Ama başaran var. Uzay yolculuğu için hazırlıklar sürüyor. Başlangıçta çok pahalı olacak bu deneyim 2030’dan sonra ucuzlayacak gibi görünüyor.

Havayolu pazarında gelirler katlanmayacak ama hep artarak gidecek. Önümüzdeki yıllar hep yüzde 5’lerin üzerinde artış bekleniyor. Düşük maliyetli şirketler hizmet yelpazelerini genişlettikçe fiyatları biraz daha düşürdüklerinde hem daha çok para kazanacaklar hem de büyüyecekler gibi görünüyor.

En az uçak kazasının yaşandığı 2017 yılından da daha az kaza olması için uğraşılıyor. Yani hiç kaza olmaması için yaratılan teknolojik gelişmeler yeterli değilse bile önemli bir yere ulaşıldı. Yine de havacılık kazaları, yüzde 90’ın çok üzerinde hâlâ insan hataları kaynaklı. Gökyüzü için daha fazla eğitim gerekiyor. Hem de çok daha fazlası. Havada ya da yerde uçak çarpışması neredeyse tarihe karışıyor. Havalimanlarındaki yüksek güvenlikler ve teknolojik güvenlik donanımları hepimizin hayatını çok korumaya aldı. Sanırım 2020 bu koruma kalkanını daha da güçlendirecektir.

Daha birçok yenilik çoktan göklere çıktı. Sonraki haftalar yazarım. İyi ve mutlu bir yıl dilerim. Güzel uçun, yüksekten uçun.

KAPTAN KAPTAN OLUNCA UÇAK DA UÇAK OLUYOR

2019 yılının son uçuşunu Milano Malpenza Havalimanı’ndan yaptım. TK 1876 sefer sayılı Airbus A330-300 uçağının Kaptan Pilotu Ayhan Sinmez İstanbul’dan 10-15 dakika gecikme ile kalkmıştı. Çünkü uçak daha önce Boston seferinden gelmişti. Hızla toparlanmış ve Milano Malpenza Havalimanı’na inmişti. Kaptan pilotun doğru organizasyonu ile çabuk toparlandı. Handling (yer hizmetleri) şirketini motive eden konuşmalarla işi hızlandırdı. Neredeyse tam zamanında uçuş için hazırdı. Uçak doluydu. Bindiğimde kabin ısısı 23.4 dereceydi. Harikaydı. İçeride serin hava vardı ve bir önceki uçuştan oluşan hiçbir koku kalmamıştı. Kapı kapandı. Uçak havalimanının izin verdiği en hızlı taksi ile pist başına gitti. Kaptan Pilot Ayhan Sinmez, yanında İkinci Pilot ‘First Officer’ Turan Serdar Onur vardı. Gaz kolları açıldı. Pistin bir bölümü hızla kat edildi ve çok uygun bir açı ile havalandık. Birkaç dakika içinde Malpenza Havalimanı altımızda kalmıştı. Kaptanlar uçağı harika bir şekilde tırmandırdı. Purser Toygun Görener, kabin memurları Yasemin Mete, Vesile Temiz sistemi harika yönettiler. Kabin ısısı hep aynı derecelerde kaldı. İkram, zamanında ve bütün detayları ile gerçekleşti. Uçuş 2 saat 26 dakika sürdü. Kayıp zaman havada kapatıldı. Tam zamanında 23.44’te İstanbul Havalimanı’na teker koyduk. En uzak köprüyü verdiler. D-10’a ulaşmak 35 dakika sürdü. Uçuş harika geçmişti. Kaptan her şeyi mükemmel yönetmişti. Ne güzel; kaptan kaptan olunca uçak da uçak oluyordu. Uçağın performansı kaptanın deneyimi ile doğru yönetilince uçuş da çok keyifli geçiyordu. Umarım aynı ekiple yine uçarım. Hepsinin aynı uçuşta tekrar bir arada olmalarının ihtimaller hesabı bile yok. Yine de çok isterdim.