Boeıng’le kıran kırana

TÜRK Hava Yolları Genel Yönetim binasının terasındayız. Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı İlker Aycı ile sohbet ediyoruz. Konuşmalarımıza başkana bağlı iki dikkatli adam, Basın Müşaviri Yahya Üstün ve Özel Büro Başkanı Kemal Öztürk tanıklık ediyor. Elbette konuşmaya 3. çeyrek sonuçlarından başlıyoruz. 655 milyon dolar net kârla kapanmıştı. Gerçek kâr bu değildi aslında. Boeing’in 737 MAX’ lerle verdiği zarar, İstanbul Havalimanı’na taşınma, Atatürk Havalimanı’na göre yapılan daha yüksek ödemeler hesap edildiğinde aslında 1 milyar doların çok üstünde bir kâr vardı. Elbette Boeing’den zararla ilgili ciddi bir tahsilat yapılacak.

EN DİŞLİ MAĞDUR

İlker Aycı, Boeing’le pazarlığının bilmem kaçıncı turunu sürdürüyor. Ne kadarlık bir tazminat üzerinde konuşuyorlar? Rakam vermiyor. Gizli tutuyor. Sonuç alınıncaya kadar da böyle olacak sanırım. Benim çıkardığım sonuç, sanki 225 milyon dolarla 240 milyon dolar arasında gidip gelen bir ibre var. Ama ciddi bir bölüm aşılmış. Yani ibre, belki biraz aşağıda ya da yukarıda dursa bile hedefe varılmış gibi görünüyor. İlker Aycı sanırım bütün B737 MAX mağduru havayolları arasında en dişlisinin THY olduğunu gösteriyor. Sanırım Boeing de hızlı büyüyen bir iş ortağı THY ile dost çizgisi bozmamak için taviz vermek zorunda olduğunu hissediyor. Boeing 787-9 uçaklarında zamanında GE motoru seçildiği için sorun olmadığını da söyleyen Aycı, doğru motor seçmenin önemini vurguladı. Bu uçaklar için alternatif olan Rolls Royce Trent 800 motorlarındaki sorunlar birçok havayolunda uçuşları aksattı. THY böyle bir nedenle 787 serisi ile de başı derde girse altından kalkılmaz bir zararla karşılaşabilirdi.

DEĞİŞİME HAZIRLANIYOR

Başkan’ın çok sevindiği konulardan bir diğeri de, zorlu Çin pazarında Xi’an (Şian) için uçuş hakkı almaları, Japonya’da Tokyo Narita’dan sonra Haneda ve yeniden Osaka uçuşlarında pürüz kalmaması… Uzakdoğu’nun önemi THY içinde çok büyük. Uzakdoğu pazarında kargo için pazarlıklar yapıyor, o dünyanın ciddi rekabetinde nezaketi elden bırakmadan bu iş götürülüyor. Sohbette öğreniyorum ki, yeni ikram konseptinden, yeni atamalara THY kabuğunun içinde değişim rüzgârlarına hazırlanıyor.

PAZAR ARAŞTIRMALARI DAHA AĞIR BASTI

AMERİKA’nın batısında Washington eyaletinde Seattle ile Kanada’da Vancouver’a uçma arasında tercih yapılacaktı. Boeing’in merkezi olduğu için 737 MAX’dan dolayı oluşan kızgınlıkla Seattle’a sıcak bakılmıyordu gibi bir saçmalık yoktu tabii. Pazar araştırmaları daha ağır bastı. Şimdi Seattle’dan Vancouver’a yolcuları getirmek ve direkt olarak uçurmak için ön organizasyonlar yapılıyor. Bu, San Diego ile Los Angeles arasında da uygulanan bir yöntem. Çok da iyi olmuş. İlker Aycı başka bir kurumda çalışırken bir seferinde San Diego’dan Los Angeles uçağına zor yetişmiş. Şimdi organize kara bağlantısı sayesinde böyle bir sorun olmuyor. Gelelim planlamadaki yeni hatlara... Orlando uzun süredir THY’nin zaten projeksiyonunda. Araştırmalarda uygun yolcu akışını gösteriyor. Aycı, Las Vegas’dan da çok umutlu. Neredeyse bütün Orta Asya’yı taşımayı hedefliyor. Ben de aynı fikirdeyim. Başta Lufthansa, birçok havayolu Las Vegas’a direkt uçuyor ama THY İstanbul’un konumundan dolayı hepsinden daha şanslı görünüyor. Yani kısa sürede ciddi bir doluluk yakalayabilir. Yeni uçakların gelişi ile birlikte Las Vegas sanırım öncelikli tercih olabilir. Haftanın her günü uçtuğunuz bir hattı ele geçirmeniz çok daha kolay oluyor. Umarım planlamalar da böyle yapılır. 

‘SUNEXPRESS’TEN ÇOK MEMNUNUZ’

İLKER Aycı, THY ile Alman Lufthansa’nın ortak şirketi SunExpress’ten çok memnun. Yüzde 50-50 ortak olunan bu şirkette eksik olan yönetim paylaşımı da sessiz sedasız yapılan düzenlemelerle doğu yere oturtuldu. Hiç sorunsuz çalışıyor, THY birçok hatta SunExpress’e uçuşları açtı. Antalya, İzmir merkezleri olan şirket Almanya’dan ciddi seferler yapıyor. Şirketin CEO’su Jens Bischof’un iyi bir profesyonel olduğunu da söyleyen Aycı, Lufthansa’daki üst düzey yetkililerle çok iyi diyalog kurulduğunu bu sayede çok daha verimli çalışmalar yapıldığını da açıkladı.

YENİ PARÇA TAKILACAK

FİLOSUNDA 98 adet 737-700, 800, 900 serisi uçak bulunan THY’de 800 serisi bir uçakta kanat gövde bağlantısında çatlak belirlendi. Uçak hemen seferden alındı. Çatlak bölge için Boeing yeni parça üretimine gitti. Yakın zamanda bu parçanın montajı ile uçak uçuşa hazır hale getirilecek. Elbette THY teknik bütün testleri yapacak. Uçuş testleri de tamamlanıp Sivil Havacılık’tan onay alınacak. Sonra hızla filoya katılacak.

RÜZGÂR TÜRBİNLERİ KALKACAK

İSTANBUL Havalimanı’nın bir cephesinde dizili rüzgâr türbinleri İGA tarafından satın alınmıştı. Kaldırılacağı söyleniyordu. Ama hâlâ oradalar. Kışın, özellikle sisli günlerin yaklaşması işi tehlikeye sokmaya başladı. Özellikle inemeyen uçakların pas geçmeleri sırasında bu türbinler ciddi bir tehlike oluşturabilir. Bunların kısa süre sonra kaldırılması kesinleşti. Ayrıca 3. pistin inşaatının önümüzdeki yazdan önce tamamlanıp uçuşa hazır hale getirilmesi THY’nin işini kolaylaştıracak. Operasyon kıvraklığını artıracak. İlker Aycı bu konuda umutlu ve işin hızının giderek artmasını umuyor. Çünkü önümüzde inşaatı zora sokabilecek kış aylarının süreyi uzatmasına neden olabileceği endişesi de var.

BOEING 737 MAX TEKRAR UÇUŞLARA BAŞLAYABİLİR

ENDONEZYA ve Etiyopya’da yaşanan ve toplam 346 kişinin hayatını kaybettiği kazalar sonrası uçuşları durdurulan Boeing 737 Max tipi uçakların ocak ayında tekrar kullanılmaya başlaması planlanıyor. Etiyopya’daki kazanın ardından Türkiye, Çin, Etiyopya, İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, Avusturya’nın da aralarında bulunduğu birçok ülke Boeing 737 Max tipi uçakların operasyonlarını geçici olarak durdurmuş ve hava sahalarını bu uçuşlara kapatmıştı. Her iki kazada da 737 Max tipi uçaklarda, hücum acısı sensörleri arasındaki veri uyuşmazlığının ‘Manevra Karakteristiği Takviye Sistemi’ (MCAS) adı verilen kontrol sisteminin otomatik pilotu devreye sokmasının etkili olduğu belirtilmişti.

GERÇEK BİR ‘UCUZ MALİYETLİ’ OLACAK

SOHBETTE AnadoluJet için hazırlanan değişim hedefleri gündeme geldi. Öncelikle bu havayolu şirketi gerçek bir ucuz maliyetli havayolu konseptine oturtulacak. İkramı şimdiden hazırlanmaya başlandı. Kabin içinde satış da gündemde. Ayrıca yurtdışına uçuşlar olacak. Koltuk genişlikleri birçok düşük maliyetli havayolu şirketi uçaklarından çok daha fazla. Kabin içi konsept zenginliği fazla kısılmadan sürecek. Ama uçakların boyası, imajı sil baştan düzenlenecek. Belli bir aşamada pilotlar ve kabin memurları ayrı bir şirket haline gelecek, AnadoluJet portföyüne geçecek.

NEWARK UÇUŞU 2020’DE

TÜRK Hava Yolları New York JFK’ya yaptığı günlük iki uçuşa ek olarak kentin ikinci büyük havalimanı Newark’a da (EWR) 2020 Mayısı’ndan itibaren uçacak. İlk uçuş 25 Mayıs 2020’de gerçekleştirilecek. Bu uçuşlar 24 Ekim 2020 tarihine kadar sürecek. TK 029 uçuş numarası ile yapılacak uçuşların dönüşü de TK 030 olacak. Hergün İstanbul’dan saat 18.30 da kalkacak uçak 22.30’da Newark’a inecek. Dönüş uçuşları da Newark kalkışı 00.20 olacak.